ხორხე ლუის ბორხესი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ

ღოზური

12:46, 14 გჷმათუთა 2014-იშ ვერსია

ხორხე ლუის ბორხესი (ესპ. Jorge Luis Borges – ედომუშამ ჯოხო ფრანცისკო ისიდორო ლუის ბორხეს ასევედო, ესპ. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo; დ. 24 მარაშინათუთა, 1899, ბუენოს-აირესი, არგენტინა – ღ. 14 მანგი, 1986, ჟენევა, შვეიცარია), არგენტინარი ჭარუ̂, პოეტი.

ბიოგრაფია

მუმა, ხორხე გილიელმო ბორხესი, ადვოკატი დო ფსიქოლოგიაშ პროფესორი, ლიტერატურულ ღვაწაფასჷთ მუკმიშუ̂, მარა სქუაშე გინორთათ, წჷმოძინაშა ვა მიაჭირინუ. დიდა, ლეონორ ასევედო სუარესი ინგლისურშე მათანგალო ხანდენდჷ. ბორხესეფიშ ფანია ჟირნინამი რდჷ, ათეშენ მუმალი ჭარუ̂ ბაღანობაშე ართნერო უჩქუდჷ ინგლისურ დო ესპანურ ნინეფი. მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკულ ბორხესი ჟენევას გურაფულენს, ჭე ბორჯის მუკმურს იტალიას დო ესპანეთის. თე პერიოდშო ხორხე ლუის ბორხესი ესპანეთიშ ულტრაისტული ავანგარდული მიმალუობაშ მაკათურიე. ჟურნალს Grecia გჷმიბჟინუაფ უოლტ უიტმანიშ სტილშა დოჭარილი თიშ პირველი ლერსი, ჰიმნი ზუღას.

ფაილი:Borges 001.JPG

ბორხესი 1976

1921 წანას თინა ბუენოს-აირესშა ირთუ დო მიარეგანშე კულტურული ღვაწაფას იჭყანს: ორსხუანს ჟურნალს, თანგუნს კაფკას დო ფოლკნერს, ობჟინუანს ლერსეფს დო ესეეფს. 1930-იან წანეფიშ ლიას თინა იჭყანს თხობელუეფიშ დო ნოველეფიშ ჭარუას დო ობჟინუანს ”გოგერგილობაშ უნივერსალურ ისტორიას”, ნამუთ ჯოხოს მოუღანს მუჭოთ პროზაიკოსის. თე პერიოდის თინა დუდიშ ტრავმას ეთმოჭოფუნს, მუთ თიშ გვერდო დაჸვერებას იჭანუანს, მორო თეშ უმკუჯინუო თინა იშენ აგინძარენს ხანდას. თეს თის დიო დიდა, დო თიშ ღურაშ უკულ ალმარენჯი დო მოგვიანაფილო ოსური, მარია კოდამა ოხვარუ̂. თე პერიოდშო ბორხესი ჯინჯიერო ჩინებული რე მუში ნოველეფით, მორო თე შვანს ჭარუნს ლერსეფსჷთ დო ლიტერატურულ კრიტიკასჷთ. თინა წოროავტორიე, თაშნეშე პაროდიული დეტექტივეფიშ, ნამუეფით ბუსტოს დომეკიშ ფსევდონიმით გჷშმურს დო ასტორ პიაცოლაშ მუსიკაშა ნაქიმინა ბირეფიშ. 1955 წანას ბორხესის ორინუანა ბუენოს-აირესიშ ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორო. კინ თე წანას ბუენოს აირესიშ უნივერსიტეტის ინგლისური ნინაშ მაგურაფალო იჭყანს ხანდას.

