საქორთუო

საქორთუო საქართველო საქორთუო
შილა
დევიზი: ძალა ერთობაშია
ჰიმნი: საქორთუოშ სახენწჷფო ჰიმნი „თავისუფლება“
ნანანოღა		ქართი 41.716667,44.78333341°43′ ოორ. გ. 44°47′ ელ. გ.
უდიდაში ნოღა		ქართი
ოფიციალური ნინა(ეფი)		ქორთული აფხაზური 1
თარობა		გვერდო საპრეზიდენტო სისტემა
-	პრეზიდენტი	სალომე ზურაბიშვილი
-	პრემიერ-მინისტრი	გიორგი გახარია
-	პარლამენტიშ დუდმახვენჯი	არჩილ თალაკვაძე
ფართობი
-	გვალო	69 700 კმ2 (121-ა)
მახორობა
-	2016 ფასებათ	3 720 400 კოჩი (131-ა)
-	მეჭედალა	65,1 კოჩი/კმ² 2 57,5 3 ად/კმ2 (113-ა)
ედპ (ჸუპ)		2016 ფასებათ
-	გვალო	$35.6 მილიარდი (117-ა)
-	ართ მახორუშე	$9500
აგი (2014)		0.754 (76-ა)
ვალუტა		ლარი 4 (GEL)
ბორჯიშ ორტყაფუ		UTC+04:00
Internet TLD		.ge
ოტელეფონე კოდი		+995
1აფხაზეთიშ ავტონომიურ რესპუბლიკას ხოლო რე აფხაზური ნინა.

საქორთუო (ქორთულო: საქართველო) — ქიანა ევრაზიას, კავკაციას, უჩა ზუღაშ ბჟაეიოლშე. ოორუეშე უხურგანს რუსეთიშ ფედერაცია, ობჟათეშე — სომხეთი დო თურქეთი, ბჟაეიოლშე — აზერბაიჯანი დო ბჟადალშე — უჩა ზუღა. საქორთუოს ოხორანს 4 661 473 კოჩი (2014). საქორთუოშ ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა რე ქართი. ქიანაშ ოფიციალური ნინა რე ქორთული (აფხაზეთის აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო). საქორთუო ტრანსკონტინენტური ქიანა რე დო ევროპა-აზიაშ სანძღოს იდვალჷ, მარა სოციალურო დო კულტურულო ევროპაშ ნორთი რე.

საქორთუოშ ასეიანი ტერიტორია ჯვეში ქუაშ ხანშე მოჸუნაფილი ირო დოხორელი რდჷ. კლასიკურ ანტიკური ხანს თაქ გოპეულუ მაართა ქორთულ სახენწჷფოეფქ: კოლხაქ დო იბერიაქ. თენა რდჷ გიოჭყაფალი ართამი ქორთული კულტურაშ დო სახენწჷფოშ. ქირსიანობა სახენწჷფო რელიგიათ მაანთხა ოშწანურას აღიარეს ბჟაეიოლ საქორთუოს, მარა თაქი თე რელიგიაქ დიო ხოლო მაართა ოშწანურაშე გისჷმუ. ქიანაქ ართამ მონარქიათ გინირთჷ 1008 წანას. იმპერიულ რუსეთიქ ქორთული დიხეფი მოზოგ-მოზოგო მიდეღჷ 1801-1866 წანეფს. რუსეთიშ რევოლუციაშ უკული საქორთუოქ კჷნ ზოხორინელ, დემოკრატიულ სახენწჷფოთ გინირთჷ, მარა ახალი დუდიშული ქიანა ხვალე სუმ წანას ქორდჷ (1918 - 1921). 1921 წანას საქორთუოქ სოციალისტური რესპუბლიკეფიშ რსხუშ ნორთო გჷნირთჷ. 1991 წანას ქიანაქ ზოხორინალა მიიღჷ დო ამდღარშახ ზოხორინელი რე.

ქიანაშ ჯოხოდვალა

ქიანაშ ჯოხო ”საქორთუო” მოურს ”ქართ” ქოქიშე, მუთ მერსხილი რე უჯვეშაშ ოტომე ჯოხოშა - ”ქართუ”, ”კარდუ”,

• ოფიციალური - საქორთუო
• მასქერული - საქართველო
• 1918-1921 წანეფს ქიანას ჯოხოდჷ ”საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა”. 1990-1995 წანეფს - ”საქორთუოშ რესპუბლიკა”. ქიანაში კოდი რე GE.

