ნიგერია: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ვიკიპედიაშე
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 55: ღოზი 55:
}}
}}


'''ნიგერია''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Nigeria</span>), '''ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Federal Republic of Nigeria</span>) — სახელმწიფო ბჟადალ აფრიკას. ნიგერიაშ თანჯეფი გოჸუნსჷ: ბჟადალშე — ბენინის, ოორუეშე — ნიგერის, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ჩადის დო ბჟაეიოლშე — კამერუნს. მახორობათ მაართა დო დიხაშ ფართობით მა-14 ადგილი უკინებჷ აფრიკაშ კონტინენტის. ნანანოღა რე — აბუჯა. თიში ზუღაპიჯი გოჸუნსჷ [[ატლანტიშ ოკიანე|ატლანტის ოკიანეს]] , ნამუთ გვინეაშ ჸუჯით რე წჷმორჩქინელი.
'''ნიგერია''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Nigeria</span>), '''ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Federal Republic of Nigeria</span>) — სახენწჷფო ბჟადალ აფრიკას. ნიგერიაშ თანჯეფი გოჸუნსჷ: ბჟადალშე — ბენინს, ოორუეშე — ნიგერს, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ჩადის დო ბჟაეიოლშე — კამერუნს. მახორობათ მაართა დო დიხაშ ფართობით მა-14 აბანი უკინებჷ აფრიკაშ კონტინენტის. ნანანოღა რე — აბუჯა. თიში ზუღაპიჯი გოჸუნსჷ [[ატლანტიშ ოკიანე|ატლანტის ოკიანეს]] , ნამუთ გვინეაშ ჸუჯით რე წჷმორჩქინელი.


== ჯოხოდვალა ==
== ჯოხოდვალა ==
* '''ოფიციალური''': ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა.
* '''ოფიციალური''': ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა.
* '''ინგლისური''': Federal Republic of Nigeria.
* '''ინგლისური''': Federal Republic of Nigeria.
* '''ეტიმოლოგია''': წყარმალუ [[ნიგერი (წყარმალუ)|ნიგერიშ]] მეჯინათ. თაქიანეფიშ ნინაშა Ni Gir, “წყარმალუ გირი”. გჷშარჩქინალიე, მუჭო Niger ლათინურო “უჩას” ნიშნენსჷ.
* '''ეტიმოლოგია''': წყარმალუ [[ნიგერი (წყარმალუ)|ნიგერიშ]] მეჯინათ. თაქიანეფიშ ნინაშა Ni Gir, “წყარმალუ გირი”. გჷშარჩქინალიე, მუჭო Niger ლათინურო “უჩას” შანენს.
* '''ქვეყნის კოდი''': NG.
* '''ქვეყნის კოდი''': NG.


ღოზი 67: ღოზი 67:
ქიანა იდვალუაფუ ბჟადალ აფრიკას. მახურგე ქიანეფი რე: [[ნიგერი]], [[ჩადი]], [[კამერუნი]], [[ბენინი]].
ქიანა იდვალუაფუ ბჟადალ აფრიკას. მახურგე ქიანეფი რე: [[ნიგერი]], [[ჩადი]], [[კამერუნი]], [[ბენინი]].
* '''ფართობი''': 924.000 კვ.კმ.
* '''ფართობი''': 924.000 კვ.კმ.
* '''ბუნება''': უმაღალაში კონკა - [[ფოგელ-პიკი]] 2.042; წყარმალუეფი (კმ) – [[ნიგერი (წყარმალუ)|ნიგერი]] 1.170 (ართო 4.184), [[ბენუე]] 800 (ართო 1.400 კმ); ტობა (კვ.კმ) - [[ჩადი (ტობა)|ჩადი]] 3.800 (ართო 16.300); კლიმატი - ეკვატორული, ტროპიკული.
* '''ორთა''': უმაღალაში კონკა - [[ფოგელ-პიკი]] 2.042; წყარმალუეფი (კმ) – [[ნიგერი (წყარმალუ)|ნიგერი]] 1.170 (ართო 4.184), [[ბენუე]] 800 (ართო 1.400 კმ); ტობა (კვ.კმ) - [[ჩადი (ტობა)|ჩადი]] 3.800 (ართო 16.300); კლიმატი - ეკვატორული, ტროპიკული.
* '''ბუნებრივი რესურსეფი''': ბუნებრივი აირი, ნავთობი, კალა, რკინაშ მადანი, ქვანახშირი, კირქვა, ტყვია, თუთია.
* '''ორთაშობური რესურსეფი''': ორთაშობური აირი, ნავთობი, კალა, რკინაშ მადენი, ქუანოშქერი, კირქუა, ტყვია, თუთია.


== სახენწჷფო ==
== სახენწჷფო ==
* '''სახენწჷფო სისტემა''': ფედერაციული რესპუბლიკა.
* '''სახენწჷფო სისტემა''': ფედერაციული რესპუბლიკა.
* '''სახენწჷფოშ მანჯღვერი''': პრეზიდენტი Olusegun OBASANJO (1999).
* '''სახენწჷფოშ მანჯღვერი''': პრეზიდენტი Olusegun OBASANJO (1999).
* '''ოკანონდუმადვალე  ორგანო''': ჟირპალატიანი პარლამენტი (107+346 მაკათური).
* '''ოკანონმადვალუ  ორგანო''': ჟირპალატამ პარლამენტი (107+346 მაკათური).
* '''ადმინისტრაციული დორთუალა''': ქიანა ირთჷ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულო - 36 შტატი (state) დო ფედერალური ნანანოღა (federal capital territory).
* '''ადმინისტრაციული დორთუალა''': ქიანა ირთუ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულო - 36 შტატი (state) დო ფედერალური ნანანოღა (federal capital territory).


== დემოგრაფია ==
== დემოგრაფია ==
ღოზი 83: ღოზი 83:


== ეკონომიკა ==
== ეკონომიკა ==
* '''ერუანული პროდუქტი''': მოცულობა - 33 მლრდ $; 1 ადამიერშა - 280 $; სტრუქტურა (%) - ოფუტეშ მეურნეობა 33, მრეწველობა 42, მომსახურება 25.
* '''ერუანული პროდუქტი''': მოცულობა - 33 მლრდ $; 1 ადამიერშა - 280 $; სტრუქტურა (%) - ოფუტეშ მეურნეობა 33, რეწუა 42, მოინალა 25.
* '''ექსპორტი''': ნავთობი, კაკაო, პალმაშ ზეთი,კაუჩუკი, ბამბე.
* '''ექსპორტი''': ნავთობი, კაკაო, პალმაშ ზეთი,კაუჩუკი, ბამბე.
* '''ბიუჯეტი''': 3,400 მლნ $.
* '''ბიუჯეტი''': 3,400 მლნ $.
ღოზი 90: ღოზი 90:
== ისტორია ==
== ისტორია ==
[[ფაილი:Biafra_independent_state_map-en.svg|left]]
[[ფაილი:Biafra_independent_state_map-en.svg|left]]
1914 წანას გეგნირთჷ <nowiki/>[[გოართოიანაფილი ომაფე|ბრიტანეთიშ]] კოლონიათ. [[1960]] წანას გაგმაცხადჷ დუდიშჷლობა, ნამუს მაჸუნჷ კონფლიქტეფქ შხვადოშხვა ეთნიკურ ბუნეფს შკას. 1967-70 ანეფს ქიანაშ ბჟაეიოლ ნაწილქ დუდი გაგმაცხადჷ [[ბიაფრიშ რესპუბლიკათ]]. ასე ქიანას მართენსჷ სამხედრო ხელისუფლება.
1914 წანას გეგნირთჷ <nowiki/>[[გოართოიანაფილი ომაფე|ბრიტანეთიშ]] კოლონიათ. [[1960]] წანას გაგმაცხადჷ დუდიშულობა, ნამუსუთ მაჸუნჷ კონფლიქტეფქ შხვადოშხვა ეთნიკურ ბუნეფს შკას. 1967-70 ანეფს ქიანაშ ბჟაეიოლ ნოწილქ დუდი გაგმაცხადჷ [[ბიაფრიშ რესპუბლიკათ]]. ასე ქიანას დუდენს ოურდუმე ხეშუულობა.


== მონძალა ==
== მონძალა ==
[[სუკურის კულტურული პეიზაჟეფი]].
[[ოშწანურაშ კულტურული პეიზაჟეფი]].


== რესურსეფი ინტერნეტის ==
== რესურსეფი ინტერნეტის ==

22:15, 19 გჷმათუთა 2015-იშ ვერსია

ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა
Federal Republic of Nigeria
ნიგერია
ნიგერიაშ
დევიზი: ”ართონობა დო ნძალა, შვიდობა და პროგრესი”
ჰიმნი: Arise, O compatriots, Nigeria's call obey
ნიგერიაშ ორენი
ნანანოღააბუჯა

9°10′ ოორ. გ. 7°10′ ელ. გ. / 

უკაბეტაში ნოღა ლაგოსი
ოფიციალური ნინა(ეფი) ინგლისური
თარობა საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი დოქტორი გუდლაქ ებელე აზიკივე ჯონათანი
ფართობი
 -  გვალო 923,768 კმ2 (32-ა)
 -  წყარი (%) 1.4
მახორობა
 -  2009 ფასებათ 154,729,000 (მა-8)
ედპ (ჸუპ) 2006 ფასებათ
 -  გვალო $191.4 მილიარდი 
 -  ართ მახორუშე $1,500 (165-ა)
აგი  0.470 (დაბალი) (158-ა)
ვალუტა ნაირა (NGN)
ბორჯიშ ორტყაფუ WAT (UTC +1სთ.)
 -  ზარხულიშ (DST) WAT (UTC +1სთ.) (UTC)
ქიანაშ კოდი NGA
Internet TLD .ng
ოტელეფონე კოდი 234

