ნიკოლოზ II (რუსეთი)
| ნიკოლოზ II რუს. Николай II | ||
-2.jpg) ნიკოლოზ II 1912 წანას | ||
| რუსეთიშ იმპერატორი | ||
|---|---|---|
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 1 გერგობათუთა, 1894 – 15 მელახი, 1917 | ||
| წიმოხონი | ალექსანდრე III | |
| მონძე | მონარქიაქ გეუქვჷ | |
| დუნაბადი | 18 მესი, 1868 ალექსანდრეშ დოხორე, ცარსკოე-სელო, რუსეთიშ იმპერია | |
| ნაღურა | კვირკვე 17, 1918 (50 წანერი) იპატიევიშ ჸუდე, ეკატერინბურგი, რუსეთიშ სფსრ | |
| ღურაშ ბაძაძი | ჸვილუა | |
| ნთხორუ აბანი | სანქტ-პეტერბურგიშ წიმინდე პეტრეშ დო პავლეშ ოკათედრე ოხიდა (17 კვირკვე, 1998) | |
| მუმა | ალექსანდრე III | |
| ნანა | მარია თეოდოროვნა | |
| ალმასქუ | ალექსანდრა | |
| სქუალეფი | 1. ოლღა 2. ტატიანა 3. მარია 4. ანასტასია 5. ალექსეი | |
| რელიგია | რუსული მართლმადიდებელური ეკლესია | |
| ხეშმოჭარუა |  | |
ნიკოლოზ II ალექსანდრეშ სქი (რუს. Никола́й II Алекса́ндрович; დ. 18 მესი [ჯვ. სტ. 6 მესი], 1868 — ღ. 17 კვირკვე, 1918) — რუსეთიშ ეკონია იმპერატორი 1894-1917 წანეფს, პოლონეთიშ მაფა დო ფინეთიშ დიდი ჰერცოგი, რომანოვეფიშ დინასტიაშ წჷმმარინაფალი.
მართუალაშ ბორჯის, ნიკოლოზ II-ქ ხუჯი დუკინჷ ეკონომიკური დო პოლიტიკური რეფორმეფს, ნამუეფით წიმიჭყეს პრემიერ-მინისტრეფქ სერგეი ვიტექ დო პეტრე სტოლიპინქ. ნიკოლოზი ოცადუდჷ სახენწჷფოშ მოდერნიზაციას ურცხოული კრედიტეფიშ გიმორინაფათ. თინა ავტოკრატი მამართალი რდჷ დო სერიოზული შანულობას ვარძენდჷ ახალდუნარსხუა პარლამენტის (დუმა).
1907 წანას ნიკოლოზიქ ხე მაჭარჷ ანგლო-რუსული კონვენციას, ნამუშ თარი ღანკი გერმანიაშ იმპერიაშ გოლინაშ დოდაღარაფა რდჷ არხო ბჟაეიოლს. ჸათე ხეკულუაშ დოდვალათ გეთუ კონფრონტაციაშ პერიოდიქ (კაბეტი ლაჸაფი) რუსეთიშ დო ბრიტანეთიშ იმპერიაშ შქას. ნიკოლოზ II, თაშნეშე მეთხოზუდჷ საფრანგეთიწკჷმა დახოლებაშ პოლიტიკას. ბჟაეიოლს, ნიკოლოზიშ გალენური პოლიტიკას კაბეტი გავალი მიორინუ 1905 წანაშ რუსეთ-იაპონიაშ ლჷმაქ. ცუსიმაშ ოზუღე ბურჯაფის იაპონარეფქ კონწარო დამარცხეს რუსეფი და დახე რსულას მოჯალაგეს რუსეთიშ ბალტიაშ ფლოტი. უკულ, რუსეთიქ მიოდინუ მანჯურიაშ დო კორეაშ კონტროლი. იაპონიაქ ძალამს გენძალიერჷ დო ქიდეკინჷ ობჟათე სახალინი.