გეოგრაფია

საქორთუოშ ფიზიკურ რუკა

საქორთუო ევროპაშ დო აზიაშ ოკართაფუს, კავკაციას იდვალჷ. ბჟადალშე უხურგანს უჩა ზუღა, ოორუეშე - რუსეთი, ბჟაეიოლშე - აზერბაიჯანი დო ობჟათეშე თურქეთი დო სომხეთი.

საქორთუო თი უჯვეშაშ ოტრანსპორტე ოთხშარააკართუს იდვალჷ, ნამუთ მიორსხუანდჷ დო მიორსხუანს ოორუეშ დო ობჟათეშ, ბჟადალუშ დო ბჟაეიოლიშ ქიანეფს. თე შარას გინმიშჷ ევროპა-აზიაშ მიმარსხუაფალი ოტრანსპორტე მაგისტრალი - ჯვეში აბრეშუმიშ შარა.

• ტერიტორია - ქიანაშ ფართობი რე 69.700 კვ.კმ. თანჯეფიშ სიგჷნძა - 1771 კმ.
• ორთა - საქორთუო, მუჭოთ ედომუშამი კავკაცია ანდა გვალათ რე გიშაგორილი დო უმოსო ლაკადა დიხა რე.
• ორთაშობური რესურსეფი: ტყალეფი, ჰიდროენერგია, მანგანუმი, რკინაში მადენი, ლინჯი, მორჩილი მუდანობათ ქუანოშქერი დო ნაფთობი, გვალაში დო ზუღაში კლიმატური კურორტეფი.
• ქიანაში უდიდაში ნოღეფი
• ქართი -ოხორანს 1,090,000 კოჩი
• ქუთეში -ოხორანს 185,965 კოჩი
• რუსთავი -ოხორანს 138,000 კოჩი
• ბათუმი -ოხორანს 121,800 კოჩი
• სოხუმი

შხვა დიდი ნოღეფი:

• ზუგდიდი -ოხორანს 69,000 კოჩი
• გორი -ოხორანს 46,680 კოჩი
• ფუთი -ოხორანს 51,100 კოჩი
• თელავი -ოხორანს 21,800 კოჩი

დო შხვა...

საქორთუო ო.გ. 41o071 დო 43o351 დო ბ.გ. 40o041 დო 46o441-ს იდვალუაფუ.

სახენწჷფო

საქორთუო ოპარლამენტე რესპუბლიკა რე. სახენწჷფოში მადუდე რე პრეზიდენტი, ნამუთ სხუნუშ ხეშუულაფაშ მანჯღვერჷთ რე. თარობაშ მადუდე - პრემიერ-მინისტრი. ქიანაშ უმაღალაშ კანონმადვალუ ორგანო რე ართპალატამი პარლამენტი (235 მაკათური), ნამუთ ოთხ წანამოწანას ართიშახ ითირუ პროპორციული დო მაჟორიტარული სისტემათ.

• ნანანოღა - ქართი

• ოფიციალური ნინა - ქორთული, აფხაზეთიშ ავტონომიურ რესპუბლიკას აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო.

• ერუანული დღახუ - 26 მესი (1918), სახენწჷფობური დუდიშულაშ დღა.

საქორთუოშ თანჯეფი

ოსქჷრონე თანჯა საქორთუოშ ოორუე-ბჟადალუ ნოწილს, დაბა ლესელიძეწკჷმა იჭყაფუ. უკული თინა მეჸუნს ფსოუს, ნამუთ ოდუდეს გვალა აგეფსთაწკჷმა ეჭოფუნს. საქორთუოშ ოორუე თანჯა უმოსო მეჸუნს კავკასიონიშ თარ წყარგმართალ ქჷნდჷრს. გვალა ვაციკფარსიშე გვალა შავიკლდეშა საქორთუოშ თანჯა გეჸუნს წყარგმართალი ქჷნდჷრიშ ოორუეშე გვალა მყინვარწვერს დო გვერდით ქჷნდჷრს. ბჟაეიოლი თანჯა იჭყაფუ გვალა ტინოვროსოშე, გიმურს ალაზანიშ ვეშა, მეუნს წყარმალ ალაზანს, სოიშახ 1 კმ ვადოსქიდუ მინგეჩაურიშ წყაროთხილუწკჷმა წყარმალიშ კათაფაშა. საქორთუოშ ობჟათე თანჯა იჭყაფუ უჩა ზუღაწკჷმა, ოფუტე სარფის. თანჯა დიო მეჸუნს, უკული კვათჷნს ლაზისტანიშ ქჷნდჷრიშ ოორუე ნოწილს, მეჸუნს შავშეთის დო კჷნ კვათუნს არსიანიშ ქჷნდჷრს, ჯავახეთიშ რეგიონიშ დო სომხეთიშ ვულკანურ გვალონას, ლოქიშ ქჷნდჷრს, წყარმალ ტკვარს დო იორიშ გაბარს.