ოირქიანე კრიტიკა ბორხესიშ აკოქიმინჯალათ ხვალე 1960-იან წანეფს იინტერესებუ̂. 1961 წანას თინა სამუელ ბეკეტწკუმა ართო ეთმოჭოფუნს ფორმენტორიშ პრემიას. 1962 წანას თიშ ნახანდეფი მაართათ ითანგუ ინგლისურო, მუსჷთ ავტორშო ქვერსემი პოპულარობა მოუღუ̂. 1967 წანას ბორხესის ოსურო მოჸუნს ბრელ ხანიშ მაჸალე, ელზა ასტეტ მილანი, ნამუწკუმა ჩილდოქომონჯობა 3 წანას იგინძარებუ̂. 1973 წანას ხუან პერონიშ მაჟირაა გოპრეზიდენტაფაშ უკული ბორხესი იტენს ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორიშ პოსტის. 1979 წანას ჭარუს აჯილდოვენა სერვანტესიშ პრემიათ, ოდო 1983 წანას ოპატიე ლეგიონიშ ორდენს ეთმოჭოფუნს.

რინაშ ეკონია წანეფი ბორხესის მუში ალმარენჯი, მარია კოდამაწკუმა ართო მუკმოჸუნს. 1984 წანას თინეფი ობჟინუანა ნოჭყვედეფს მუნეფიშ დღალურეფშე, ჯოხოდვალათ ატალა, სოდეთ ბორხესიშ ტექსტეფი დო კოდომაშ ფოტოეფი რე. თინეფი 1986 წანას, ჭარუშ ღურაშახ მუდგაზჷმარენ თუთათ ორდო იქორწინებუნა. ბორხესი ღურუ კიბოთ, ჟენევას, 1986 წანას. თის მაფეფიშ სასაფულეს ნთხორუნა.

აკოქიმინჯალა

ბორხესის ნამთინე მაგიური რეალიზმიშ ლათინო ამერიკული სკოლაშ დჷმარსხუაფალო მირჩქინას დო გაბრიელ გარსია მარკესწკჷმა ართო XX ოშწანურაშ ობჟათე ამერიკული ფიქციაშ ართ-ართ უშანულამაშ ავტორო შინანს. შხვეფი თის უნივერსალურ ჭარუთ ორწყენა. თიშ ნახანდეფს შხირიე სიმბოლოეფიშ, სარკეეფიშ, ლაბირინთეფიშ, რეალობაშ დო პიროვნებაშ თემა. ფიქციაშ გალე ბორხესიშ აკოქიმინჯალაშა მიშმურს ფილმეფიშ დო წიგნეფიშ კრიტიკა, დეტექტიურ რომანი. ბორხესი დეტექტიურ რომანი მიოჩქჷ კლასიკური ლიტერატურაშ ჭარაფუან მონძეთ, თიშენ, ნამდა თის უღჷ არგამას გოხურგილი გეგმა, მიშალუ, ინტრიგა დო თება. ბორხესის ორხველჷ თაშნეშე კუნტა ბიოგრაფიეფი დო გინძე ფილოსოფიური ესეეფი რაგადიშ, დიალოგიშ, არზუანობაშ დო თინეფიშ ართმაჟიაწკუმა რსხუშ ღვენაშ გეშა. თიშნერი სტატიეფს, მუნერეფითიე, სამანგოთ, ”ტანგოშ ისტორია” დო ”ვითოშ ართი სერიშ მათანგალეფი”, ავტორი არგამას მიოწურუანს თი ელემენტეფშა, ნამუეფსჷთ შანულამი აბანი უკინებუნა მუშ რინას.

ნახანდეფი

შანულამი ნაჭარეფი^[1]:

ანფასიშ თუთა, 1925
ინკვიზიციეფი, 1925
დისკუსია, 1932
გოგერგილობაშ უნივერსალური ისტორია, 1935
ირიათონიშ ისტორია, 1936
ფიქციეფი (ნოველეფიშ კათელი), 1944
ალეფი, 1949
გითოგორუეფი, 1952
ავტორი, 1960
შხვა, კინ თინა, 1964
ამშვი სიმშო, 1964
ავტობიოგრაფიული ესსე, 1970
ყილოეფიშ ორქო, 1972
აწნარაგადეფიშ წინგი, 1975
ქვიშაშ წინგი, 1975
ტონბა ვარდი, 1975
რკინაშ მონეტა, 1976
მუ რე ბუდიზმი, 1976
სერიშ ისტორია, 1977
შქვითი სერი, 1980
ციფრი, 1981
ამშვი ესსე დანტეშ გეშა, 1982
ატლასი, 1984

სქოლიო

↑ ბორხესიშ ნნახანდეფი ლიბ.ჯე ((ქორთ.)).

