რელიგია

რელიგია საართო კონცეფციეფი აგნოსტიციზმი  · აპათეიზმი  · დეიზმი  · იგნოსტიციზმი  · ითსიზმი  · მონოთეიზმი  · პანენთეიზმი  · პანთეიზმი  · პოლითეიზმი  · თეიზმი აბრაამიშული რელიგიეფი ისლამი  · იუდაიზმი  · ქირსიანობა დჰარმული რელიგიეფი ბუდიზმი  · ჯაინიზმი · ინდუიზმი  · სიქიზმი შორიშიანი ბჟაეიოლიშ ტრადიციული რელიგიეფი დაოსიზმი  · კონფუციანობა  · სინტოიზმი თარი გაგებეფი ღორონთი  · რწუმა  · ცოდა  · დოგმა  · შური  · შური  · რინა ღურაშ უკული  · ცერემონია  · საკრალურობა  · წიმინდე ჭარილეფი  · ჭარა  · ოხიდა რელიგიეფიშ ერკებული  · მორწუმეეფიშ მუდანობა  · პორტალი:რელიგია ძირ. · სხუნ.

რელიგია — იდეეფიშ დო ქიმინჯეფიშ სისტემა, ნამუთ გერსხილი რე რწუმას, ნამჷ-და არსებენს ჟიორთაშური ნძალეფი, ნამუთ ჟიქიმინჯენა ორენს დო ადამიერიშ რინაშე. ეტიმოლოგიურო რელიგიაშ არძაშე რჩქინელი გოთანჯუა რე „კინე ახალას მერსხუაფა“, მარა შხვეფი ვარაუდენა, ნამჷდა თინა შანენს „(ორენიშ) გომაჟირაფონ წაკითხირს“. თე იდეა ღირებული რე ქირსიანობაშო, მარა ვარე რომაული წჷმორთობაშო, ნამუშე მოურს თე ზიტყვან. თინეფშო „რელიგია“ რე ღორონთწკჷმა მიდგაიჸინიშ ახალაშე მერსხუაფაშ ანჯარი.

რელიგიაშახიანი ეპოქა

მოსოფელიშ თარი რელიგიეფიშ დო თინეფი მეჸუნალობეფიშ რუკა

თენა რე პერიოდი ადამიერიშ გორჩქინაშე მაართა რელიგიური წჷმორინაფაშ აკოქიმინუაშახ. ადამიერიშ გორჩქინას მენცარობა ვარაუდენს 2,5 მლნ წანაშ კინოხ. მაართა მითოლოგიურ დო რელიგიურქ წჷმორინაფეფქ, პრიმიტიული სახეთ, საეგებიოთ 35-40 ვითოშ წანაშ კინოხ წჷმიქიმინუ. თენა დონტკიცაფილი რე არქეოლოგიური, ეთნოგრაფიული, ისტორიული ნინეფიშმენცარობაშ მუნაჩემეფით. სოციოლოგეფიშ არზით, თენა რდჷ ბორჯი, მუჟამსჷთ მუთუნნერი ჯარალობური გინაფა, კულტურა, გოართოიანაფა ვაარსებენდჷნ. რელიგიაქ მეხოლაფირო მალას აკიქიმინჷ დო რდჷ გიგანტური ბიჯგი ადამიერეფიშ ჯარალუაშ ისტორიას. არქეოლოგიური მასალეფით იდასურებუ, ნამჷ-და ადამიერქ ორთაშ ნძალეფეკჷმა ლჷმას, დაჩხირიშ გორჩქინაშ, მუკოლუაფაშ, ჩუალაშ დო შხვა მუნაპალიშ შედეგო აკოქიმინჷ მუში სახე, ჯარალობური რინაშ ნორმეფი, ზნეობური კანონ-წესეფი, დო თე პროცესის მიშჷ რელიგიაშ გჷმოქიმინუა.

