იაპონია

იაპონია
იაპონია 日本国; იაპონია
	ჰიმნი: კიმი გა იო (იაპონ. 君が代?); ;
	იაპონ. 大日本國璽 (დაი ნიჰონ კოკუზი); იაპონიაშ სახენწჷფო მარწკინდი;
	იაპონიაშ ორენი
ნანანოღა; (დო უკაბეტაში ნოღა)	ტოკიო; 35°41′ ოორ. გ. 139°46′ ელ. გ. /
ოფიციალური ნინა(ეფი)	იაპონური (დე-ფაქტო)
თარობა	უნიტარული საპარლამენტო კონსტიტუციური მონარქია
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2025 ფასებათ
აგი (2023)	0.925 (მაღალი) (23-ა)
ვალუტა	იენა (¥) (JPY)
ბორჯიშ ორტყაფუ	(UTC +9სთ.)
ქიანაშ კოდი	JP
Internet TLD	.jp
ოტელეფონე კოდი	+81

იაპონია (日本 ნიჰონ ვარა ნიპონ), ედომუშამ ოფიციალურ ჯოხოდვალა - იაპონიაშ სახენწჷფო (日本国ნიპონ-კოკუ^ⓘ ვარ-და ნიჰონ-კოკუ) — კოკ სახენწჷფო ბჟაეიოლ აზიას. იდვალუაფუ რჩქალ ოკინეს, აზიაშ მატერიკულ ნორთიშ ოორუე-ბჟაეიოლ წყარპიჯის, ბჟადალშე ომძღჷ იაპონიაშ ზუღა, ოორუეშე გჷნოზინდილ რე ოხოტიშ ზუღაშ ოორუეშე ჸვინტელ ზუღაშა. იაპონიაშ არქიპელაგი აკმოდირთუ ოთხ კაბეტ კოკშე — ჰოკაიდო, ჰონსიუ, სიკოკუ დო კიუსიუ, თაშნეშე ანდა მორჩილ კოკშე, ნამუეფიშ ართამ ფართობ რე 377 975 კმ². 2025 წანაშ დგომარობათ, იაპონიაშ მახორობა აკმადგინანს 123 მილიონ ადამიერს, ნამუ მაძირაფალით მოსოფელს მავითაართა ქიანა რე. ქიანაშ ნანანოღა დო უკაბეტაშ ნოღა რე ტოკიო; ტოკიოშ აგლომერაცია რე მოსოფელიშ უკაბეტაშ აგლომერაცია, სოდე 2024 წანაშ მუნაჩემეფით, ოხორანს 37 მილიონშე უმოს ადამიერი. იაპონია დორთილ რე 47 პრეფექტურათ დო 8 ტრადიციულ რეგიონო. ქიანაშ ტერიტორიაშ მეხოლაფირო ნასუმორ უკებჷნა გვალეფს დო ფშხირ ტყალეფს, ქიანაშ ოფუტეშ მეურნალა დო მაღალურბანიზებულ მახორობა მილარე ბჟაეიოლ წყარპიჯიშ რზენეფს. ქიანა იდვალაუფუ რჩქალოკიანურ ბარბანჩია თაჯის, სოდე შხირ რე აკმარღვაფალ დიხაშნწალუეფ დო ცუნამეფი.

