ავღანეთი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ

ღოზური

16:23, 7 მანგი 2012-იშ ვერსია

ავღანეთიშ ისლამური რესპუბლიკა


ნანანოღა	ქაბული
უდიდაში ნოღა	ქაბული
ოფიციალური ნინეფი	პუშტუ, დარი
თარობა	ოპრეზიდენტე, ისლამური რესპუბლიკა
პრეზიდენტი	ჰამიდ კარზაი
მაართა ვიცე–პრემიერი	მოჰამად ფახიმი
მაჟია ვიცე–პრემიერი	კარიმ ჰალილი
სახენწჷფო რელიგია	ისლამი, (სუნიტურ ნოჸელაშ)
ფართობი	647 500 კმ²(41-ა)
მახორობა	28,150,000 (37–ა)
ვალუტა	ავღანი
ქიანაშ კოდი	AFG
ოინტერნეტე კოდი	.af
ოტელეფონე კოდი	+93

ავღანეთი (ედომშამი ჯოხოდვალა — ავღანეთიშ ისლამური რესპუბლიკა) — სახენწჷფო ხოლო ბჟაეიოლს, ვაუღუ ზოღაშა გიშაულარი. საგებიოს ართართი ღარიბი ქიანა რე. ბოლო 34 წანას გარგვალებურს, 1978 წანაშე, ქიანას ავღანეთიში ომენოღალე ლჷმა მეჷურს. ქიანა ოთანჯჷ ირანს ბჟადალშე, პაკისტანს — ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე, თურქმენეთის, უზბეკეთის დო ტაჯიკეთის — ოორუეშე, ჩინეთის — ქიანაშ არძაშ უმოს ბჟაეიოლ ნორთიშე. ავღანეთი მილარე საგებიოშ ბჟაეიოლ დო ბჟადალ ორთუს შქას, დო ვაჭრუაში დო მიგრაციაში ჯვეში ცენტრი რე.

გეოგრაფია

რელიეფი

ავღანეთიშ ტერიტორია მილარე ირანიშ ლაკადაშ ოორუე–ბჟაეიოლ ნორთის. ქიანაშ უმენტაში ნორთი რე გვალამი, დო თე გვალეფს შქას მილარე ჭიე-ჭიე რზენეფი.

ქიანაშ ოორუეს მილარე ბაკტირიაში რზენი, ნამუშ ტერიტორიას გეძჷ ქვიშამ–ტკილამი ტიოზი. ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე ელ–მოლს გვალეფიშ სისტემეფი რე: პარპამიზი, ნამუთ ჟირ ქჷნდჷრშე აკმოდჷრთუ — საფედკოხი (ჩე გვალეფი) დო სიახკოხი (უჩა გვალეფი), დო ხოლო ქჷნდჷრ გინდუკუშიშე.

ქიანაშ არძაშ უმოს უმაღალაში კონკა რე — გვალა ნოშაკი, 7492 მ. სიმაღალათ (პაკისტანიშ თანჯაწკჷუმა).

კლიმატი

ავღანეთიში კლიმატი სუბტროპიკულ კონტინენტალური რე, ჸინჩი ზოთონჯეფით დო სქირე, ჩხე ზარხულეფით.

გეოლოგიური ენწყუ

ავღანეთიშ ტერიტორია იდვალუაფუ ალპურ–ჰიმალაიურ ღვარკალა ორტყაფუშ გალე, ბაკტირიაშ რზენიშ მოხ, ნამუთ თურანიშ პლატფორმაშ ობჟათე აკანს ორხველჷ.