დინახალენი პოლიტიკას, ნიკოლოზი კონწარო დო უბადოთ ოცქუდჷ პოლიტიკური ოპონენტეფს. 1905 წანას არდგილი უღუდჷ რევოლუციური პროცესეფს, ნამუთ იხასიათებუდჷ არეულობეფით, დემონსტრაციეფით, კათეფიშ მასობური გიშულეფით. რევოლუციაშ მეხჷ იმპერიაქ კონწარი მეთოდეფი გეგმირინუ. რევოლუციაქ დემარცხჷ, მარა დემოკრატიზაციაშ მორჩილი პროცესეფქ ქიდიჭყჷ, გიჭყჷ სახენწჷფო დუმაქ, ნამუქჷთ ნძალიერი პოლიტიკური ორგანოქ ვეჸუ, მუშენდა სერიოზული ნებეფქ ვემიაჩჷ.
1914 წანას, კვირკვეშ კრიზისიშ მიმალობას, ნიკოლოზიქ ხუჯი დუკინჷ სერბეთის დო რუსეთიშ აკოანჯარაფილი ნძალეფიშ მობილიზაცია გეგმაცხადჷ. საგამათ, გერმანიაქ ლჷმა გეგმუცხადჷ რუსეთის დო თიში მოხუჯე საფრანგეთის. ჸათაშ ქიდიჭყჷ მაართა მოსოფელიშ ლჷმაქ. ბურჯაფეფიშ მიმალობეფს, რუსეთიშ არმიაშ მარცხიშ შედეგო დედაღარჷ მორალქ ფრონტის, პეტროგრადის ფშხირი რდჷ გიშულეფი, დემონსტრაციეფი დო გაფიცვეფი. ჸათე პროცესეფს მაჸუნჷ ფურთუთაშ რევოლუციაქ, 1917 წანას. შედეგო გესურჷ მონარქიაქ დო 15 მელახის (ჯვ. სტ. 2 მელახი) ნიკოლოზ II-ქ ხვისტაშე გეგნოდირთჷ. ჸათაშ გეთუ რომანოვეფიშ 300 წანიანი მართუალაქ რუსეთის. რუსეთიშ ობორჯე თარობაქ ნიკოლოზი ოჭოფუ დო ცჷნდჷრიშა გეგნახორუ. 1917 წანაშ გჷმათუთაშ რევოლუციათ ხეშულობა ხეშა ბოლშევიკეფქ ქაშეჸოთეს. თინეფქ ნიკოლოზიშ ფანია ეკატერინბურგიშა გეგნიჸონეს. 1918 წანაშ 17 კვირკვეს ბოლშევიკეფქ ღურათ დასაჯეს ნიკოლოზ II, თიში ალმასქუ ალექსანდრა დო სქუალეფი. სხუნუეთიშ ჸოფაშ გოძვენას, კომუნისტი ისტორიკოსეფი კონწარო აკრიტიკინდეს ნიკოლოზის დო თის უბადო ტირანს უძახუდეს. სხუნუეთიშ აკოციმაშ უკულ, მერინაქ ნიკოლოზ II-შ მეხჷ, ჭიჭეთ გეუჯგუშჷ. მარა თეხანური ისტორიკოსეფი თიში მართუალას იშენ ვაუჯინენა პიზიტიურო. ნიკოლოზი მერჩქინელი რე დაღარი დო გლახა მამართალო. 1979 წანას ნიკოლოზიშ დო თიში ფანიაშ სასაფლეფს ქიმიოგორეს. 1998 წანაშ 17 კვირკვეს, თინეფი სანქტ-პეტერბურგიშა გეგნასვანჯეს დო დასაფულეს სანქტ-პეტერბურგიშ წიმინდე პეტრეშ დო პავლეშ ოკათედრე ოხიდას. 2000 წანას რუსეთიშ მართლმადიდებელური ეკლესიაქ თინეფი წიმინდეეფო გეგმაცხადჷ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Lieven, Dominic (1993). Nicholas II, Emperor of all the Russias. London: Pimlico