ნეპალი

ვიკიპედიაშე
ნეპალიშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა
ბენგ. যুক্তরাষ্ট্রীয় গণতান্ত্রিক প্রজাতন্ত্রী নেপাল
Sanghiya Loktāntrik Ganatantra Nepāl
ნეპალი
ნეპალიშ
დევიზი: जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी
„ნანა დო ოდაბადე ჟიცაშ ომაფეშე ანდაღებული რე“
ჰიმნი: 

Sayaun Thunga Phool Ka
ნეპალიშ ორენი
ნანანოღა
(დო უკაბეტაში ნოღა)
კატმანდუ

24°42′ ოორ. გ. 85°19′ ელ. გ. / 

ოფიციალური ნინა(ეფი) ნეპალური
რელიგია ინდუიზმი
თარობა ფედერაციული საპარლამენტო რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი ბიდჰია დევი ბჰანდარი
 -  პრემიერ-მინისტრი პრაჩანდა
 -  ვიცე-პრეზიდენტი ნანდა კიშორ პუნი
ფართობი
 -  გვალო 147,181 კმ2 (93-ა)
 -  წყარი (%) 2.8
მახორობა
 -  2022 ფასებათ 30,666,598[1] (41-ა)
 -  მეჭედალა 199 ად/კმ2 
ედპ (ჸუპ) 2008 ფასებათ
 -  გვალო 31,634 მილიარდი[2] (83*ა)
 -  ართ მახორუშე 1144[2] 
აგი (2013) 0,463 (დაბალი) (157-ა)
ვალუტა ნეპალური რუპია (NPR)
ბორჯიშ ორტყაფუ (UTC +5:45) [3]
ქიანაშ კოდი NPL
Internet TLD .np
ოტელეფონე კოდი +977

ნეპალი, ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა ნეპალიშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა (ნეპ. नेपाल) — სახენწჷფო ჰიმალაეფს, ობჟათე აზიას. უხურგანს ინდოეთის დო ჩინეთიშ ოკათე რესპუბლიკას. ქიანაშ ნანანოღა — ნოღა კატმანდუ.

ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • ოფიციალური: ნეპალიშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა
  • ერუანული: ნეპ. नेपाल, Sri Nepala Sarkar.
  • ეტიმოლოგია: ქიანაშ ჯოხოდვალა ჯვეშინდურ ნინაშა შანენს „გვალაშ ოსხირს მადვალუს“.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ქიანა ჰიმალაიშ გვალონას. ქიანაშ ტერიტორიას იდვალუაფუ 14-შე 8 ვითოშიანი კონკა, თინეფს შქასიე გვალა ევერესტი (ნეპალურო - საგარმათჰა, ტიბეტურო - ჯომოლუნგმა). მოხურგე ქიანეფიე: ჩინეთი, ინდოეთი. ფართობი: 140.797 კვ.კმ.

დვალაფა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ნეპალიშ ტოპოგრაფიული რუკა
ნეპალიშ რუკა

ნეპალიშ რესპუბლიკა იდვალუაფუ ობჟათე აზიას.

ნეპალი იდვალუაფუ, მოსოფელიშ არძაშე უმოსო დოხორელი ქიანეფს შქას. ქიანას ოორუეშე უხურგანს ტიბეტი — ჩინეთიშ ავტონომიური რეგიონი, ობჟათე ხურგას, ბჟადალშე ბჟაეიოლშა, ნეპალი უხურგანს ინდოეთიშ გეჸვენჯი შტატეფს: უტარაკჰანდი, უტარ-პრადეში, ბიჰარი, ბენგალი დო სიკიმი.

ნეპალი ოორუეშე გოხურგელიე დიდი ჰიმალაიშ ქჷნდჷრით, ნამუთ რჩქინელიე მუსხირენ 8 000 მეტრაშე უმოსი სიმაღალეეფით, ნამუეფსჷთ შქასიე ევერესტი (8848 მ) — დიხაუჩაშ უმაღალაში გვალა.

