დინორეშა გინულა

სირია

ვიკიპედიაშე
სირია
არაბ. سُورِيَا‎‎
სირია
სირიაშ
ჰიმნი: არაბ. حُمَاةَ الدِّيَارِ‎‎
Ḥumāt ad-Diyār
„ომასქერეშ მათხილარეფი“

სირიაშ ორენი
ნანანოღადამასკო

33°30′ ოორ. გ. 36°18′ ელ. გ. / 

უკაბეტაში ნოღა დამასკო, ალეპო, ჰომსი
ოფიციალური ნინა(ეფი) არაბული
რელიგია
თარობა გინმაულარი თარობა
 -  პრეზიდენტი ვაკანტური
 -  ვიცე-პრეზიდენტი ვაკანტური
 -  პრემიერ-მინისტრი მოჰამედ ალ-ბაშირი[1][2]
ფართობი
 -  გვალო 185,180 კმ2 (87-ა)
 -  წყარი (%) 1,1
მახორობა
 -  2024 ფასებათ 25,000,753 (57-ა)
 -  მეჭედალა 118.3 ად/კმ2 (70-ა)
ედპ (ჸუპ) 2015 ფასებათ
 -  გვალო $50.28 მილიარდი 
 -  ართ მახორუშე $2,900 
აგი (2022) 0.557 (ოშქაშე) (157-ა)
ვალუტა სირიული ფუნტი (SYP)
ბორჯიშ ორტყაფუ EET (UTC +2სთ.)
 -  ზარხულიშ (DST) EET (UTC +3სთ.) (UTC)
ქიანაშ კოდი SYR
Internet TLD .sy
ოტელეფონე კოდი +963

სირია (არაბ.: سورية‎; სირიული: ܣܘܪܝܐ) — სახენწჷფო ბჟადალ აზიას. ბჟადალშე უხურგანს ლიბანისქირონაშქა ზუღა, ოორუეშეთურქეთი, ბჟაეიოლშეერაყი, ობჟათეშეიორდანია დო ობჟათე-ბჟადალშე — ისრაელი. ასე გინმაულარი თარობაშ მართუალაშ გიმე რე დო აკმოდირთჷ 14 მუჰაფაზაშე. დამასკო — ქიანაშ ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა რე. 25 მილიონიანი მახორობათ დო 185,180 კმ2-ით, მოსოფელს 57-ა დოხორელი დო 87-ა უკაბეტაში ქიანა რე.

ჯოხოდვალა „სირია“ ისტორიულო ორსველჷუდ უმოსი ფართო რეგიონს, ფართო სმებათ ლევანტიშ სინონიმი, არაბულო ჩინებული რე მუჭოთ al-Sham. თეხანური სახენწჷფო იკათუანს მუსხირენი ჯვეში ომაფეშ დო იმპერიაშ ტერიტორიას, თინეფს შქას ჯვ. წ. III ვითოშწანურაშ ებლაშ ცივილიზაციას. დამასკო დო ალეპო — კაბეტი კულტურული შანულობაშ მოღვენი ნოღეფი რენა. დამასკო რდჷ ომაიანეფიშ სახალიფოშ რეზიდენცია დო ეგვიპტეს მამლუქეფიშ სასულთანოშ ნანანოღა. თეხანური სირიული სახენწჷფოქ გიჭყჷ XX ოშწანურაშ ოშკაშეს, ოსმალეფიშ მუსხირენი ოშწანურაობათ მართუალაშ უკული, მუჭოთ საფრანგეთიშ სამანდატო ტერიტორია. სახენწჷფო წჷმარინუანდუ უშხუაში არაბული ქიანას, ნამუქჷთ გიჭყჷ ჸოფირი ოსმალეთიშ სირიაშ პროვინციეფიშ ტერიტორიას. დე იურე ზოხორინალა მიპალჷ მუჭოთ საპარლამენტო რესპუბლიკა 1945 წანას, მუჟანსჷთ სირიაშ პირველი რესპუბლიკაქ გოეროშ ართ-ართი დჷმარსხუაფალი მაკათურო გჷნირთუნ, ნამუქჷთ იურიდიულო გათუ საფრანგეთიშ მანდატი. 1946 წანაშ პირელს, საფრანგეთიშ ჯარეფქ გეგშართეს დო ქიანას ქემიაჩჷ ფაქტიური ზოხორინალაქ.

  • ოფიციალური: სირია.
  • ერუანული: Suriyah.

სირია იდვალუაფუ ობჟათე-ბჟადალ აზიას, სქირონაშქა ზუღაშ ბჟაეიოლ წყარპიჯის. თენა რე ჸოფიერ ველეფიშ, გვალეფიშ დო ტიოზეფიშ ქიანა. სირიაშ მახურგე ქიანეფიე: თურქეთი, ერაყი, იორდანია, ისრაელი, ლიბანი. ქიანაშ ფართობი აკმადგინანს 185.180 კვ.კმ-ს.

  • სახენწჷფო სისტემა - ართპარტიული სოციალისტური რესპუბლიკა.
  • სახენწჷფოშ მადუდე - პრეზიდენტი ბაშარ ალ-ასადი (2000).
  • კანონმადვალუ ორგანო - ართპალატიანი პარლამენტი (250 მაკათური).
  • ადმინისტრაციული დორთუალა - 14 რეგიონი (mufazah).

