ჯვეში კართაგენი

	კართაგენი ; 𐤒𐤓𐤕𐤟𐤇𐤃𐤔𐤕;
	; კართაგენი დოხოლაფირო ჯვ. წ. 270 წანას
ნანანოღა	კართაგენი
ნინა	პუნიკური, ფინიკიური, ბერბერული, ნუმიდიური, იბერიული, ჯვეში ბერძენული
რელიგია	პუნიკური რელიგია
ფარაშ ართური	კართაგენიშ მონეტა
მახორობა	დოხ. 3,7-4,3 მლნ. (ჯვ. წ. 221)
დუდალაშ ფორმა	მონარქია (ჯვ. წ. 480 წანაშახ),; უკულ რესპუბლიკა სუფეტეფიშ მართუალაშ თუდო
	ისტორია
- დორსხუაფა	დოხ. ჯვ. წ. 814
- ზოხორინელობა ტვიროსიშე	ჯვ. წ. VI ოშწანურაშ შქა პერიოდი
- მასუმა პუნიკური ლჷმაშ უკულ მოჯალაგუა რომიშ რესპუბლიკაშით	ჯვ. წ. 146

ჯვეში კართაგენი (პუნ. 𐤒𐤓𐤕𐤟𐤇𐤃𐤔𐤕, ნამუთ შანენს "ახალი ნოღა"-ს) — ჯვეში სემიტური ცივილიზაცია, ნამუთ იდვალუაფუდჷ ოორუე აფრიკას. დუდშე კართაგენი მორჩილი დოხორინელი აბანი რდჷ თეხანური ტუნისიშ ტერიტორიას, მარა უკულ გიფართინუ, გინირთჷ დიო ნოღა-სახენწჷფოთ დო უკულ კაბეტი იმპერიათ.

კართაგენქ დირსხუ დოხოლაფირო ჯვ. წ. 814 წანას. თიში დუმარსხუაფალეფი რდეს ტვიროსალი კოლონისტეფი. ტვიროსი წჷმარინუანდჷ შანულამი ფინიკიური ნოღა-სახენწჷფოს დო იდვალუაფჷ თეხანური ლიბანიშ ტერიტორიას. მითოლოგიური ვერსიეფი კართაგენიშ დორსხუაფას მითმიოჭარანა დიდო დიაფალს, ნამუთ ჯინჯიერო ტვიროსიშე რდჷ. ჯვ. წ. მაშკვითა ოშწანურაშე, მუჟამსჷთ ფინიკია ნეო-ასურული იმპერიაქ ქიდეკინუნჷ, კართაგენქ ზოხორინელო გინირთჷ დო დუდიშულობა მიპალუ. ჸათე პერიოდიშე, ბორჯიშ გოძვენას, კართაგენქ ტერიტორიული ექსპანსიაშ შედეგო ძალამს გიფართინუ, დო პოლიტიკურო დო ეკონომიკურო ჰეგომონიური ნძალათ გინირთჷ ბჟადალი სქირონაშქა ზუღაშპიჯეთის. ჯვ. წ. 300 წანაშო, კართაგენიშ მართუალაშა მიშმეშჷ შხვადოშხვა კოლონიური, ვასალური ტერიტორიეფი დო სატელიტი სახენწჷფოეფი. ნძალიერი ოზუღე ფლოტიშ გჷმორინაფათ კართაგენი ეფექტურო აკონტროლენდჷ ოორუე-ბჟადალი აფრიკაშ შანულამი ნორთის, ობჟათე დო ბჟაეიოლი იბერიას, თაშნეშე კოკეფს: სიცილიას, სარდინიას, კორსიკას, მალტას, ბალეარიშ კოკეფს. ტრიპოლი ავტონომიური მართუალაშ თუდო სქიდუდჷ, მარა ხარკის გაფულენდჷ.

კართაგენი ფინანსურო დინდარი რდჷ. თიში ეკონომიკური გოვითარაფას ხეს უნწყუნდჷ ჯგირი აბანდვალა, ჸოფიერი დიხა, ნძალიერი ფლოტი დო საირქიანო ოვაჭარე მარშრუტეფიშ კონტროლი. კართაგენს შანულამო რდჷ გოვითარაფილი ოფუტეშ მეურნობა. სახენწჷფოს ჸუნდჷ ჸონიერი აკოანჯარაფილი ნძალეფი, სოდეთ უმოსო ნინალენდეს დაქირებული მალიმარეფი, გიშაკერზაფილო იბერეფი, ბალეარალეფი, გალეფი, ბრიტეფი, სიცილიარეფი, იტალიარეფი, ბერძენეფი, ნუმიდიარეფი, ლიბიარეფი.

კართაგენს კონფლიქტური ურთიართალა უღჷდჷ რომიშ რესპუბლიკაწკჷმა. ჸათე კონფლიქტიშ კულმინაცია პუნიკური ლჷმეფი (ჯვ. წ. 264-146) რდჷ. რომალეფს კართაგენალეფშა პუნეფი უჯოხოდეს. თაურეშე მოჸურს ზიტყვა „პუნიკური“. პუნიკური ლჷმეფი იბურჯანდჷ მუჭოთ სქირონას, თაშნეშე ზუღას. პუნიკური ლჷმეფქ კართაგენალეფიშ მარცხით გეთუ. მასუმა პუნიკური ლჷმაშ მიმალობას, ჯვ. წ. 146 წანას, რომალეფქ კართაგენი გეჭოფეს დო ნოღა დიო გორჩვეს დო უკულ მოჯალაგეს. კართაგენიშ ტერიტორიეფქ რომიშ პროვინცია აფრიკაშ აკოდგინალუაშა მიშელჷ. უკულიანი პერიოდის, რომალეფქ კართაგენიშ არდილს ახალი ნოღა ეიოგეს.

ქოძირით თაშნეშე

ლიტერატურა

Hoyos, Dexter (2021). Carthage: a biography. Cities of the ancient world. Abingdon, Oxon ; New York, NY: Routledge.