რესურსეფი ინტერნეტის

ხორხე ლუის ბორხესიშ ბიოგრაფია ((ფრანგ.))
ბორხესიშ ბიბლიოგრაფია
ხორხე ლუის ბორხესი ((რუს.))
რუსული ნათარგმეფი ((ინგლ.))

ხორხე ლუის ბორხესი on ბურუსი ((ქორთ.))
შემოქმენდაფა ლიბ.ჯე-ს ((ქორთ.))

თარგი:Link FA თარგი:Link GA

[1] ბორხესიშ ნნახანდეფი ლიბ.ჯე ((ქორთ.)).

[1]

@@ ღოზი 7: / ღოზი 7: @@
 [[ფაილი:Borges 001.JPG|thumb|left|ბორხესი 1976]]
-[[1921 წანა]]ს თინა ბუენოს-აირესშა ირთუ დო ანდაჸურე [[კულტურა|კულტურული]] ღვაწაფას იჭყანს: ორსხუანს ჟურნალს, თარგმუნს [[კაფკა, ფრანც|კაფკას]] დო [[ფოლკნერი, უილიამ|ფოლკნერს]], ობჟინუანს [[ლერსი|ლერსეფს]] დო [[ესსე|ესეეფს]]. [[1930]]-იან წანეფიშ ლიას თინა იჭყანს  [[თხობელუა|თხობელუეფიშ]] დო [[ნოველა|ნოველეფიშ]] ჭარუას დო ობჟინუანს ”გოგერგილობაშ უნივერსალურ ისტორიას”, ნამუთ ჯოხოს   მოუღანს მუჭოთ [[პროზა|პროზაიკოსის]]. თე პერიოდის თინა დუდც ტრავმას ღებულენს, მუთ თიშ ნორთობურ დაჸვერებას იჭანუანს, მორო თეშ უმკუჯინუო თინა იშენ აგინძარენს ხანდას. თეს თის დიო დიდა, დო თიშ ღურაშ უკულ წორომოხვარე დო მოგვიანებით ოსური, მარია კოდამა ოხვარუ̂. თე პერიოდშო ბორხესი ძირითადო ჩინებური რე მუში ნოველეფით, მორო თე შვანს ჭარუნს ლერსეფსჷთ დო [[ლიტერატურა|ლიტერატურულ]] კრიტიკასჷთ. თინა წოროავტორიე,თაშნეშე პაროდიული [[დეტექტივი|დეტექტივეფიშ]], ნამუეფით ბუსტოს დომეკიშ ფსევდონიმით გჷშმურს, დო  [[პიაცოლა, ასტორ|ასტორ პიაცოლაშ]] მუსიკაშა ნაქიმინა ბირეფიშ.  [[1955 წანა]]ს ბორხესის ანიშნენა [[ბუენოს-აირესი|ბუენოს-აირესიშ]] ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორო. კინ თე წანას ბუენოს აირესიშ უნივერსიტეტის ინგლისური ნინაშ მაგურაფალო იჭყანს ხანდას.
+[[1921 წანა]]ს თინა ბუენოს-აირესშა ირთუ დო მიარეგანშე [[კულტურა|კულტურული]] ღვაწაფას იჭყანს: ორსხუანს ჟურნალს, თანგუნს [[კაფკა, ფრანც|კაფკას]] დო [[ფოლკნერი, უილიამ|ფოლკნერს]], ობჟინუანს [[ლერსი|ლერსეფს]] დო [[ესსე|ესეეფს]]. [[1930]]-იან წანეფიშ ლიას თინა იჭყანს  [[თხობელუა|თხობელუეფიშ]] დო [[ნოველა|ნოველეფიშ]] ჭარუას დო ობჟინუანს ”გოგერგილობაშ უნივერსალურ ისტორიას”, ნამუთ ჯოხოს მოუღანს მუჭოთ [[პროზა|პროზაიკოსის]]. თე პერიოდის თინა დუდიშ ტრავმას ეთმოჭოფუნს, მუთ თიშ გვერდო დაჸვერებას იჭანუანს, მორო თეშ უმკუჯინუო თინა იშენ აგინძარენს ხანდას. თეს თის დიო დიდა, დო თიშ ღურაშ უკულ ალმარენჯი დო მოგვიანაფილო ოსური, მარია კოდამა ოხვარუ̂. თე პერიოდშო ბორხესი ჯინჯიერო ჩინებული რე მუში ნოველეფით, მორო თე შვანს ჭარუნს ლერსეფსჷთ დო [[ლიტერატურა|ლიტერატურულ]] კრიტიკასჷთ. თინა წოროავტორიე, თაშნეშე პაროდიული [[დეტექტივი|დეტექტივეფიშ]], ნამუეფით ბუსტოს დომეკიშ ფსევდონიმით გჷშმურს დო  [[პიაცოლა, ასტორ|ასტორ პიაცოლაშ]] მუსიკაშა ნაქიმინა ბირეფიშ. [[1955 წანა]]ს ბორხესის ორინუანა [[ბუენოს-აირესი|ბუენოს-აირესიშ]] ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორო. კინ თე წანას ბუენოს აირესიშ უნივერსიტეტის ინგლისური ნინაშ მაგურაფალო იჭყანს ხანდას.
-ოირქიანე კრიტიკა ბორხესიშ შემოქმენდაფათ ხვალე [[1960]]-იან წანეფს იინტერესებუ̂.  [[1961 წანა]]ს თინა [[ბეკეტი, სამუელ|სამუელ ბეკეტწკუმა]] ართo ეთმოჭოფუნს [[ფორმენტორიშ პრემია|ფორმენტორიშ პრემიას]]. [[1962 წანა]]ს თიშ ნაწარმებეფი მაართათ ითანგუ ინგლისურო, მუსჷთ ავტორშო ქვერსემი პოპულარობა მოუღუ̂. [[1967 წანა]]ს ბორხესის ოსურო მოჸუნს ბრელ ხანიშ მაჸალე, ელზა ასტეტ მილანი, ნამუწკუმა ქორწინება ხოლო  3 წანას იგინძარებ.
+ოირქიანე კრიტიკა ბორხესიშ აკოქიმინჯალათ ხვალე [[1960]]-იან წანეფს იინტერესებუ̂.  [[1961 წანა]]ს თინა [[ბეკეტი, სამუელ|სამუელ ბეკეტწკუმა]] ართო ეთმოჭოფუნს [[ფორმენტორიშ პრემია|ფორმენტორიშ პრემიას]]. [[1962 წანა]]ს თიშ ნახანდეფი მაართათ ითანგუ ინგლისურო, მუსჷთ ავტორშო ქვერსემი პოპულარობა მოუღუ̂. [[1967 წანა]]ს ბორხესის ოსურო მოჸუნს ბრელ ხანიშ მაჸალე, ელზა ასტეტ მილანი, ნამუწკუმა ჩილდოქომონჯობა 3 წანას იგინძარებუ̂.
-[[1973 წანა]]ს [[პერონი, ხუან|ხუან პერონიშ]] ხემაჟირათ გოპრეზიდენტაფაშ უკული  ბორხესი იტენს ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორიშ თანამდებობას. [[1979 წანა]]ს ჭარუს აჯილდოვენა [[სერვანტესიშ პრემია|სერვანტესიშ პრემიათ]], ოდო [[1983 წანა]]ს [[საპატიო ლეგიონიშ ორდენი|საპატიო ლეგიონიშ ორდენს]] ეთმოჭოფუნს.
