ისლამური რესპუბლიკა
ტერმინი „ისლამური რესპუბლიკა“ შხვადოშხვანერო გჷმირინუაფუდჷ. კანკალე მუსლიმი რელიგიური ლიდერი თე ტერმინს გჷმირინუანდუ ისლამური თეოკრატიული სახენწჷფოშ გამაგალაშ ფორმაშ ეიოშანალო, სოდე უნარღელჸუნელი დო თხილერი რე შარიათი ვარ-და კანონეფი, ნამუეფჷთ დოჸუნა შარიათის დო ვაწჷმარინუანა მონარქიას. თე ტერმინი თაშნეშე გჷმირნუაფუდჷ თიჯგუარა სუვერენული სახენწჷფოშ ეიოშანალო, ნამუთ კომპრომისულ პოზიციას იკენდჷ ისლამური სახალიფოშ დო სეკულარულ რესპუბლიკას შქას — ვართ ისლამური მონარქია დო ვართ სეკულარული რესპუბლიკა. თე ტერმინი შხვა შვანეფს გჷმირინუაფუ უბრალოთ მუჭოთ კულტურული დუდიდენტობაშ სიმბოლო.
თაშნეშე რე რანწკი სახენწჷფო, სოდე ისლამი რე სახენწჷფო რელიგია დო ნამუეფჷთ (ნორთობურო იშენი) იგამაგებჷნა ისლამური კანონეფით, მარა არძა ოფიციალური ჯოხოდვალეფს უღჷნა ხვალე სმება „რესპუბლიკა“ დო ვართ „ისლამური რესპუბლიკა“ — თეშ სამანგეფი რე ერაყი, იემენი დო მალდივიშ რესპუბლიკა. შარიათიშ კონწარი კანონეფიშ შხვა მოხუჯეეფი (სამანგათ, თალიბანი) ისხუნუანა ჯოხოდვალას „ისლამური საამირო“, ანდანე საამიროეფი რჩქვანელობური მოლინა რდეს ისლამიშ ისროტიაშ ედომუშამი განწეობას, სმება „რესპუბლიკა“ ბჟადალური გოჭყაფაში რე, მოურს რომაული (ლათინურშე res publica — „ჯარალობური საქმე“), ნამუთ მიოწურუანს, ნამჷ-და „უჟინაში ხემანჭუაფა კათაშ დო თინეფიშ გიშაგორილი წჷმმარინაფალეფიშ ხეს რენ“[1] ალაჰიშ ვარ-და შარიათიშ კანონეფიშ დოჸუნალაშ მოშინუაშ უნუშო.
2022 წანაშ დგომარობათ, ტერმინი „ისლამური რესპულიკა“ გჷმირინუაფუ სუმი სახენწჷფოშ ოფიციალური ჯოხოდვალას — ირანს, პაკისტანს დო მავრიტანიას. პაკისტანქ მიღჷ ჯოხოდვალა „ისლამური რესპუბლიკა“ 1956 წანაშ კონსტიტუციაშ მეჯინათ, მავრიტანიაქ — 1958 წანაშ 28 გერგობათუთას, ირანქ — 1979 წანაშ ისლამური რევოლუციაშ უკული, მუჟანსჷთ გექთახუეს ფეჰლევიანეფიშ დინასტია დო გაუქვეს მონარქიან. მოგვენი ჯოხოდვალეფიშ უმკუჯინალო, სუმხოლო ქიანას ართიანშე უღჷნა გინორთი პოლიტიკური სისტემას დო კანონეფს. ირანი დო მავრიტანია რენა რელიგიური თეოკრატიული სახენწჷფოეფი[2]. 1956 წანას, პაკისტანქ მირჷ თე ჯოხოდვალა, დიო ხოლო, სოიშახ ისლამი სახენწჷფო რელიგიათ გჷმიცხადებუდჷნ[3], ნამუჷთ მოხვადჷ 1973 წანაშ კონსტიტუციაშ მეღებაშის.
ირანი ოფიციალურო გჷმირინუანს ედომუშამი ჯოხოდვალას სახენწჷფო ნინალაშ დო ორგანიზაციაშ არძა ჯოხოეფს (სამანგათ, ირანაიშ ისლამური რესპუბლიკაშ არმია ვარ-და ირანიაშ ისლამური რესპუბლიაკშ ხონარი); პაკისტანშე გინორთი (პაკისტანიშ აკოანჯარაფილი ნძალეფი დო პაკისტანიშ სატელევიზიო კორპორაცია). თაშნეშე, შხვა ქიანეფწკჷმა გინორთი, ირანი გჷმირინუანს აბრევიატურას IRI (ისლამური რესპუბლიკა ირანი), მუჭოთ ოფიციალური ჯოხოდვალაშ კუნტა ფორმას.
ქიანაშ მეჯინათ
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]| ჯოხო | ნანანოღა | გამაგალაშ ფორმა | კანონმადვალუ ორგანო | ოფიციალური ნინა/ნინეფი | ვალუტა |
|---|---|---|---|---|---|
 ირანიაშ ისლამური რესპუბლიკა
|
თეირანი | უნიტარული საპრეზიდენტო თეოკრატიული ისლამური რესპუბლიკა | ისლამური საკონსულტაციო ასამბლეა | სპარსული | ირანული რიალი |
 პაკისტანიშ ისლამური რესპუბლიკაn
|
ისლამაბადი | ფედერალური საპარლამენტო ისლამური რესპუბლიკა | პარლამენტი
|
პაკისტანური რუპია | |
 მავრიტანიაშ ისლამური რესპუბლიკა
|
ნუაქშოტი | უნიტარული გვერდო საპრეზიდენტო ისლამური რესპუბლიკა | ერუანულია ასამბლეა | არაბული | მავრიტანიული უგია |
ჸოფირი ისლამური რესპუბლიკეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]| ედომუშამი ჯოხო | ქიანა | თარიღი | თარობაშ ტიპი |
|---|---|---|---|
 ჩეჩნეთიშ რესპუბლიკა იჩქერია
|
ჩეჩნეთი | 1996–2000 | ისლამური რესპუბლიკა |
| ფაილი:კომორიშ კოკეფი (1978–1992).svg კომორიშ კოკეფიშ ფედერალური ისლამური რესპუბლიკა | კომორიშ კოკეფიშ რსხუ | 1978–2001 | ფედერალური დო ისლამური რესპუბლიკა |
 ბჟაეიოლი თურქესტანიშ ისლამური რესპუბლიკა
|
ბჟაეიოლი თურქესტანიშ ისლამური რესპუბლიკა | 1933–1934 | ისლამური ერსპუბლიკა |
.svg){kind=small} ავღანეთიშ რესპუბლიკა
|
ავღანეთი | 1990–1992 | უნიტარული დომინანტური პარტიული ისლამური რესპუბლიკა |
.svg){kind=small} ავღანეთიშ ისლამური სახენწჷფო
|
ავღანეთი | 1992–1996 2001–2002 |
უნიტარული ისლამური ობორჯე თარობა |
.svg){kind=small} ავღანეთიშ გინმაულარი ისლამური სახენწჷფო
|
ავღანეთი | 2002–2004 | ისლამურირ რესპუბლიკა (გინმაულარი თარობა) |
.svg){kind=small} ავღანეთიშ ისლამური რესპუბლიკა
|
ავღანეთი | 2004–2021 | უნიტარული საპრეზიდენტო ისლამური რესპუბლიკა |
 გამბიაშ ისლამური რესპუბლიკა
|
გამბია | 2015–2017 | უნიტარული საპრეზიდენტო ისლამური რესპუბლიკა |
.svg){kind=link}
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ისლამი დო პოლიტიკა დეკანი პიტერ კროგიშ გალენური ურთიართობეფიშ ცირფული არქივიშე
- ირანიშ კონსტიტუცია ინგლისურ ნინაშა ვაოფიციალური ნათანგათ რე ბერნიშ უნივერისტეტის, შვეიცარიას (ჯგირი რეზიუმეთ)
სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ Republic | Definition of Republic by Oxford Dictionary on Lexico.com also meaning of Republic. კითხირიშ თარიღი: 2021-01-14.
- ↑ Theocracy Countries 2024. კითხირიშ თარიღი: 2024-04-23.
- ↑ Ziring, Lawrence From Islamic Republic to Islamic State in Pakistan(ინგლ.). — 1984. — Т. 24. — № 9. — ხს. 931–946. — ISSN 0004-4687. — doi:10.2307/2644077 არქივირაფილი რე პირველწყუშე 25 გჷმათუთა 2023.