ემილიანო საპატა
| ემილიანო საპატა | |
| ესპ. Emiliano Zapata | |
 საპატა 1914 წანას | |
| მოღალობა |
ოურდუმე მოღალე, რევოლუციონერი |
|---|---|
|
ბიოგრაფიული ჩინებეფი
| |
| დაბადებაშ თარიღი | |
| დაბადებაშ აბანი | |
| ღურაშ თარიღი | |
| ღურაშ აბანი |
ჩინამეკა, მორელოსი, მექსიკა |
| ნთხორუაშ აბანი |
კუაუტლა, მორელოსი |
| მენოღალობა | |
| ერუანობა | |
ემილიანო საპატა სალასარი (ესპ. Emiliano Zapata Salazar, დ. 8 მარაშინათუთა, 1879 — ღ. 10 პირელი, 1919) — მექსიკარი ოურდუმე მოღალე დო რევოლუციონერი, ართ-ართი უშანულამაში ფიგურა მექსიკაშ რევოლუციაშ მიმალობას, 1910-1920 წანეფს. რდჷ ოკათე რევოლუციაშ ლიდერი მორელოსიშ შტატის. პოლიტიკური ფილოსოფიას, ნამუთ საპატაშ იდეეფს რე გერსხილი, საპატიზმის უძახჷნა. საპატიზმი აგრარული სოციალიზმიშ ართ-ართი ფორმა რე.
საპატა მონაწილენდჷ პოლიტიკური ჸარაფის მექსიკაშ დიქტატორიშ, პორფირიო დიასიშ მართუალაშ მეხჷ. 1910 წანას საპატა ხემანჯღვერენდჷ გლეხეფიშ არყებას, მორელოსიშ შტატის. 1911 წანას, თიქ ქუდარსხუ ობჟათეშ გჷმადუდიშალაფარი არმია, ნამუქჷთ მიშეღჷ კაბეტი თია დიასიშ რეჟიმიშ გინორაგვაფაშა. 1911 წანაშ 11-19 მესის, კუაუტლაშ ლჷმას, არყებულეფქ, საპატაშ მანჯღვერალათ კონწარო დამარცხეს ფედერალური არმია. დიასიშ თარობაშე ულაშ უკულ, ხეშულობაშა ქუმორთჷ ფრანსისკო იგნასიო მადეროქ, ნამუქჷთ საპატას მუთუნნერი შანულობა ვემეჩუ. თინა საპატას დო თიში მოხუჯეეფს ბანდიტეფო თვალუნდჷ.
1911 წანაშ გერგობათუთას, საპატაქ აკიმუშუ აიალაშ გეგმა, ნამუთ თხულენდჷ დიხაშ რეფორმას დო დიხეფიშ გლეხეფიშა გინოჩამას. საგამათ, მადეროქ მორელოსიშა გოუტუ ფედერალური არმიაშ ნორთეფი საპატისტეფიშ მეხჷ. ფედერალური არმია კონწარო ოქცუდჷ საპატისტეფს, ბრელი დოჸვილეს, ოჭოფეს, გეგნახორეს დო თინეფიშ ოფუტეეფი მოჯალაგუეს. მარა საპატაქ ვადამარცხებეს. თიში პოპულარობაქ ხოლო უმოსო ქიმიძინჷ გლეხეფს შქას. საპატაშ დუდალათ, გლეხეფქ აკიკათეს დო მორელოსიშე გეგნორაჸეს ოთარობე ჯარეფი, ნამუეფსჷთ ვიქტორიანო უერტა ხემანჯღვერენდჷ. 1913 წანაშ ფურთუთას, ქუმოხვადჷ სახენწჷფო გინორთაქ, ნამუშ შედეგო ქუდახუეს მადერო დო ხეშულობა ხეშა ქაშეჸოთჷ ვიქტორიანო უერტაქ. უერტაშ მეხჷ აკიართიანეს ვენუსტიანო კარანსაქ, ალვარო ობრეგონქ დო პანჩო ვილიაქ. თენეფს ქალუდირთჷ საპატაქ ხოლო. მორსხუეეფქ, 1914 წანაშ კვირკვეს გეგთარაგვეს უერტა. რევოლუციონერეფიშ გომორძგუაშ უკულ, თინეფს შქას დინახალენი კონფლიქტიქ გორჩქინდჷ. ვილიაქ დო საპატაქ კარანსას დეთხის დო თიში ხეშულობა ვეჩინეს. 1915 წანას კარანსაქ ვილია დამარცხჷ. უკულ კარანსაშ ნძალეფქ მორელოსიშა გემშეჭკირეს. საპატა კარანსაშ ჯარეფიშ მეხჷ აწარმენდჷ პარტიზანული ლჷმეფს. 1917 წანაშო საპატა დახე რსულას აკონტროლენდჷ მორელოსიშ შტატიშ ტერიტორიას. 1919 წანაშ პირელს, კარანსაშ მოხუჯეეფქ საპატას ქიგიანთხეს დო დოჸვილეს.
ქოძირით თაშნეშე
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
|
თე სტატია მექსიკაშ დო მექსიკარეფიშ გეშა დიოდღარო მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქუმმეხვარათ დო აკაფშათ თინა. |