+[[1973 წანა]]ს [[პერონი, ხუან|ხუან პერონიშ]] მაჟირაა გოპრეზიდენტაფაშ უკული  ბორხესი იტენს ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორიშ პოსტის. [[1979 წანა]]ს ჭარუს აჯილდოვენა [[სერვანტესიშ პრემია|სერვანტესიშ პრემიათ]], ოდო [[1983 წანა]]ს [[ოპატიე ლეგიონიშ ორდენი|ოპატიე ლეგიონიშ ორდენს]] ეთმოჭოფუნს.
-რინაშ ეკონია წანეფს  ბორხესი  მუში წორომოხვარე, მარია კოდამაწკუმა მუკმურს. [[1984 წანა]]ს თინეფი ობჟინუანა ნოჭყვედეფს მუნეფიშ დღაურეფშე, ჯოხოდვალათ ''ატალა'', სოდეთ ბორხესიშ ტექსტეფი დო კოდომაშ ფოტოეფიე. თინეფი [[1986 წანა]]ს, ჭარუშ ღურაშახ მუდგაზმარენ თუთათ ორდო იქორიწინებუნა. ბორხესი ღურუ კიბოთი, [[ჟენევა|ჟენევას]], [[1986 წანა]]ს. თის მაფეფიშ სასაფულეს ასაფულენა.
+რინაშ ეკონია წანეფი  ბორხესის  მუში ალმარენჯი, მარია კოდამაწკუმა ართო მუკმოჸუნს. [[1984 წანა]]ს თინეფი ობჟინუანა ნოჭყვედეფს მუნეფიშ დღალურეფშე, ჯოხოდვალათ ''ატალა'', სოდეთ ბორხესიშ ტექსტეფი დო კოდომაშ ფოტოეფი რე. თინეფი [[1986 წანა]]ს, ჭარუშ ღურაშახ მუდგაზჷმარენ თუთათ ორდო იქორწინებუნა. ბორხესი ღურუ კიბოთ, [[ჟენევა|ჟენევას]], [[1986 წანა]]ს. თის მაფეფიშ სასაფულეს ნთხორუნა.
 == აკოქიმინჯალა ==
-ბორხესის ნამთინე მაგიური [[რეალიზმი]]შ [[ლათინური ამერიკა|ლათინო ამერიკული]] სკოლაშ დჷმარცხუაფალო ირჩქინანა დო [[გარსია მარკესი, გაბრიელ|გაბრიელ გარსია მარკესწკჷმა]] ართო [[XX ოშწანურა]]შ ობჟათე ამერიკული ფიქციაშ ართ-ართ უშანულამაშ ავტორო შინანს. შხვეფი თის უნივერსალურ ჭარუს ორწყენა. თიშ ნაწარმებეფს ფხშირიე სიმბოლოეფიშ, სარკეეფიშ, ლაბირინთეფიშ, რეალობაშ დო პიროვნებაშ თემა.
+ბორხესის ნამთინე მაგიური [[რეალიზმი]]შ [[ლათინური ამერიკა|ლათინო ამერიკული]] სკოლაშ დჷმარსხუაფალო მირჩქინას დო [[გარსია მარკესი, გაბრიელ|გაბრიელ გარსია მარკესწკჷმა]] ართო [[XX ოშწანურა]]შ ობჟათე ამერიკული ფიქციაშ ართ-ართ უშანულამაშ ავტორო შინანს. შხვეფი თის უნივერსალურ ჭარუთ ორწყენა. თიშ ნახანდეფს შხირიე სიმბოლოეფიშ, სარკეეფიშ, ლაბირინთეფიშ, რეალობაშ დო პიროვნებაშ თემა.