რელიგიაშ წჷმოულობა

ანჩისხატი – VI ოშწანურაშ ქორთული ოხვამე ქართის

რელიგიაშ წჷმოულობას წჷმი უწორუანდჷ რელიგიაშახიანი ხანგჷრძე პროცესი გოვითარაფაშ, ქუაშ ხანაშ ეპოქაშე. რელიგიაშ უჯვეშაში ფორმა რდჷ მაგია - ჯადოქარული შარათ ორთაშა ჟიგოლინაშ რწუმა, ნამუსჷთ მაართაჸოფილი ადამიერი საკულტო ცერემონიეფით დო შელორსეფით გჷმოხანტუნდჷ თიშ ოკორინე ღანკეფიშ მიოჭირინალო. რელიგიაშ მაართა გაჭყაფუ გჷმიხანტუაფუდჷ რეალურო არსებულ საგანეფიშ გონდიდებას, დახე თინეფს უღუდეს ჟიორთაშური ნძალა: ქუას, ნიჟარას, თუმას. თენა რდჷ ფეტიშიშ რწუმა. უკული თარი რე მაგიაშ, ტოტემიშ რწუმა. ტომი გჷთმაღორონთენდჷ ნამუდგაიჸინ თიშ შანულამ ჩხოლარს. პატჷჩამაშ მასუმა ობიექტი რდჷ შური, ნოგორეფიშ შურეფიშ რწუმა. ბოლოს. უკვე კლასობური ჯარალუაშ აკოქიმინუაშ უკული, ჭიეჭიეთ აკიქიმინჷ ღორონთეფიშ რწუმაქ, მითეფქ, ნამუსჷთ ადამიერეფწკჷმა ართო ქიმინჯენდეს ღორონთეფი დო ოსურღორონთეფი, დემონეფი დო ქაჯეფი, ჭინკეფი და ფერიეფი. თეშნერო, ულექინაში წჷმორინაფეფქ ღურელ საგანეფშე ჭიეჭიეთ თელჸოფილ კოსმოგონიურ სისტემათ გჷნირთჷ. რელიგიაშ გოვითარაფაშ ისტორიული ფორმეფი რე: ტომობური, ერუანულ-სახენწჷფობური დო მოსოფელიშ რელიგიეფი. ჯვეში რელიგიური წჷმორინეფიშ დჷმახასიათაფალი შანეფი რე: ანთროპომორფიზმი, ანიმიზმი დო მაგია.

მოსოფელიშ რელიგიეფი

მოსოფელს ჟიროშშე უმოსი რელიგია რე რჩქინელი. თინეფს შქას მიარე მუდგაინი საართო რე, ბრელი - გიშაკერძაფილი. რელიგიეფი ართიანშე გიშმეკერძუაფუნა სიჯვეშათ, ტრადიციეფით, დინორეთ, ფილოსოფიური სიტომბეთ. უდიდაში, ხალიწერი რელიგიეფიშ - ქირსიანობაშ, იუდაიზმიშ, ისლამიშ, ბუდიზმიშ, ინდუიზმიშ ელახ არსებენა აკოსქილადირი ტომეფიშ პრიმიტიული რელიგიური წჷმორინეფი, კერპეფიშ პატიჩამა, ულექიანში რიტუალფი.

მოსოფელიშ უშანულამაში რელიგიეფი (ბირცხეფს მეწურაფილი რე მორწუმეეფიშ რიცხუ (მლნ. ადამიერი) დო მოსოფელიშ მახორობაშ პროცენტული წილი).

• ქირსიანობა (1943, 32,8%)
  • კათოლიციზმი (1027)
  • პროტესტანტიზმი (316)
  • მართლმადიდებლობა (214)
  • ანგლიკანიზმი (64)
  • შხვა მეჸუნალობეფი (322)
• ისლამი (1165, 19,6%)
  • სუნიზმი (1050)
  • შიიზმი (115)
• ინდუიზმი (762, 12,8%)
• ჩინური რელიგიეფი (359, 6,1%)
• ბუდიზმი (354, 6,0%)
• ეთნიკური რელიგიეფი (249, 4,2%)
• ათეიზმი (150, 2,5%)

რელიგიური ჩინებეფი დო ტერმინეფი

• შხვა რელიგიეფი დო რელიგიური მეჸუნალობეფი

ბაჰაიზმი - ბრაჰმანიზმი - ზოროასტრიზმი - იუდაიზმი - კონფუციანელობა - მორმონიზმი - ოომოტო - სინტოიზმი - სიქიზმი - სპირიტიზმი - ტაოიზმი - უონბულიზმი -შამანიზმი -ჯაინიზმი

• წიმინდე წინგეფი

ავესტა - ბიბლია - თანახი - ყურანი - ტრიპიტაკა - ვედეფი

• შკვითი ჭკვერი

მოსე - ლაო-ძი - ბუდა - სოკრატე - კონფუცი - იოსე ქირსე - მუჰამედი

• წიმინდე აბანეფი

სიონი - ქააბა - არტემიდაშ ოხიდა - იერუსალიმიშ ოხიდა

• წიმინდე ნინეფი

ლათინური ნინა - ბერძენული ნინა - სანსკრიტი - ურიული ნინა - არამეული ნინა - არაბული ნინა

თაშნეშე ქოძირით

• ხვამა
• პაპა
• თეოკრატია
• ოხიდა

ლიტერატურა

• Saint Augustine; The Confessions of Saint Augustine (John K. Ryan translator); Image (1960), ISBN 0-385-02955-1.
• Descartes, René; Meditations on First Philosophy; Bobbs-Merril (1960), ISBN 0-672-60191-5.
• Barzilai, Gad; Law and Religion; The International Library of Essays in Law and Society; Ashgate (2007),ISBN 978-0-7546-2494-3
• Durant, Will (& Ariel (uncredited)); Our Oriental Heritage; MJF Books (1997), ISBN 1-56731-012-5.
• Durant, Will (& Ariel (uncredited)); Caesar and Christ; MJF Books (1994), ISBN 1-56731-014-1
• Durant, Will (& Ariel (uncredited)); The Age of Faith; Simon & Schuster (1980), ISBN 0-671-01200-2.