წყარმალუეფი დო წყაროჩუაშეფი

ქიანაშ არძა წყარმალუ, წყარმალუ ქაბულიშ მოხ, ნამუთ დინმაკათუ წყარმალუ ინდის, ვარე მახურჩინე (ვადინმაკათუნა ნამუთინ წყარმალუს). თინეფშე არძაშე უმოს დიდ წყარმალუ რე — ამუდარია, ნამუთ ავღანეთიშ ოორუე თანჯას მეხჷრჩინჷნს, წყარმალუეფი გერირუდი დო გილმენდი დინმაკათუნა წყარმალუეფ ფერახ–რუდის, ხაშ–რუდის დო ხარუთ–რუდის, ნამუეფით ართო დინმიხვარჩალჷნა ბეჩოლა სისტანს დო დჷთმარსხუანა ჯიმუამ ტობეფიშ ბუნას, ჰამუნს. ქიანაშ წყარმალუეფი ირდუნა ჭვემაშ წყარეფით დო უგურყელეფიშ ნდღულაფათ. ქიანაშ რზენეფს წყარმალუეფი აფუნს წყარალას იქჷნა, ზარხულს – ეშმასქირუნა. ავღანეთიშ გვალაშ წყარმალუეფს დიდი ჰიდროენეგოშელებუა უღუნა. ქიანაშ უმენტაშ რაიონეფიშ ართართი წყაროხაზირე რე დიხაშთუდონი წყარეფი.

ორთაშობური რესურსეფი

ავღანეთიშ დიხა დიდარი რე ორთაშობური რესურსეფით. თაქ მიპალუაფუ ქუანოშქერიშ დო ძვირფას მეტალეფიშ მადენი, ბერილიუმიში მადენი, წურწუფა, ჯიმუ, მარმარილო, ლაპის–ლაზური, ბარიტი დო შხვ. თაქ ხოლო რე ნავთობიშ, ორთაშობური გაზიშ დო გიფსიშ საბადო. მეგორაფილი რე ლინჯიშ, რკინაშ, მარგანეციშ მადანეფი.

ლინჯიშ მადანი აინაკი, ნამუთ ქაბულწკჷმა ხოლოს რე, ევრაზიას არძაშ უმოს დიდ მადანო იკოროცხუ. ქაბულშე ვართფერ შორს რე ხიჯიგეკიშ რკინაშ მადანი, ნამუთ ობჟათეაზიურ რეგიონიშ არძაშ უმოს დიდ რკინაშ მადანო იკოროცხუ.