-ფიქციაშ გალე ბორხესიშ შემოქმენდაფა იკათუანს ფილმეფიშ დო წიგნეფიშ კრიტიკას, დეტექტიურ რომანს. ბორხესი დეტექტიურ რომანს ირჩქინანს კლასიკური ლიტერატურაშ ღირსებუან მონძეთ, რახანც თის გარჩქჷ სინთუანი გოთანჯაფაილი გეგმა, მიშალი, [[ინტრიგა]] დო თება. ბორხესის ორხველჷ თაშნეშე კუნტა [[ბიოგრაფია|ბიოგრაფიეფი]] დო გინძე [[ფილოსოფია|ფილოსოფიური]] [[ესსე|ესეეფი]] რაგადუაშ, [[დიალოგი]]შ, არზუანობაშ დო თინეფიშ წორომეწურაფაშ გურშენი. თიშნერი სტატიეფს, მუნერეფითიე, მაგალთო, ”ტანგოშ ისტორია” დო ”ვითოშ ართი სერიშ მათანგალეფი”, ავტორი სინთებუანო მითმიანიშნენს თი ელემენტეფშა, ნამუეფსჷთ შანულამი აბანი უკინებუნა თიშ რინას.
+ფიქციაშ გალე ბორხესიშ აკოქიმინჯალაშა მიშმურს ფილმეფიშ დო წიგნეფიშ კრიტიკა, დეტექტიურ რომანი. ბორხესი დეტექტიურ რომანი მიოჩქჷ კლასიკური ლიტერატურაშ ჭარაფუან მონძეთ, თიშენ, ნამდა თის უღჷ არგამას გოხურგილი გეგმა, მიშალუ, [[ინტრიგა]] დო თება. ბორხესის ორხველჷ თაშნეშე კუნტა [[ბიოგრაფია|ბიოგრაფიეფი]] დო გინძე [[ფილოსოფია|ფილოსოფიური]] [[ესსე|ესეეფი]] რაგადიშ, [[დიალოგი]]შ, არზუანობაშ დო თინეფიშ ართმაჟიაწკუმა რსხუშ ღვენაშ გეშა. თიშნერი სტატიეფს, მუნერეფითიე, სამანგოთ, ”ტანგოშ ისტორია” დო ”ვითოშ ართი სერიშ მათანგალეფი”, ავტორი არგამას მიოწურუანს თი ელემენტეფშა, ნამუეფსჷთ შანულამი აბანი უკინებუნა მუშ რინას.
+== ნახანდეფი ==
-== ნაწარმებეფი ==
-შანულამი ნაჭარეფი<ref>{{ლიბ.ჯე|330|text=ბორხესიშ ნაწარმებეფი}}.</ref>:
+შანულამი ნაჭარეფი<ref>{{ლიბ.ჯე|330|text=ბორხესიშ ნნახანდეფი}}.</ref>:
 * ''ანფასიშ თუთა'', 1925
 * ''ინკვიზიციეფი'', 1925
@@ ღოზი 33: / ღოზი 33: @@
 * ''ავტობიოგრაფიული ესსე'', 1970
 * ''ყილოეფიშ ორქო'', 1972
+* ''აწნარაგადეფიშ  წინგი'', 1975
-* ''ოწმოხზიტყვობუეფიშ  წიგნი'', 1975
-* ''ქვიშაშ წიგნი'', 1975
+* ''ქვიშაშ წინგი'', 1975
 * ''ტონბა ვარდი'', 1975
 * ''რკინაშ მონეტა'', 1976
 * ''მუ რე ბუდიზმი'', 1976
 * ''სერიშ ისტორია'', 1977
-* ''შკვითი სერი'', 1980
+* ''შქვითი სერი'', 1980
 * ''ციფრი'', 1981
-* ''ამშვი ესსე დანტეშ გურშენი'', 1982
+* ''ამშვი ესსე დანტეშ გეშა'', 1982
 * ''ატლასი'', 1984