ისტორია

ქოძირით თარი სტატია საქორთუოშ ისტორიაშენი

საქორთუოშ ისტორია ართ-ართი არძაში უმოს დიდარი რე ჯვეში ქიანეფშე. საქორთუოშ ტერიტორიას მაართა ქორთული ქიანეფი არსებენდ 3000 წანაშ ოწოხლე. თე ქიანეფი რე კოლხა (ჯვეშ ქორთული წყუეფს ეგრისი) დო დიაოხი (ტაო-კლარჯეთი).

1918-1921 წანეფს საქორთუო რდჷ დემოკრატიული რესპუბლიკა.

1921-1990 წანეფს საქორთუო რდჷ სხუნუშ აკოშქუმალაშ ართ-ართი მაკათური ქიანა.

1990 წანაშ უკული საქორთუო რე დუდიშული სახენწჷფო. დღას ათენა სუამიშ ართ-ართი მაკათური რე უკრაინაწკჷმა, აზერბაიჯანწკჷმა დო მოლდოვაწკჷმა ართო. საქორთუო რე უჩა ზუღაშ ეკონომიკური ალმახანდეობაშ ორგანიზაციაშ მაკათურით.

დემოგრაფია

2006 წანაშ ინფორმაციათ, ოფიციალურო საქორთუოს ოხორანს 4.661.473 მენოღალე:

• ქორთუეფი — 83,8%,
• აზერბაიჯანარეფი – 6,5%,
• სომეხეფი – 5,7%,
• რუსეფი – 1,5%,
• ოსეფი – 0.9%,

დო შხვა.

ტერიტორიული მონწყუალა

ამდღარი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ საქორთუოს 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიიპალიტეტი დო 5 მუშითმამართვალი ნოღა, თენეფ შქას ნანანოღა ქართი რე.

საქორთუოშ რეგიონეფი
№	რეგიონი	ნანანოღა
1	აფხაზეთი	სოხუმი
2	სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანი	ზუგდიდი
3	გურია	ოზურგეთი
4	აჭარა	ბათუმი
5	რაჭა-ლეჩხუმიშ დო თუდოლენი შონეშ აკანი	ამბროლაური
6	იმერეთი	ქუთეში
7	სამცხე-ჯავახეთი	ახალციხე
8	დინოხოლენი ქართლი	გორი
9	მცხეთა-მთიანეთი	მცხეთა
10	თუდოლენი ქართლი	რუსთავი
11	კახეთი	თელავი
12	ქართი	ქართი

დემოგრაფია

1989 წანაშ ეჭარუათ საქორთუოშ მახორობა 5,443,000 კოჩი რდჷ, 2002 წანაშო - 4,601,500. მუჭოთ რჩქჷნი, საქორთუოშ მახორობაქ 13 წანაშ დინოხოლე ართი ნოხუთალით მირკჷ. ეკონია პერიოდეფს საქორთუოს მოხვალამირ რთულ პოლიტიკურ მოლინეფქ დო მონკა სოციალურ-ეკონომიკურ კრიზისიქ გჷმიჭანუ საქორთუოშ მახორობაშ ოგჷნაფალი ნორთიშ გუშულა თანჯეფსგალე. თეწკჷმა, მირკჷ დაბადებაქ დო ქჷმიძინჷ ღურუამობაქ დო ქიანაქ მონკა დემოგრაფიულ სიტუაციას ქინოლჷ. მუთ ოწაწჷ ქორთუეფს, 1989 წანას რდჷ 3,787,000 კოჩი, მუთ საქორთუოშ მახორობაშ 70,1%-ს აკმადგინანდჷ. 2002 წანას ქორთუეფიშ მუდანობა აკმადგინანდჷ 3,661,000 კოჩის, მუთ ქიანაშ მახორობაშ 83,8% რდჷ.