ადმინისტრაციული დორთუალა

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სირია ირთუ 14 მუჰაფაზათ. ირ მუჰაფაზას გჷშმეგორუაფუ მუში პარლამენტი.

ნომერი
რუკას
მარგალური
ჯოხოდვალა
არაბული
ჯოხოდვალა
მახორობა ნოღა
1. დამასკო دمشق 4,500,000 დამასკო
2. დამასკო ریف دمشق 2,235,000 დამასკო
13. დეირ-ეზ-ზორი دير الزور 1,040,000 დეირ-ეზ-ზორი
4. დარაა درعا 858,000 დარაა
10. იდლიბი ادلب 1,288,000 იდლიბი
8. ლატაკია اللاذقية 891,000 ლატაკია
12. რაქა الرقة 811,000 რაკა
7. ტარტუსი طرطوس 720,000 ტარტუსი
11. ჰალაბი (ალეპო) حلب 4,120,000 ალეპო (ჰალაბი)
9. ჰამა حماه 1,416,000 ჰამა
14. ელ-ჰასაქა الحسكة 1,225,926 ელ-ჰასაქა
6. ჰომსი حمص 1,561,000 ჰომსი
3. ელ-კუნეიტრა القنيطرة 69,000 ელ-კუნეიტრა
5. ელ-სუვაიდა السويداء 304,000 ელ-სუვაიდა
რკინაშ შარაშ გჷთაბიჯალი ჰეჯაზი, დამასკოს

ოავტომობილე შარეფი

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სირიას, ავტოშარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 36 377 კმ-ს. თაჸურეშე:

  • მოასფალტაფირიე — 26 299 კმ.
  • მოხრეშილიე — 10 078 კმ.

სირიაშ რკინაშ შარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა — 2 750 კმ. სირიას გიმირჷნუაფუ 2 ტიპიშ ლიანდაგი. რკინაშ შარაშ 2423 კმ სტანდარტული ლიანდაგი რე 1435 მმ, დო 327 კმ — 1050 მმ ლიანდაგით. 1050 მმ-იანი ლიანდაგი, დიო ხოლო XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს, ოსმალეთიშ იმპერიაშ ბორჯის რდჷ დოგაფილი, ნამუთ დამასკო დო მედინა ართიანს მითმიარსხუდჷნ. ასე თე გეზი ვაფუნქციონირენს. სირიას ორკინაშარე რსხუეფი უღჷ 3 მეძობელ სახენწჷფოწკჷმა: თურქეთი, ერაყი დო იორდანია. ალმახანურო დითმიგაფუაფუ რკინაშ შარა ტარტუსი — ლატაკია; იგეგმუ რკინაშ შარაშ დოგაფა დამასკო — დარა დო დეირ-ეზ-ზორი — აბუ-ქემალი.

სირიას აეროპორტეფიშ მუდანიბა რე — 104 (1999), თაჸურეშე ბეტონით დოგაფილი ეიოფურინალ-დაფურინალი საროტიე — 24. თაჸურეშე 3-ს ოერეფოშქაშე სტატუსი უღჷ. სახენწჷფო ავიაკომპანია — Syrianair, ასრულენს რეისეფს 50 ნოღაშე უმოსიშახ.

სვიროულარი მაგისტრალი

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სვიროულარი მაგისტრალიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 1304 კმ-ს, თაურშე 515 კმ — ნავთობოულარიე.

ქიანაშ თარი ონიშოლეფი იდვაუაფუ სქირონაშქა ზუღას: ტარტუსი, ლატაკია, ბანიასი[3].

  • რესურსეფი - ნავთი, ფოსფატეფი, ქრომი დო მანგანუმი, ასფალტი, რკინაშ მადანი, ჯიმუშ ქუა, მარმარილო, თაბაშირი, ჰიდროენერგია.
  • ექსპორტი - ნავთობპროდუქტეფი, ბამბე, ფოსფატები, ხილ-ორტვინობა.
  • ერუანული მიშნაველი ართ მახორუშო - 1.130 $.
  • ვალუტა - სირიული ფუნტი (SYP);

1946 წანას, სირიაქ საფრანგეთშე ედომუშამი ზოხორინალა მიღჷ. 1958-1961 წანეს ეგვიპტეწკჷმა ართო მიშმეშჷ არაბეფიშ გოართოიანაფილ რესპუბლიკაშ ეკოდგინალუაშა. ამშვდღამი ლჷმაშ უკული (1967) მიოდინუ გოლანიშ სუკფი, ნამუსჷთ ასე ხოლო ისრაელი აკონტროლენს. 1981-82 წანებს ოურდუმე კონფლიქტი უღუდჷ ლიბანწკჷმა. 1991 წანას სპარსეთიშ ჸუჯიშ ლჷმას ოკათუდჷ ერაყიშ სააწმარენჯოთ. ჰაფეზ ასადიშ ღურაშ უკული ადამიერიშ ნებეფიშ თხილუაშჸურე სირიას დგომარობაქ ონდეთ გეუჯგუშჷ.

ჯოხოგოლაფირი ნოღა პალმირაშ ეკნაცჷმეფი, ნამუქჷთ სირიაშ ტიოზის I დო II ოშწანურეფს გოპეულუნჷ.

რესურსეფი ინტერნეტის

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
ვიკიოწკარუეს? რე ხასჷლა თემაშენ: