კათოლიკური ოხვამე

ჯეგე პეტრეშ ბაზილიკა ვატიკანს, მოსოფელიშ უკაბეტაში კათოლიკური ოხვამეშ დგჷმილი

კათოლიკური ოხვამე (ლათ. Ecclesia Catholica), თაშნეშე ქინებული რე მუჭოთ რომიშ კათოლიკური ოხვამე — მოსოფელს რინელი რელიგიეფს შქას არძაშე ანდამუდანობამი გემაჸვენჯიშ მაჸვენი. შხვა ქირსიანული დენომინაციეფშე გიშეგორუაფუ ინსტიტუციური ართობათ, ნამუთ თის შანენს, ნამჷ-და არძა კათოლიკე მუში თექიანური მადუდეთ მირჩქინანს რომიშ პაპის.

2025 წანაშ მუნაჩემეფით, კათოლიკეეფიშ მუდანობა მოსოფელს აკმადგინანს 1.272 მილიარდ ადამიერს, ნამუთ მოსოფელს ქირსიანეფიშ 50% რე. კათოლიკეეფი მოსოფელიშ არძა კონტინენტიშ არძა ქიანას რენა წჷმორინაფილი. კათოლიკეედს წანა, ნამჷ-და ოხვალე დორსხუაფილი რე იოსე ქირსეშით დო თინა დუდენს ოხვამესჷნ. თინეფიშ რწუმათ, იოსე ქორსე გამაგენს ოხვამეს რომიშ პაპიშ დო დიდპაპეფიშ დასიშ მეშქაშობათ. იოსე ქირსექ ჯეგე პეტრეს, მუჭოთ მოშქვაფირეფიშ მადუდეს, მიონდჷ, კოჸოფედუკო ოხვამეშ პირველი მონძღვარინ. თიშ უკული ნინალას იოსე ქირსეშ მერეთმოსულაშახ გაგჷნძორენა პეტრეშ ბონი დო უმეჭყვადირე მონძეეფი, რომიშ დიდპაპეფი, ანუ პაპეფი. კათოლიკური ოხვამეშ იერარქიას დუდს გერე რომიშ პაპი, ასე ლეო XIV, ნამუთ, თეშ მუჭოთ თიში წიმოხონი პაპეფინ, გიშმეგორუაფუ კარდინალეფიშ კოლეგიაშით. პროცესის, სოდე კარდინალეფი პაპიშ გიშაგორუაშენ რენა გამამინჯე კონკლავი ჯოხო. კარდინლეფიშ უკული გამამინჯალა ოჭიშის გეკირუ შხვადოშხვა რანგიშ დიდპაპეფს.

ზიტყვა „კათოლიკე“ ბერძენული გოჭყაფაშ რე დო შანენს ირფელიშ მოკათურს, „საარძოს“, „მოსოფელიშის“. 1054 წანას მოხვამალერი კაბეტი სქიზმაშ, ანუ ქირსიანული ოქიანუშ ჟირო გორთუალაშ უკული „კათოლიკე ოხვამეშ“ ჯოხოდვალა ქელიტჷ ქირსიანული ოქიანუშ ბჯადალი ნორთიქ, ნამუთ დოჸუნდჷ რომიშ პაპის.

კათოლიკური ოხვამე საქორთუოს

საქორთუოს კათოლიკეეფიშ მუდანობა აკმადგინანს 19,2 ვითოშ ადამიერს (მახორობაშ 0,5 %. კათოლიკური ოხიდეეფი დო ოყარუეფი მუშენა ქართის, გორს, ქუთეშის, ბათუმს, ოზურგეთის, კახეთის, სამცხეს (უდე, არალი, აბასთუმანი, ახალციხე). კათოლიკეეფქ შანულამი ნოქური გიოხუნუეს ქორთულ კულტურას, თინეფიშ გოსოფინით რომს იბეშტჷ პირველი ქორთული კჷრიბეფქ: ქორთულ-იტალიური ლექსიკონი, ქორთული ნინაშ გრამატიკა, ლორეტაშ ლიტურგია. თინეფქ პირველას დინნიჭარეს ქორთული არიკეფი, აკოდგეს ქიანაშ შხვადოშხვანერი ენაჭარა დო შხვ.

