უიღურეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ვიკიპედიაშე
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ჭ.რ.ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
 
ღოზი 1: ღოზი 1:
[[ფაილი:Uigurs-Turpan.jpg|მინი|250 პქ]]
[[ფაილი:Uigurs-Turpan.jpg|მინი|250 პქ]]
'''უიღურეფი''' ([[უიღურული ნინა|უიღ]]:ئۇيغۇر; <ref name=MairPrimer>{{cite web | title=A Little Primer of Xinjiang Proper Nouns | last=Mair | first=Victor | work=Language Log | accessdate=30 July 2009 | date=13 July 2009 | url=http://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=1576}}</ref> {{lang-zh|维|吾|尔}}) — ცენტრალური დო ბჟაეიოლ [[აზია]]ს მახორუ [[თურქულნინამი კათეფი|თურქული]] [[ეთნოსი]]. ასეშო უიღურეფიშ უმანტაშობა ოხორანს [[ჩინეთი|ჩინეთის]], [[სინძიანი]]შ პროვინციას. უიღურეფიშ დოხოლაფირო 80% ოხორანს სინძიანიშ ობჟთე ნორთის - [[ტარიმიშ რზენი|ტარიმიშ რზენს]].<ref>Dillon, Michael (2004). ''Xinjiang: China's Muslim far northwest''. Routledge. ISBN 978-0-415-32051-1. p.24</ref> უიღურეფი ჩინეთის სიძიანიშ მოხ [[ტაოიანი|ტაოიანს]], ობჟათე-ცენტრალურ [[ჰუნანი|ჰუნანს]] ოხორანა.<ref name="english.people.com.cn">{{cite news |title=Ethnic Uygurs in Hunan Live in Harmony with Han Chinese |author= |newspaper=People's Daily|date=29 December 2000 |url=http://english.people.com.cn/english/200012/28/eng20001228_59085.html}}</ref> ჩინეთიშ მოხ უიღურეფი თაშნეშე ოხორანა: [[ყაზახეთი]]ს, [[ყირგიზეთი]]ს დო [[უზბეკეთი]]ს. თაშნეშე მორჩილი [[დიასპორა|დიასპორეფი]] რე: [[ავღანეთი]]ს, [[პაკისტანი|პაკისტანს]], [[გერმანია]]ს, [[ნიდერლანდეფი|ნიდერლანდეფს]], [[რუსეთი]]ს, [[ააშ]]-ს დო [[თურქეთი]]ს.<ref>{{cite web|url=http://www.eastwestcenter.org/fileadmin/stored/pdfs/ps053.pdf |title=Ethno-Diplomacy: The Uyghur Hitch in Sino-Turkish Relations |format=PDF |date= |accessdate=2011-08-28}}</ref>
'''უიღურეფი''' ([[უიღურული ნინა|უიღ]]:ئۇيغۇر; <ref name=MairPrimer>{{cite web | title=A Little Primer of Xinjiang Proper Nouns | last=Mair | first=Victor | work=Language Log | accessdate=30 July 2009 | date=13 July 2009 | url=http://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=1576}}</ref> {{lang-zh|维|吾|尔}}) — ცენტრალური დო ბჟაეიოლ [[აზია]]ს მახორუ [[თურქულნინამი კათეფი|თურქული]] [[ეთნოსი]]. ასეშო უიღურეფიშ უმანტაშობა ოხორანს [[ჩინეთი|ჩინეთის]], [[სინძიანი]]შ პროვინციას. უიღურეფიშ დოხოლაფირო 80% ოხორანს სინძიანიშ ობჟათე ნორთის - [[ტარიმიშ რზენი|ტარიმიშ რზენს]].<ref>Dillon, Michael (2004). ''Xinjiang: China's Muslim far northwest''. Routledge. ISBN 978-0-415-32051-1. p.24</ref> უიღურეფი ჩინეთის სიძიანიშ მოხ [[ტაოიანი|ტაოიანს]], ობჟათე-ცენტრალურ [[ჰუნანი|ჰუნანს]] ოხორანა.<ref name="english.people.com.cn">{{cite news |title=Ethnic Uygurs in Hunan Live in Harmony with Han Chinese |author= |newspaper=People's Daily|date=29 December 2000 |url=http://english.people.com.cn/english/200012/28/eng20001228_59085.html}}</ref> ჩინეთიშ მოხ უიღურეფი თაშნეშე ოხორანა: [[ყაზახეთი]]ს, [[ყირგიზეთი]]ს დო [[უზბეკეთი]]ს. თაშნეშე მორჩილი [[დიასპორა|დიასპორეფი]] რე: [[ავღანეთი]]ს, [[პაკისტანი|პაკისტანს]], [[გერმანია]]ს, [[ნიდერლანდეფი|ნიდერლანდეფს]], [[რუსეთი]]ს, [[ააშ]]-ს დო [[თურქეთი]]ს.<ref>{{cite web|url=http://www.eastwestcenter.org/fileadmin/stored/pdfs/ps053.pdf |title=Ethno-Diplomacy: The Uyghur Hitch in Sino-Turkish Relations |format=PDF |date= |accessdate=2011-08-28}}</ref>


