ხუან პერონი
| ხუან პერონი Juan Perón | ||
.jpg) ოფიციალური პორტრეტი, 1948 წ. | ||
| არგენტინაშ 29-ა დო მა-40 პრეზიდენტი | ||
|---|---|---|
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 12 გჷმათუთა, 1973 – 1 კვირკვე, 1974 | ||
| წიმოხონი | რაულ ალბერტო ლასტირი | |
| მონძე | მარია ესტელა მარტინეს დე პერონი | |
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 4 მანგი, 1946 – 21 ეკენია, 1955 | ||
| წიმოხონი | ედელმირო ხულიან ფარელი | |
| მონძე | ხოსე დომინგო მოლინა გომესი | |
| დუნაბადი | 8 გჷმათუთა, 1895 ლობოსი, არგენტინა | |
| ნაღურა | კვირკვე 1, 1974 (78 წანერი) ოლივოსი, არგენტინა | |
| მენოღალობა |  არგენტინა | |
| პოლიტიკური პარტია | გოართოიანაფილი ოფიცერეფიშ ბუნა (1943-1945) არგენტინაშ ხანდაშ პარტია (1945-1947) ხუსტისიალისტური პარტია (1947 წანაშე) | |
| ალმასქუ | 1. აურელია გაბრიელა ტისონ დე პერონი 2. ევა პერონი 3. მარია ესტელა მარტინეს დე პერონი | |
| ხეშმოჭარუა |  | |
ხუან დომინგო პერონი (ესპ. Juan Domingo Perón, დ. 8 გჷმათუთა, 1895 — ღ. 1 კვირკვე, 1974) — არგენტინალი ოურდუმე მოღალე დო პოლიტიკოსი, არგენტინაშ პრეზიდენტი 1946-1955 დო 1973-1974 წანეფს.
ბიოგრაფია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]გურაფულენდჷ ოურდუმე კოლეჯის, ნამუთ გათუ 1913 წანას. გურაფაშ თებაშ უკულ ქაკათჷ არგენტინაშ აკოანჯარაფილი ნძალეფს. 1930 წანას, პერონქ ხუჯი დუკინჷ ოურდუმე გინორთას, ნამუქჷთ ქუდახუ პრეზიდენტი იპოლიტო ირიგოიენიშ თარობა. უკულიანი პერიოდის პერონი მუშენდჷ ოურდუმე ისტორიაშ პროფესორო. 1939 წანას, ომენცარე მისიათ გოუტეს ფაშისტური იტალიაშა. იტალიას რინაშ ბორჯის, იშარალჷ გერმანიას, საფრანგეთის, ესპანეთის, იუგოსლავიას დო სხუნუეთის. არგენტინაშა დორთაშ უკულ, მონაწილენდჷ 1943 წანაშ არგენტინაშ რევოლუციას, ნამუქჷთ გასურჷ რამონ კასტილიოშ მართუალა. ჸათე პერიოდიშე, პერონს უკინებუდჷ შხვადოშხვა შანულამი პოსტეფი. რდჷ ხანდაშ დო სოციალური უშქურანჯობაშ მინისტრი (1943-1945), ოურდუმე მინისტრი (1944-1945), არგენტინაშ ვიცე-პრეზიდენტი (1944-1945). ოპონენტეფიწკჷმა პოლიტიკური კონფლიქტიშ გეშა, 1945 წანაშ გჷმათუთას, პერონქ გეგნოდირთჷ. მალას თინა ოჭოფეს დო ჯიხას ქუდახუნეს. 1945 წანაშ 17 გჷმათუთას, ბუენოს-აირესიშ პლასა-დე-მაიოშ მოედანს აკიშაყარეს პერონიშ მოხუჯეეფქ დო მითხის თიში გადუდიშულაფა. ჸათე დღა შანულამი მომენტი რდჷ პერონისტული ჸარაფიშო. ხუან პერონქ მიპალუ კაბეტი პოპულარობა დო გემორძგუ 1946 წანაშ საპრეზიდენტო გიშაგორუეფს.