ლიტერატურა

• „რელიგიები საქართველოში“, ოკათე მათხილეშ ბიბლიოთეკა, თარგი:აბანიშ მეწურაფა ბიბლიორსხილეფს, 2008. — ხს. 208-222. 208-222 ხს., ISBN 978-9941-0-0902-0.
• Asci, Donald P. (2002) The Conjugal Act as Personal Act. A Study of the Catholic Concept of the Conjugal Act in the Light of Christian anthropology, San Francisco: Ignatius Press. ISBN 0-89870-844-3
• Canon 42. 1983 Code of Canon Law. Vatican. კითხირიშ თარიღი: 9 March 2008.
• Catechism of the Catholic Church. Libreria Editrice Vaticana (1994). კითხირიშ თარიღი: 1 May 2011.
• Barry, Rev. Msgr. John F (2001). One Faith, One Lord: A Study of Basic Catholic Belief. Gerard F. Baumbach, Ed.D. ISBN 0-8215-2207-8.
• Bauer, Susan Wise (2010). The History of Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade. Norton. ISBN 978-0-393-05975-5.
• Baumgartner, Frederic J. (2003). Behind Locked Doors: A History of the Papal Elections. Palgrave Macmillan. ISBN 0-312-29463-8.
• Bethell, Leslie (1984). The Cambridge History of Latin America. Cambridge University Press. ISBN 0-521-23225-2.
• Bokenkotter, Thomas (2004). A Concise History of the Catholic Church. Doubleday. ISBN 0-385-50584-1. 
• Bunson, Matthew (2008). Our Sunday Visitor's Catholic Almanac. Our Sunday Visitor Publishing. ISBN 1-59276-441-X.
• Bruni, Frank; Burkett, Elinor (2002). A Gospel of Shame: Children, Sexual Abuse and the Catholic Church. Harper Perennial. p. 336. ISBN 978-0-06-052232-2.
• Chadwick, Owen (1995). A History of Christianity. Barnes & Noble. ISBN 0-7607-7332-7.
• Clarke, Graeme (2005), "Third-Century Christianity", in Bowman, Alan K., Peter Garnsey and Averil Cameron. The Cambridge Ancient History 2nd ed., volume 12: The Crisis of Empire, A.D. 193–337, Cambridge University Press, pp. 589–671, ISBN 978-0-521-30199-2.
• Collinge, William J. Historical dictionary of Catholicism (1997) online free
• Collins, Michael; Price, Mathew A. (1999). The Story of Christianity. Dorling Kindersley. ISBN 0-7513-0467-0.
• Coriden, James A; Green, Thomas J; Heintschel, Donald E. (1985). The Code of Canon Law: A Text and Commentary, Study Edition. Paulist Press. ISBN 978-0-8091-2837-2.
• Davidson, Ivor (2005). The Birth of the Church. Monarch. ISBN 1-85424-658-5.
• Della Rocca, Fernando (1 January 1959). Manual of Canon Law. Bruce Pub. Co. 
• Derrick, Christopher (1967). Trimming the Ark: Catholic Attitudes and the Cult of Change. New York: P.J. Kennedy & Sons. ISBN 978-0-09-096850-3.
• Duffy, Eamon (1997). Saints and Sinners, a History of the Popes. Yale University Press. ISBN 0-300-07332-1.
• Dowbiggin, Ian (2003). A Merciful End: The Euthanasia Movement in Modern America. Oxford: Oxford University Press, 182–183 ხს.. ISBN 9780195154436. 
• Dussel, Enrique (1981). A History of the Church in Latin America. Wm. B. Eerdmans. ISBN 0-8028-2131-6.
• Fahlbusch, Erwin (2007). The Encyclopedia of Christianity. Wm. B. Eerdmans. ISBN 0-8028-2415-3.
• Froehle, Bryan; Mary Gautier (2003). Global Catholicism, Portrait of a World Church. Orbis books; Center for Applied Research in the Apostolate, Georgetown University. ISBN 1-57075-375-X.
• Gale Group. (2002) New Catholic Encyclopedia, 15 vol, with annual supplements; highly detailed coverage
• Hastings, Adrian (2004). The Church in Africa 1450–1950. Oxford University Press. ISBN 0-19-826399-6.
• Herring, George (2006). An Introduction to the History of Christianity. Continuum International. ISBN 0-8264-6737-7.
• Koschorke, Klaus; Ludwig, Frieder; Delgado, Mariano (2007). A History of Christianity in Asia, Africa, and Latin America, 1450–1990. Wm B Eerdmans Publishing Co. ISBN 978-0-8028-2889-7.
• Kreeft, Peter (2001). Catholic Christianity. Ignatius Press. ISBN 0-89870-798-6.
• Latourette, by Kenneth Scott. Christianity in a Revolutionary Age: A History of Christianity in the 19th and 20th centuries (5 vol. 1969); detailed coverage of Catholicism in every major country
