მოსოფელიშ მონძალა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ვიკიპედიაშე
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ღოზი 78: ღოზი 78:
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული აფრიკას]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული აფრიკას]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული ამერიკას]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული ამერიკას]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული არაბული ქიანეფს]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული არაბულ ქიანეფს]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული აზიასი დო ოკიანეთის]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული აზიას დო ოკიანეთის]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული ევროპას]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული ევროპას]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ საფრთხეშ თუდო]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ საფრთხეშ თუდო]]

21:58, 21 ქირსეთუთა 2013-იშ ვერსია

იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ კომიტეტიშ ლოგო
ქილინჯი #86: ეგვიპტეშ პირამიდეფი
ქილინჯი #174: ფლორენციაშ ისტორიული ცენტრი (იტალია)
ქილინჯი #483: ჩიჩენ-იცა (მექსიკა).
ძეგლი #592: ბორობუდური (ინდონეზია).

მოსოფელიშ მონძალა (ინგლ. World Heritage, ფრანგ. Patrimoine Mondial, ესპ. Patrimonio Mundial) — ორთაშობური ვარა ადამიერიშ გოჭყაფილი ობიექტეფი, ნამუეფიშ გჷშაკერძაფილი ისტორიული ვარა ეკოლოგიური ფასეულობაშ გურიშენ, პრიორიტეტული კანდრახეფო თინეფიშ ჩუალა დო პოპულარიზაცია იკოროცხუ.

კრიტერიუმეფი

მოსოფელიშ მონძალაშ ერკებულს ხვადუნა ხვალე თი ობიექტეფი, ნამუეფსჷთ კომისიაშ არზით უნივერსალური შანულობა უღუნა ისტორიაშ, ხელობუაშ დო მენცარეფიშ თოლარზით. გიშაგორუაშ გინოჭყვადუაწკჷმა გოთოლწონაფილი იჸუაფუ ძეგლიშ ორიგინალურობა, აუთენტურობა (ისტორიული თახმობუა) დო თიში ართიანალა. თეშ გალე ძეგლი ოკო ობაღინუანდას იუნესკოშ ართ ვარა მუსხირენ კრიტერიუმს ვითიშე. 2005 წანაშ დოჭყაფუშახ კულტურული დო ორთაშ ძეგლეფშო კრიტერიუმეფი ზოხო–ზოხო რდჷ, 2005 წანაშ უკული არძა ქილინჯიშო ოართე კრიტერიუმეფქ აკომუშალირქ იჸუ. თეშ გურშენიე, ნამუდა გიშაგორილი ქილინჯეფიშ უმენტაშობა ობაღინუანს ხვალე ვარა მაართა 6 კრიტერიუმს (i –vi) ვარა ხვალე ეკონია ოთხის (vii–x). მარა, 26 ქილინჯი რე თიცალი (აკოწყორილი ტიპიშ), ნამუთ ობაღინუანს კრიტერიუმეფს ჟირხოლო ნორთიშე.

კულტურული კრიტერიუმეფი

  • i - ობიექტი წჷმმარინუანს კოჩიშ მოღალური გენიაშ შედევრის.
  • ii -
  • iii - ძეგლი წჷმმარინუანს არსებული ვარა გინოლაფირი კულტურაშ ორიგინალურ ვარა მინიმუმ გიშაკერძაფილ ართმურთის.
  • iv - ძეგლი წჷმმარინუანს ნოდგჷმეფიშ გარკვეული ტიპიშ, არქიტექტურული ვარა ტექნოლოგიური ანსამბლიშ ვარა ლანდშაფტიშ უგნმაჟირაფუ, არძაშე უჯგუში ართმურთის, ნამუთ კოჩიშობაშ ისტორიაშ ართი ვარა მუსხირენი შანულამი ისტორიული მოლინას არცხუაფჷ.
  • v - ქილინჯი წჷმმარინუანს ადამიერიშ დოხორინიშ გარკვეული ტიპიშ, დიხაშ ვარა ზუღაშ გჷმორინაფაშ გჷშაკერძაფილი, არძაშე უჯგუში ართმურთის, ნამუთ ართი ვარა მუსხირენი ჩინებული კულტურეფშო ტიპურიე. ვარა კოჩიში დო გარემოშ ურთიართქმედალას, გჷშაკერძაფილო თი შვანს მუჟამცჷთ უგუჩერებუ თირაფეფიშ გურიშენ ქილინჯის დინაფა ომუქრუ.
  • vi - ძეგლი უოშკარეთ რე მერცხილი მოლინეფწკჷმა ვარა ტრადიციული რინაშ წესიწკჷმა, იდეეფწკჷმა ვარა რელიგიური რწუმეფწკჷმა, ხელობუა დო ლიტერატურული ნაწარმონებეფწკჷმა, ნამუეფსჷთ გჷშაკერძაფილი, უნივერსალური შანულობა უღუნა (კომიტეტი იპიჯანს, ნამუდა თე კრიტერიუმი მოქმედენს ხვალე თიწკჷმა, მუჟამსჷთ ძეგლი შხვა ნამდგარენი კრიტერიუმს ხოლო ობაღინუანს).