პერონქ, პრეზიდენტობაშ ბორჯის, ატარჷ რეფორმეფი. ქიდიჭყჷ ინდუსტრიალიზაციაქ, სოციალური ნებეფი მიპალეს ოსურეფქ, ბაღანეფქ დო მუშეფქ, გონათაფაქ გინირთჷ უფასოთ. ჸათე დო შხვა რეფორმეფიშ გეშა ხუან პერონქ დო თიში ალმასქუქ ევა დუარტექ გინირთეს უხურგე პოპულარულეფო არგენტინას. პერონიშ თარობა, თაშნეშე ირინუანდჷ ავტორიტარული მეთოდეფს. დისიდენტეფი სამუშაშე გოუტეს, ბრელი ოჭოფეს დო ჯიხას ქუდახუნეს. ოპოზიციური პრესა ცენზურაშ თუდო რდჷ. პერონიშ თარობაქ ფაშისტი კრიმინალეფს, მაგალთო იოზეფ მენგელეს, ადოლფ აიხმანს დო ანტე პაველიჩის ოჸურჩე ქიმეჩჷ არგენტინას.
1952 წანას, პერონქ მაჟირაშა იჸუ გიშაგორილქ პრეზიდენტო. ევა პერონიშ ღურაშ (1952) უკულ, გეუფრაშჷ ხუან პერონიშ ურთიართალაქ კათოლიკური ეკლესიაწკჷმა. 1955 წანაშ 16 მანგის, ეკლესიაშ მოხუჯე ოურდუმე მოღალეეფქ, 30 ოჰაერე ხვამარდიშ გიმორინაფათ, დობომბეს პლასა-დე-მაიოშ მოედანი. ბომბუაშ შედეგო დოღურჷ დოხოლაფირო 300 ადამიერქ. სუმი თუთაშ უკულ, 1955 წანაშ ეკენიას, არგენტინას ქუმოხვადჷ ოურდუმე გინორთაქ (გჷმადუდიშალაფარი რევოლუცია), ნამუქჷთ ქუდახუ პერონიშ მართუალა.
ოურდუმე დიქტატურაშ გოძვენას, პერონი არგენტინაშე გეგნახორეს დო თიში პარტია კანონგალეთ გეგმაცხადეს. ბორჯიშ შხვადოშხვა პერიოდეფს, პერონი ცხოვრენდჷ პარაგვაის, ვენესუელას, პანამას დო ესპანეთის. 1973 წანას არგენტინაშ პრეზიდენტო გეგშაგორეს პერონისტი ექტორ ხოსე კამპორა. მალას ხუან პერონქ არგენტინაშა დირთჷ. არგენტინაშა დორთაშ უკულ მალას, ხუან პერონქ მასუმაშა იჸუ გიშაგორილქ პრეზიდენტო. მასუმა საპრეზიდენტო ვადა იხასიათებუდჷ არეულობეფით, რადიკალური პროცესეფით. პერონიშ მოხუჯე პერონისტეფი პოლიტიკურო გორთილი რდეს მეკვარჩხანეეფო დო მემარძგვანეეფო დო ართიანს კონწარო ოლიმუდეს. ქიანას ქიდიჭყჷ უკონტროლო პროცესიქ, ნამუქჷთ პერონს ვეგნაჭყვიდუ. 1974 წანაშ 1 კვირკვეს დოღურჷ პერონქ. პრეზიდენტიშ პოსტის თინა დოთირუ თიში მასუმა ოსურქ, მარია ესტელა მარტინეს დე პერონქ, ნამუსჷთ ხუან პერონიშ პრეზიდენტობაშ ბორჯის ვიცე-პრეზიდენტიშ პოსტი უკებუდჷ. პოლიტიკური რადიკალიზმიქ ხოლო უმოსო გენძალიერჷ. 1976 წანაშ 24 მელახის ქუდახუეს მარია ესტელა მარტინეს დე პერონი დო ხეშულობა ხეშა ქაშეჸოთჷ ოურდუმე ხუნტაქ, ხორხე რაფაელ ვიდელაშ მანჯღვერალათ.
ხუან პერონი დო ევა პერონი ოდებელი ფიგურეფი რენა თეხანური არგენტინას. პერონისტეფი თინეფს მითმირჩქინანა არგენტინული პოლიტიკაშ ჯინჯ-ხატეფო. ოპონენტეფიშ აზრით პერონეფი რდეს დემაგოგეფი დო დიქტატორეფი, ნამუეფსჷთ ბრელ მუთუნჷ ჯგირი ვამუღალუნა არგენტინაშო. პერონეფიშ პოლიტიკური ჸარაფი შინელი რე პერონიზმიშ ჯოხოდვალათ. ასეიანი არგენტინას პერონიზმიშ იდეეფს წჷმარინუანს ხუსტისიალისტური პარტია.
ქოძირით თაშნეშე
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Page, Joseph. Perón: a biography (Random House, 1983)