• Ulrich L. Lehner, (2016) The Catholic Enlightenment. The Forgotten History of a Global Movement ISBN 978-0-19-023291-7
• Leith, John (1963). Creeds of the Churches. Aldine Publishing Co. ISBN 0-664-24057-7.
• MacCulloch, Diarmaid (2010). Christianity: The First Three Thousand Years. Viking. ISBN 978-0-670-02126-0. originally published 2009 by Allen Lane, as A History of Christianity
• MacCulloch, Diarmaid (2003). The Reformation. Viking. ISBN 0-670-03296-4.
• MacMullen, Ramsay (1984), Christianising the Roman Empire: (A.D. 100–400). New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 978-0-585-38120-6
• Marthaler, Berard (1994). Introducing the Catechism of the Catholic Church, Traditional Themes and Contemporary Issues. Paulist Press. ISBN 0-8091-3495-0.
• McBrien, Richard and Harold Attridge, eds. (1995) The HarperCollins Encyclopedia of Catholicism. HarperCollins. ISBN 978-0-06-065338-5.
• McManners, John, ed. The Oxford Illustrated History of Christianity. (Oxford University Press 1990). ISBN 0-19-822928-3.
• Norman, Edward (2007). The Roman Catholic Church, An Illustrated History. University of California Press. ISBN 978-0-520-25251-6.
• O'Collins, Gerald; Farrugia, Maria (2003). Catholicism: The Story of Catholic Christianity Oxford University Press. ISBN 978-0-19-925995-3.
• Perreau-Saussine, Emile (2012). Catholicism and Democracy: An Essay in the History of Political Thought. ISBN 978-0-691-15394-0.
• Phayer, Michael (2000). The Catholic Church and the Holocaust, 1930–1965. Indiana University Press. ISBN 0-253-33725-9.
• Pollard, John Francis (2005). Money and the Rise of the Modern Papacy, 1850–1950. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81204-7.
• Rhodes, Anthony (1973). The Vatican in the Age of the Dictators (1922–1945). Holt, Rinehart and Winston. ISBN 0-03-007736-2.
• Riley-Smith, Jonathan (1997). The First Crusaders. Cambridge University Press. ISBN 978-0-511-00308-0.
• Schreck, Alan (1999). The Essential Catholic Catechism.Servant Publications. ISBN 1-56955-128-6.
• Schwaller, John Frederick. (2011) The history of the Catholic Church in Latin America: from conquest to revolution and beyond (NYU Press)
• Smith, Janet, ed. (1993) Why "Humanae Vitae" Was Right, San Francisco: Ignatius Press.
• Smith, Janet (1991) "Humanae Vitae", a Generation Later, Washington, DC: Catholic University of America Press,
• Stewart, Cynthia (2008) The Catholic Church: A Brief Popular History 337 pp.
• Tausch, Arno, Global Catholicism in the Age of Mass Migration and the Rise of Populism: Comparative Analyses, Based on Recent World Values Survey and European Social Survey Data (24 November 2016). Available at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/75243/1/MPRA_paper_75243.pdf IDEAS/RePEc, University of Connecticut
• Tausch, Arno, The Effects of 'Nostra Aetate:' Comparative Analyses of Catholic Antisemitism More Than Five Decades after the Second Vatican Council (8 January 2018). Available at თარგი:SSRN or doi:10.2139/ssrn.3098079
• Tausch, Arno, Are Practicing Catholics More Tolerant of Other Religions than the Rest of the World? Comparative Analyses Based on World Values Survey Data (21 November 2017). Available at თარგი:SSRN or doi:10.2139/ssrn.3075315
• Vatican, Central Statistics Office (2007). Annuario Pontificio (Pontifical Yearbook). Libreria Editrice Vaticana. ISBN 978-88-209-7908-9.
• Vidmar, John (2005). The Catholic Church Through the Ages. Paulist Press. ISBN 0-8091-4234-1.
• Wilken, Robert (2004). "Christianity". in Hitchcock, Susan Tyler; Esposito, John. Geography of Religion. National Geographic Society. ISBN 0-7922-7317-6.

რესურსეფი ინტერნეტის

• ჯეგე ოჸუდერიშ ოფიციალური ვებ-ხასჷლა
• Vatican ვიდეო YouTube-ს