არქიპელაგის პირველ ჩინებულ ხორუა ორხველჷ ჟილენ პალეოლითიშ ბორჯის, ნამუშ დოჭყაფა ითარიღებუ მეხოლაფირო ჯვ. წ. 36 000 წანათ. მაანთხა დო მაამშვა ოშწანურეფს შქას ომაფე აკოკათელ რდჷ იმპერატორიშ გამაგალაშ გიმე ნარას, მოგვიანეთ ჰეიან-კიოს. XII ოშწანურაშე, ხეშუულობა ფაქტიურო ოურდუმე დიქტატორეფიშ (შოგუნეფიშ) დო ფეოდალეფიშ (დაიმიო) ხეს რდჷ, ნამუსჷთ ხუჯის უკინანდეს ოურდუმე თურეფი (სამურაი). კამაკურაშ დო ასიკაგაშ საშოგუნოეფიშ გამაგალაშ დო ოშწანობათ მალჷმორე სახენწჷფოეფიშ უკული, 1600 წანას იაპონიაქ აკიკათჷ ტოკუგავაშ საშოგუნოთ, ნამუთ მანჯენდჷ იზოლაციონისტურ გალენურ პოლიტიკას. 1853 წანას, ააშ-იშ ოურდუმე ფლოქტიქ აძვილჷ იაპონია ბჟადალწკჷმა ვაჭრუაშ გონწყუმაშო, ნამუქჷთ გჷმიჭანუ საშოგუნოშ დონთხაფა დო 1868 წანას, საიმპერატორო მართუალაშ აკონწყუალა. მეიძიშ ბორჯის, იაპონიას მიშ უწაია ინდუსტრიალიზაცია დო მოდერნიზაცია, თაშნეშე მილიტარიზმ დო ზუღაშმელენ კოლონიზაცია. 1937 წანას იაპონიაქ გემნაკათჷ ჩინეთის, 1941 წანას ქეგიანთხჷ ამერიკაშ აკოკათაფილ შატეტფს დო ევროპულ კოლონიურ სახენწჷფოეფს, ქაკათჷ მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმას მუჭოთ ლირეშ სახენწჷფო. რჩქალი ოკიანეს ლჷმას მარცხებაშ დო ჟირ ატომურ ბომბუაშ უკული, იაპონიაქ 1945 წანას კაპიტულაცია გეგმაცხადჷ დო მორსხუეეფიშ ოკუპაციაშ გიმე ქუმოხვადჷ. თეშ უკული, ქიანას მოხვადჷ უწაია ეკონომიკურ ძინაქ დო გჷნირთუ ნატოშ აკოდგინალუაშა ვენშმალ თი ქიანათ, ნამუთ ააშ-იშ კაბეტ მორსხუე რენ.

რესურსეფი ინტერნეტის

თარობა

JapanGov – იაპონაიშ თარობა (ინგლისური)
იაპონიაშ პრემიერ-მინისტრიშ დო თიშ კაბინეტიშ ოფიციალურ ვებ-ხასჷლა (ინგლისური)
საიმპერატორო კარიშ სააგენტო – იაპონიაშ საიმპერატორო დინასტიაშ ოფიციალურ ვებ-ხასჷლა (არქივირებაშ თარიღი: 2016 წანაშ 20 გერგობათუთა)
ერუანულ საპარლამენტო ბიბლიოთეკა

ართამ ინფორმაცია

იაპონია UCB-შ Libraries GovPubs-შე (archived April 21, 2009)
იაპონია BBC News-შე
იაპონია OECD-შე

სქოლიო

↑ 2020 Population Census: population by sex, age (single years), month of birth and all nationality or Japanese. Statistics Bureau of Japan. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე July 7, 2024-ს. კითხირიშ თარიღი: July 7, 2024.
↑ World Economic Outlook Database, April 2025 Edition. (Japan). International Monetary Fund (April 22, 2025). კითხირიშ თარიღი: May 26, 2025.

თე სტატია იაპონიაშ დო იაპონარეფიშ გეშა დიოდღარო მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქუმმეხვარათ დო აკაფშათ თინა.

[1] 2020 Population Census: population by sex, age (single years), month of birth and all nationality or Japanese. Statistics Bureau of Japan. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე July 7, 2024-ს. კითხირიშ თარიღი: July 7, 2024.

[IMFWEO.JP-2] World Economic Outlook Database, April 2025 Edition. (Japan). International Monetary Fund (April 22, 2025). კითხირიშ თარიღი: May 26, 2025.

[1]

[2]