2006 წანაშ ოფიციალური მუნაჩემეფიშ მეჯინათ, საქორთუოშ ცენტრალურ ხეშუულობაშ კონტროლირებად ტერიტორიას დოხოლაფირო 4.661.473 კოჩი, ოხორანს. მახორობაშ ძინაშ ტემპი აკმადგინანს 0,74%-ს.

• ეთნიკური აკოდგინალა (საქორთუოშ 2002 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით): ქორთუეფი — 83,8 %, აზერბაიჯანარეფი — 6,5 %, სომეხეფი — 5,7 %, რუსეფი — 1,5 %, ოსეფი — 0.9 %, იეზიდეფი — 0.4 %, ბერძენეფი — 0.3 %, ქისტეფი — 0.2 %, უკრაინალეფი — 0.2 %, აფხაზეფი — 0,1 %;

• რელიგიური აკოდგინალუა (უმოსო საქორთუოშ 2002 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით): მართლმადიდებელი ქირსიანეფი — 84.00 %, მუსლიმანეფი — 9.9 %, სომეხი გრიგორიანალეფი — 3.9 %, კათოლიკეეფი — 0.8 %, იეზიდეფი – 0.4%, იუდეველეფი — 0,1 %, ნესტერიანალეფი – 0.1% დო შხვეფი.

• დიდი ნოღეფი: ქართი — 1 108 000, ბათუმი — 152 839, ქუთეში — 147 000, რუსთავი — 125 000, გორი — 48 143, ზუგდიდი — 42 998, ფუთი — 41 465, სოხუმი — 39 100, ცხინვალი — 30 000.

ნოღეფიშ მახორობა

ქართი ქუთეში ბათუმი
	№	ნოღა	აკანი	მახორობა	№	ნოღა	აკანი	მახორობა	რუსთავი გორი ზუგდიდი
	1	ქართი	ქართი	1 108 000	10	ხაშური	დინოხოლენი ქართლი	33 627
	2	ქუთეში	იმერეთი	147 000	11	სანაკი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონე	21 596
	3	ბათუმი	აჭარა	152 839	12	ზესტაფონი	იმერეთი	20 814
	4	რუსთავი	თუდოლენი ქართლი	125 000	13	თელავი	კახეთი	19 629
	5	ზუგდიდი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონე	42 998	14	მარნეული	თუდოლენი ქართლი	20 211
	6	გორი	დინოხოლენი ქართლი	48 143	15	ცხინვალი	დინოხოლენი ქართლი	30 000
	7	ფუთი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონე	41 465	16	ოზურგეთი	გურია	14 785
	8	სოხუმი	აფხაზეთი	39 100	17	ქობულეთი	აჭარა	28 621
	9	სამტრედია	იმერეთი	27 020	18	ახალციხე	სამცხე-ჯავახეთი	17 903

ათე სტატია რე ნორთი სერიაშე საქორთუოშ ისტორია
უჯვეშაში ისტორია
დიაოხიშ ომაფე
კოლხეთიშ ომაფე
იბერიაშ ომაფე
ლაზიკა-ეგრისიშ ომაფე
ჯვეში დო ახალი ისტორიეფი
ტაო-კლარჯეთიშ ომაფე
აფხაზეთიშ ომაფე
ჰერეთიშ ომაფე
ქართლიშ ომაფე
კახეთიშ ომაფე
იმერეთიშ ომაფე
ქართლ-კახეთიშ ომაფე
სამცხე-საათაბაგო
ართოიანი ქორთული სახენწჷფო
რუსეთიშ იმპერიაშ აკოდგინალუას
უახალაში ისტორია
საქორთუოშ დრ
საქორთუოშ სსრ
საქორთუოშ რესპუბლიკა
საქორთუო
საქორთუოშ პორტალი

ეკონომიკა

ზოხორინელობაშ გუმოცხადებაშე ამდღარშახ იგინძორებუ საბაზარო რეფორმეფი. ეკონომიკაშ თარი დარგეფი რე ოფუტეშ მეურნება (ჩაი, ციტრუსი, ხილი, თამბაქო, ღვინი, მანქანაშკიდანჯალა, მეტალურგია, ჰიდრორესურსეფი.

საბანკო-საფინანსო დო დაზღვიებაშ სისტემეფი

დიდი ქორთუ, ილია ჭავჭავაძე "საადგილმამულო სათავადაზნაურო ბანკიშ" ხემანჯღვერობაშ პერიოდის, დიო ხოლო 1883 წანაშე გაზეთ ივერიას ობჟინუანს მოშინაფილი ორგანიზაციაშ მუშობაშ შედეგეფს. თენა რდჷ მაართა ქორთული საბანკო-საფინანსო ინსტიტუტიშ მაართა საჯარო წჷმორინაფა.