ნეპალიშ უდაბალაში ჭურჭული ზუღაშ დონეშე 70 მეტრას იდვალუაფუ. ნეპალიშ ტერიტორიაშ 40%-შე უმოსი 3000 მ სიმაღალას იდვალუაფუ, თაშ ნამჷ-და ნეპალი არძაშე მაღალგვალამი ქიანა რე მოსოფელს.

ევერესტი — მოსოფელიშ უმაღალაში გვალა.
ევერესტი — მოსოფელიშ უმაღალაში გვალა.

სახენწჷფო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • სახენწჷფო სისტემა : რესპუბლიკა.
  • სახენწჷფოშ მადუდე : პრეზიდენტი .
  • კანონმადვალუ ორგანო : ჟირპალატიანი პარლამენტი (60+205 მაკათური).
  • ადმინისტრაციული დორთულა : 14 ზონა (anchal).

მახორობა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • მახორობაშ მუდანობა — 28 875 140 ადმ.
  • წანმოწანური ძინა — 1,4 % (მოკათალა — 2,5 ჩქჷჩქჷ 1 ოსურშა)
  • თელარაშ ოშქაშე ხანგჷრძალა — 64,6 წანა კომოლკოჩეფს, 67 წანა ოსურკათას
  • აივ ვირუსით დოინფიცირაფა — 0,5 % (2007 წანაშ ფასებათ)
  • ონოღე ძინა — 17 %
  • ჭარუა-კითხირიშ რჩქინა — 62,7 % ქომოლკათა, 34,9 % ოსურკათა (2001 წანაშ ეჭარუათ)

ეკონომიკა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • რესურსეფი: წყარი, აკაგაფალი ჯა-ტყა, ჰიდროენერგია, ლინჯი, კობალტი, რკინაშ მადანი.
  • ექსპორტი: კაკალურობა, ჯუთი, ჯა-ტყა, ოდიარეეფი.
  • ერუანული მუშნაველი ართ შურშა : 230 $.
  • ვალუტა: ნეპალური რუპია (NPR).

ადმინისტრაციული დორთუალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ნეპალი დორთილიე 14 ზონათ დო 75 რაიონო, ნამუთ აკობუნელიე 5 რაიონს. ირ რაიონი იმართუაფუ სახენწჷფო მოხელეთ.

ოლქეფი: შორბჟადალური: მაჰაკალი (9), სეთჰი (14) ოშქაშებჟადალური: კარნალი (6) ბჰერი (2), რაპტი (12) ბჟადალური: დჰავალაგირი (3), განდაკი (4), ლუმბინი (8) ცენტრალური: ბაგმატი (1), ჯანაკპური(5), ნარაიანი (11) ბჟაეიოლური: საგარმათჰა (13), კოსი (7), მეჩი (10)
ზონა ცენტრი ფართობი, კმ² მახორობა (202 312), ადმ.
1 ბაგმატი კატმანდუ 9 428 3 008 487
2 ბჰერი ნეპალგანჯი 10 545 1 417 085
4 განდაკი პოქხარა 12 275 1 487 954
12 კოსი დჰარანი 9 669 2 110 664
8 ლუმბინი ბუტვალი 8 975 2 526 868
9 მაჰაკალი მაჰენდრანაგარი 6 989 860 475
10 მეჩი ილამი 8 196 1 307 669
11 ნარაიანი ჰეტუადა 8 313 2 466 138
12 რაპტი ტულსიპური 10 482 1 286 806
13 საგარმათჰა რაჯბირაჯი 10 591 1 926 143
14 სეთჰი დჰანაგადჰი 12 550 1 330 855

ოქინაფუეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

საგარმათაშ ერუანული პარკი, კატმანდუშ ლეხერი, ჩიტვანიშ ომაფე პარკი, ლუმბინი (ბუდაშ დაბადებაშ აკანი).


სქოლიო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  1. Census.gov (2022). Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2022. U.S. Department of Commerce. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2013-05-09-ს. კითხირიშ თარიღი: 2013-05-09.
  2. 2.0 2.1 Nepal. International Monetary Fund. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2011-08-22-ს. კითხირიშ თარიღი: 2009-10-01.
  3. ქიანაშ ტერიტორიას ქჷმინჯენს ნეპალური ბორჯი.
ვიკიოწკარუეს? რე ხასჷლა თემაშენ:

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]