== ეტიმოლოგია ==
== ეტიმოლოგია ==

19:52, 5 ეკენია 2020–შო მიმალ რედაქცია

უიღურეფი (უიღ:ئۇيغۇر; [1] ჩინ. ) — ცენტრალური დო ბჟაეიოლ აზიას მახორუ თურქული ეთნოსი. ასეშო უიღურეფიშ უმანტაშობა ოხორანს ჩინეთის, სინძიანიშ პროვინციას. უიღურეფიშ დოხოლაფირო 80% ოხორანს სინძიანიშ ობჟათე ნორთის - ტარიმიშ რზენს.[2] უიღურეფი ჩინეთის სიძიანიშ მოხ ტაოიანს, ობჟათე-ცენტრალურ ჰუნანს ოხორანა.[3] ჩინეთიშ მოხ უიღურეფი თაშნეშე ოხორანა: ყაზახეთის, ყირგიზეთის დო უზბეკეთის. თაშნეშე მორჩილი დიასპორეფი რე: ავღანეთის, პაკისტანს, გერმანიას, ნიდერლანდეფს, რუსეთის, ააშ-ს დო თურქეთის.[4]

ეტიმოლოგია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ჯოხო უიღურიშ შანულობა უჩინებუ რე. არძაშე არხოს გერე ზიტყვა uyushmaq-წკჷმა, ნამუთ შანენს გოართოიანაფილ კათას. ორხონ-ენისეიშ ძეგლეფს უიღურეფი მოშინაფილი რე მუჭოთ uyɣur,[5] ნამუთ ჩინურს ტანიშ დინასტიაშ ანალეფშა გინორთჷ მუჭოთ -Huí Hé (回紇).[6] მოგვიანაფათ 788 - 809 წანეფს უიღურეფიშ მოთხირით ჯოხოდვალაქ დითირჷ Huí Hú (回鶻)-თი. ხუთი დინასტიაშ ისტორიას ტერმინი გოსხუნილი რე მუჭოთ „არწიშ ადორია“.[7]

ლიტერატურა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • Hessler, Peter. Oracle Bones: A Journey Through Time in China. New York: Harper Perennial, 2006.
  • Hierman, Brent. "The Pacification of Xinjiang: Uighur Protest and the Chinese State, 1988-2002." Problems of Post-Communism, May/Jun2007, Vol. 54 Issue 3, pp 48–62
  • Human Rights in China: China, Minority Exclusion, Marginalization and Rising Tensions, London, Minority Rights Group International, 2007

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სქოლიო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  1. Mair, Victor (13 July 2009). A Little Primer of Xinjiang Proper Nouns. Language Log. კითხირიშ თარიღი: 30 July 2009.
  2. Dillon, Michael (2004). Xinjiang: China's Muslim far northwest. Routledge. ISBN 978-0-415-32051-1. p.24
  3. Ethnic Uygurs in Hunan Live in Harmony with Han Chinese“, 29 December 2000. 
  4. Ethno-Diplomacy: The Uyghur Hitch in Sino-Turkish Relations (PDF). კითხირიშ თარიღი: 2011-08-28.
  5. Lilla Russell-Smith (2005). Uygur Patronage In Dunhuang: Regional Art Centres On The Northern Silk Road. Brill, ხს. 33. ISBN 978-9004142411. 
  6. Colin MacKerras, The Uighur Empire According to the T'ang Dynasty Histories, Australian National University, 1972, p. 224.
  7. 舊五代史 Jiu Wudai Shi, Chapter 138. Original text: 回鶻,其先匈奴之種也。後魏時,號爲鐵勒,亦名回紇。唐元和四年,本國可汗遣使上言,改爲回鶻,義取迴旋搏擊,如鶻之迅捷也。]