ამდღა საქორთუოშ ეკონომიკაშ სექტორს მუშენს მუდგაზმარენი ძალიერი კომერციული ბანკი დო ბანკეფიშ ასოციაცია.

• საქორთუოშ ბანკეფიშ ასოციაცია (ქორთ. საქართველოს ბანკების ასოციაცია)
• ბაზის ბანკი
• ბანკი რესპუბლიკა (ბუნა სოსიეტე ჟენერალი)
• ვითიბი
• თიბისი ბანკი
• პროკრედიტბანკი
• საქართველოს ბანკი
• სახალხო ბანკი
• სილქ როუდ ბანკი
• სტანდარტ ბანკი
• ტაოპრივატბანკი

ვასაბანკო საკრედიტო-სადეპოზიტო ორგანიზაციეფი დო საფინანსო-საკრედიტო ხუჯიშდაკინებაშ (მხარდაჭერა) პროგრამეფი:

• "განათლების ერთიანი საკრედიტო კავშირი"

დაზღვიებაშ სისტემა:

• დაზღვევის ასოციაცია
• ალდაგი-ბი-სი-აი
• ჯი-პი-აი ჰოლდინგი

სახენწჷფო ინსტიტუტეფი:

• საქორთუოშ ფინანსეფიშ სამინისტრო
• საქორთუოშ ცენტრალური ბანკი

საქორთუოშ ისტორია ართ-ართი არძაში უმოს დიდარი რე ჯვეში ქიანეფშე. საქორთუოშ ტერიტორიას მაართა ქორთული ქიანეფი არსებენდ 3000 წანაშ ოწოხლე. თე ქიანეფი რე კოლხა (ჯვეშ ქორთული წყუეფს ეგრისი) დო დიაოხი (ტაო-კლარჯეთი).

1918-1921 წანეფს საქორთუო რდჷ დემოკრატიული რესპუბლიკა.

1921-1990 წანეფს საქორთუო რდჷ სხუნუშ აკოშქუმალაშ ართ-ართი მაკათური ქიანა.

1990 წანაშ უკული საქორთუო რე დუდიშული სახენწჷფო. დღას ათენა სუამიშ ართ-ართი მაკათური რე უკრაინაწკჷმა, აზერბაიჯანწკჷმა დო მოლდოვაწკჷმა ართო. საქორთუო რე უჩა ზუღაშ ეკონომიკური ალმახანდეობაშ ორგანიზაციაშ მაკათურით.

დემოგრაფია

2006 წანაშ ინფორმაციათ, ოფიციალურო საქორთუოს ოხორანს 4 661 473 მენოღალე:

• ქორთუეფი — 83,8%,
• აზერბაიჯანარეფი – 6,5%,
• სომეხეფი – 5,7%,
• რუსეფი – 1,5%,
• ოსეფი – 0.9%,

დო შხვა.

ტერიტორიული მონწყუალა

ამდღარი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ საქორთუოს 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიიპალიტეტი დო 5 მუშითმამართვალი ნოღა, თენეფ შქას ნანანოღა ქართი რე.

ქორთული რესურსეფი ინტერნეტის

• საქორთუოშ პრეზიდენტიშ ოფიციალური ვებ-გვერდი
• საქორთუოშ პარლამენტი
• საგალეო საქვარეფიშ სამინისტროშ ვებ-გვერდი
• Civil.ge — საქორთუოშ პოლიტიკური სიახალეეფიშ მაჩინე (მაცნე)
• Internet.ge
• ტაროსი საქორთუოს
• Грузия online — ახალი ამბეფი დო ანალიტიკური მასალეფი

1. კოროცხუაფონი ერკებულიშ ელემენტი

{{ქიანაშ მუნაჩემეფი {{{1}}} | country flaglink2 | variant = | size = | name = | altlink = მორაგბეეფიშ ერუანული ნაკორობა | altvar = rugby }}

• CIA World Factbook(ინგლ.)
• Caucaz.com — ირმარული სტატიეფი დო რეპორტაჟეფი საქორთუოშე დო ობჟათე კავკასიაშე
• საქორთუეშე ოთხ ნინაშა: ახალი ამბეფი, ისტორია, კულტურა, აუდიო-ვიდეოთეკა, ფორუმი დო შხვა