რესურსეფი ინტერნეტის

@@ ღოზი 3: / ღოზი 3: @@
 ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" | '''ავღანეთიშ ისლამური რესპუბლიკა'''
 |---- bgcolor="#e3e3e3"
-| align="center" | [[Image:Flag of Afghanistan.svg|150px|ილა]]
+| align="center" | [[ფაილი:Flag of Afghanistan.svg|150px|ილა]]
-| align="center" | [[Image:Coat of arms of Afghanistan.svg|130px|გერბი]]
+| align="center" | [[ფაილი:Coat of arms of Afghanistan.svg|130px|გერბი]]
 |----
-! colspan="2" align="center" | [[Image:Afghanistan (orthographic projection).svg|200px]]
+! colspan="2" align="center" | [[ფაილი:Afghanistan (orthographic projection).svg|200px]]
 |---- bgcolor="#e3e3e3"
 |----
-| ნანანოღა || [[ქაბული|ქაბული]]
+| ნანანოღა || [[ქაბული]]
 |----
-| უდიდაში ნოღა || [[ქაბული|ქაბული]]
+| უდიდაში ნოღა || [[ქაბული]]
 |----
-| ოფიციალური ნინეფი || [[პუშტუ|პუშტუ]],<br/> [[დარი|დარი]]
+| ოფიციალური ნინეფი || [[პუშტუ]],<br /> [[დარი]]
 |----
-|თარობა || ოპრეზიდენტე,<br/>ისლამური რესპუბლიკა
+|თარობა || ოპრეზიდენტე,<br />ისლამური რესპუბლიკა
 |----
-|პრეზიდენტი || [[ჰამიდ კარზაი|ჰამიდ კარზაი]]
+|პრეზიდენტი || [[ჰამიდ კარზაი]]
 |----
-|მაართა ვიცე–პრემიერი || [[მოჰამად ფახიმი|მოჰამად ფახიმი]]
+|მაართა ვიცე–პრემიერი || [[მოჰამად ფახიმი]]
 |----
-|მაჟია ვიცე–პრემიერი || [[კარიმ ჰალილი|კარიმ ჰალილი]]
+|მაჟია ვიცე–პრემიერი || [[კარიმ ჰალილი]]
 |----
-|სახენწჷფო რელიგია || [[ისლამი]], ([[სუნიტი|სუნიტურ ]] <br/> ნოჸელაშ)
+|სახენწჷფო რელიგია || [[ისლამი]], ([[სუნიტი|სუნიტურ]]  <br /> ნოჸელაშ)
 |----
 |ფართობი || 647 500 კმ²(41-ა)
@@ ღოზი 29: / ღოზი 29: @@
 |მახორობა || 28,150,000 (37–ა)
 |----
-|ვალუტა || [[ავღანი|ავღანი]]
+|ვალუტა || [[ავღანი]]
 |----
 |ქიანაშ კოდი || AFG
@@ ღოზი 39: / ღოზი 39: @@
 | align="center" style="background:#e3e3e3;" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" |
 |}
-'''ავღანეთი''' (ედომშამი ჯოხოდვალა — '''ავღანეთიშ ისლამური რესპუბლიკა''') — [[სახენწჷფო]]  [[ხოლო ბჟაეიოლი|ხოლო ბჟაეიოლს]], ვაუღუ ზოღაშა გიშაულარი. [[საგებიო|საგებიოს]] ართართი ღარიბი ქიანა რე. ბოლო 34 წანას გარგვალებურს, 1978 წანაშე, ქიანას [[ავღანეთიში ომენოღალე ლჷმა]] მეჷურს. ქიანა ოთანჯჷ [[ირანი|ირანს]] ბჟადალშე, [[პაკისტანი|პაკისტანს]] — ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე, [[თურქმენეთი|თურქმენეთი]]ს, [[უზბეკეთი|უზბეკეთის]] დო [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთის]] — ოორუეშე, [[ჩინეთი]]ს —  [[ვახანიში კორიდორი|ქიანაშ არძაშ უმოს ბჟაეიოლ ნორთიშე]].
+'''ავღანეთი''' (ედომშამი ჯოხოდვალა — '''ავღანეთიშ ისლამური რესპუბლიკა''') — [[სახენწჷფო]] [[ხოლო ბჟაეიოლი|ხოლო ბჟაეიოლს]], ვაუღუ ზოღაშა გიშაულარი. [[საგებიო|საგებიოს]] ართართი ღარიბი ქიანა რე. ბოლო 34 წანას გარგვალებურს, 1978 წანაშე, ქიანას [[ავღანეთიში ომენოღალე ლჷმა]] მეჷურს. ქიანა ოთანჯჷ [[ირანი|ირანს]] ბჟადალშე, [[პაკისტანი|პაკისტანს]] — ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე, [[თურქმენეთი]]ს, [[უზბეკეთი|უზბეკეთის]] დო [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთის]] — ოორუეშე, [[ჩინეთი]]ს — [[ვახანიში კორიდორი|ქიანაშ არძაშ უმოს ბჟაეიოლ ნორთიშე]].