ორთაშობური კრიტერიუმეფი

  • vii - ობიექტი წჷმმარინუანს ორთაშ მერეთის, ვარა ტერიტორიას, ნამუთ უღუ გჷშაგორილი სისკვამე დო ესთეტიური შანულობა.
  • viii - ობიექტი წჷმარინუანს მოსოფელიშ ისტორიაშ თარი ეტაპიშ გიშაგორილი მაგალითის, თინეფ შქას ულირიშ ქილინჯეფი, ნამუეფუთ წჷმმარინუანა სიმბოლოს გეოლოგიური პროცესეფიში დო რელიეფიშ გოვითარაფაშ ვარა გეომორფოლოგიური დო ფიზიოგეოგრაფიული მუშობურალას.
  • ix - ობიექტი წჷმმარინუანს სქირონაშ, ლიგე წყარიშ, ჸუჯეფიში დო ზუღეფიშ ეკოსისტემას, თაშნეშიშე ფლორაში დო ფაუნაშ გოვითარაფაშ დო ევოლუციაშ გიშაგორილი დო შანულამი მაგალითის გარკვეული ეკოლოგიური დო ბიოლოგიური პროცესეფს.
  • x - ობიექტი წჷმმარინუანს მოსოფელს ჸოფილი შანულამი ტიპური ოხორინალი ტერიტორიას, თინეფ შქას თიცალეფს, ნამუეფით იკათუანა გინოლაფაშ პიჯის რინელი სახეობეფს, ნამუთ მენცარულ ოსხირეფიშ დო თინეფიშ შენარჩუნებაშ უციოობაშ გურიშენი ძვირფასეფი რენა.

სტატისტიკა

ედომუშამო 936 მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტიე 148 ქიანას. თაჸურეშე: 704 კულტურულიე, 181 ორთაშობური, ოდო 26 აკოწყორილი ტიპიშ. მოსოფელიშ მონძალა გორთილიე ხუთი გეოგრაფიული ზონათ: აფრიკა, არაბეთიშ ქიანეფი (წჷმმორინაფილი ოორუე აფრიკა დო შქა ელახი), აზია-ოკიანია (წჷმმორენაფილი ავსტრალია დო ოკიანია), ევროპა & ოორუე ამერიკა, დო ლათინური ამერიკა & კარიბეფი.

რუსეთი დო კავკაცია იკლასიფიცირებუ მუჭოთ ევროპა, თიწჷკმა მუჟამცჷთ მექსიკა მიშმურს ლათინური ამერიკაშ დო კარიბიშ ზონაშა. თუდო მოჸონაფილი რცხუ წჷმარინუანს ზონეფით დო კლასიფიკაციეფით გორთილ სქემას: Stats

ზონა ორთაშობური კულტურული აკოწყორილი გვალო
აფრიკა 33 42 3 78
არაბული ქიანეფი 4 61 1 66
აზია-ოკიანია 52 138 9 199
ევროპა & ოორუე ამერიკა 57 377 10 444
ლათინური ამერიკა & კარიბეფი 35 86 3 124
გვალო 181 704 26 911

მოსოფელიშ მონძალაშ ერკებული

რესურსეფი ინტერნეტის