ნიგერია (ინგლ. Nigeria), ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა (ინგლ. Federal Republic of Nigeria) — სახენწჷფო ბჟადალ აფრიკას. ნიგერიაშ თანჯეფი გოჸუნსჷ: ბჟადალშე — ბენინს, ოორუეშე — ნიგერს, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ჩადის დო ბჟაეიოლშე — კამერუნს. მახორობათ მაართა დო დიხაშ ფართობით მა-14 აბანი უკინებჷ აფრიკაშ კონტინენტის. ნანანოღა რე — აბუჯა. თიში ზუღაპიჯი გოჸუნსჷ ატლანტის ოკიანეს , ნამუთ გვინეაშ ჸუჯით რე წჷმორჩქინელი.

ჯოხოდვალა

  • ოფიციალური: ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა.
  • ინგლისური: Federal Republic of Nigeria.
  • ეტიმოლოგია: წყარმალუ ნიგერიშ მეჯინათ. თაქიანეფიშ ნინაშა Ni Gir, “წყარმალუ გირი”. გჷშარჩქინალიე, მუჭო Niger ლათინურო “უჩას” შანენს.
  • ქვეყნის კოდი: NG.

გეოგრაფია

ქიანა იდვალუაფუ ბჟადალ აფრიკას. მახურგე ქიანეფი რე: ნიგერი, ჩადი, კამერუნი, ბენინი.

  • ფართობი: 924.000 კვ.კმ.
  • ორთა: უმაღალაში კონკა - ფოგელ-პიკი 2.042; წყარმალუეფი (კმ) – ნიგერი 1.170 (ართო 4.184), ბენუე 800 (ართო 1.400 კმ); ტობა (კვ.კმ) - ჩადი 3.800 (ართო 16.300); კლიმატი - ეკვატორული, ტროპიკული.
  • ორთაშობური რესურსეფი: ორთაშობური აირი, ნავთობი, კალა, რკინაშ მადენი, ქუანოშქერი, კირქუა, ტყვია, თუთია.

სახენწჷფო

  • სახენწჷფო სისტემა: ფედერაციული რესპუბლიკა.
  • სახენწჷფოშ მანჯღვერი: პრეზიდენტი Olusegun OBASANJO (1999).
  • ოკანონმადვალუ  ორგანო: ჟირპალატამ პარლამენტი (107+346 მაკათური).
  • ადმინისტრაციული დორთუალა: ქიანა ირთუ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულო - 36 შტატი (state) დო ფედერალური ნანანოღა (federal capital territory).

დემოგრაფია

  • მახორობა: 133,9 მლნ (2003), თინეფ შკას 21% იორუბა, 29% ჰაუსა დო ფულანი, 18% იგბო, 12% ფულბე.
  • ნინეფი: ინგლისური, ჰაუსა, იორუბა, იგბო, ფულანი.
  • რელიგია: ისლამი 46%, ქირსიანობა 32%, ანიმიზმი 20%.
  • ნოღეფი (ათ.) : აბუჯა (400), ლაგოსი (8.350; აგლომ. 9.530), კანო (3.330; აგლომ. 3.617), იბადანი (3.140; აგლომ. 3.755), კადუნა (1.510), პორტ-ჰარკურტი (1.093), ბენინი (1.082).

ეკონომიკა

  • ერუანული პროდუქტი: მოცულობა - 33 მლრდ $; 1 ადამიერშა - 280 $; სტრუქტურა (%) - ოფუტეშ მეურნეობა 33, რეწუა 42, მოინალა 25.
  • ექსპორტი: ნავთობი, კაკაო, პალმაშ ზეთი,კაუჩუკი, ბამბე.
  • ბიუჯეტი: 3,400 მლნ $.
  • ვალუტა: ნაირა (NGN).

ისტორია

1914 წანას გეგნირთჷ ბრიტანეთიშ კოლონიათ. 1960 წანას გაგმაცხადჷ დუდიშულობა, ნამუსუთ მაჸუნჷ კონფლიქტეფქ შხვადოშხვა ეთნიკურ ბუნეფს შკას. 1967-70 ანეფს ქიანაშ ბჟაეიოლ ნოწილქ დუდი გაგმაცხადჷ ბიაფრიშ რესპუბლიკათ. ასე ქიანას დუდენს ოურდუმე ხეშუულობა.

მონძალა

ოშწანურაშ კულტურული პეიზაჟეფი.

რესურსეფი ინტერნეტის


wikistub ათე სტატია მერკე რე.
თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.