 ავღანეთი მილარე საგებიოშ ბჟაეიოლ დო ბჟადალ ორთუს შქას, დო ვაჭრუაში დო მიგრაციაში ჯვეში ცენტრი რე.
@@ ღოზი 47: / ღოზი 47: @@
 ავღანეთიშ ტერიტორია მილარე [[ირანიშ ლაკადა|ირანიშ ლაკადაშ]] ოორუე–ბჟაეიოლ ნორთის. ქიანაშ უმენტაში ნორთი რე [[გვალა|გვალამი]], დო თე გვალეფს შქას მილარე ჭიე-ჭიე რზენეფი.
-ქიანაშ ოორუეს მილარე  [[ბაკტირიაში რზენი|ბაკტირიაში რზენი]], ნამუშ ტერიტორიას გეძჷ ქვიშამ–ტკილამი ტიოზი. ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე ელ–მოლს გვალეფიშ სისტემეფი რე: [[პარპამიზი]], ნამუთ ჟირ ქჷნდჷრშე აკმოდჷრთუ — '''საფედკოხი''' (''ჩე გვალეფი'') დო '''სიახკოხი''' (''უჩა გვალეფი''), დო ხოლო ქჷნდჷრ [[გინდუკუში]]შე.
+ქიანაშ ოორუეს მილარე [[ბაკტირიაში რზენი]], ნამუშ ტერიტორიას გეძჷ ქვიშამ–ტკილამი ტიოზი. ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე ელ–მოლს გვალეფიშ სისტემეფი რე: [[პარპამიზი]], ნამუთ ჟირ ქჷნდჷრშე აკმოდჷრთუ — '''საფედკოხი''' (''ჩე გვალეფი'') დო '''სიახკოხი''' (''უჩა გვალეფი''), დო ხოლო ქჷნდჷრ [[გინდუკუში]]შე.
 ქიანაშ არძაშ უმოს უმაღალაში კონკა რე — გვალა [[ნოშაკი]], 7492 მ. სიმაღალათ (პაკისტანიშ თანჯაწკჷუმა).
-[[Image:Mountains in Afghanistan.JPG|thumb|250px|left|გვალეფიშ პეიზაჟი]]
+[[ფაილი:Mountains in Afghanistan.JPG|thumb|250px|left|გვალეფიშ პეიზაჟი]]
-[[Image:Landscape in Afghanistan.JPG|thumb|250px|right|ავღანეთიშ ლანდშაფტი]]
+[[ფაილი:Landscape in Afghanistan.JPG|thumb|250px|right|ავღანეთიშ ლანდშაფტი]]
-[[Image:Northwestern Afghanistan.jpg|thumb|250px|left|ქიანაშ ოორუე–ბჟადალი]]
+[[ფაილი:Northwestern Afghanistan.jpg|thumb|250px|left|ქიანაშ ოორუე–ბჟადალი]]
-[[Image:Eastern Afghanistan.jpg|thumb|250px|right|ქიანაშ ბჟაეიოლი]]
+[[ფაილი:Eastern Afghanistan.jpg|thumb|250px|right|ქიანაშ ბჟაეიოლი]]
 == კლიმატი ==
@@ ღოზი 66: / ღოზი 66: @@
 == ორთაშობური რესურსეფი ==
-ავღანეთიშ დიხა დიდარი რე ორთაშობური რესურსეფით. თაქ მიპალუაფუ [[ქუანოშქერი|ქუანოშქერი]]შ დო [[ძვირფასი მეტალეფი |ძვირფას მეტალეფიშ]] მადენი, ბერილიუმიში მადენი, წურწუფა, ჯიმუ, მარმარილო, ლაპის–ლაზური, ბარიტი დო შხვ. თაქ ხოლო რე ნავთობიშ, ორთაშობური გაზიშ დო გიფსიშ საბადო. მეგორაფილი რე [[ლინჯი]]შ, [[რკინაშ მადანი|რკინაშ]], [[მარგანეცი|მარგანეციშ]] მადანეფი.
+ავღანეთიშ დიხა დიდარი რე ორთაშობური რესურსეფით. თაქ მიპალუაფუ [[ქუანოშქერი]]შ დო [[ძვირფასი მეტალეფი|ძვირფას მეტალეფიშ]] მადენი, ბერილიუმიში მადენი, წურწუფა, ჯიმუ, მარმარილო, ლაპის–ლაზური, ბარიტი დო შხვ. თაქ ხოლო რე ნავთობიშ, ორთაშობური გაზიშ დო გიფსიშ საბადო. მეგორაფილი რე [[ლინჯი]]შ, [[რკინაშ მადანი|რკინაშ]], [[მარგანეცი|მარგანეციშ]] მადანეფი.
 '''ლინჯიშ მადანი აინაკი''', ნამუთ [[ქაბული|ქაბულწკჷმა]] ხოლოს რე, ევრაზიას არძაშ უმოს დიდ მადანო იკოროცხუ. ქაბულშე ვართფერ შორს რე '''ხიჯიგეკიშ რკინაშ მადანი''', ნამუთ ობჟათეაზიურ რეგიონიშ არძაშ უმოს დიდ რკინაშ მადანო იკოროცხუ.
@@ ღოზი 266: / ღოზი 266: @@
 [[uz:Afgʻoniston]]
 [[vec:Afganistan]]
+[[vep:Afganistan]]
 [[vi:Afghanistan]]
 [[vo:Lafganistän]]