ბელიზი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ვიკიპედიაშე
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
იარლიყეფი: რედაქტირაფა მობილურით რედაქტირაფა ვებ-ხასჷლაშ მობილური ვერსიათ გაუჯგუშაფილი მობილური რედაქტირაფა
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
იარლიყეფი: რედაქტირაფა მობილურით რედაქტირაფა ვებ-ხასჷლაშ მობილური ვერსიათ გაუჯგუშაფილი მობილური რედაქტირაფა
ღოზი 53: ღოზი 53:
== გეოგრაფია ==
== გეოგრაფია ==


ქიანაშ ტერიტორიაშ უმენტაშ ნორთის აბან-აბანო ჭყენჭყამი რზენეფს იკენს, მიარე ტობათი დო ლაგუნათ. ობჟათეთ იფაჩუ [[მაია (გვალეფი)|მაიაშ]] გვალეფი, ნამუშ სიმაღალა 1122 მ.-შა რე. თე აბანი, ბელიზიშ არძაშე მერკეთ დოხორინელი აბანი რე.
ქიანაშ ტერიტორიაშ უმენტაშ ნორთის აბან-აბანო ჭყენჭყამი რზენეფს იკენს, ანდა ტობათ დო ლაგუნათ. ქიანაშ ობჟათეშე იფაჩუ [[მაია (გვალეფი)|მაიაშ]] გვალეფი, ნამუშ სიმაღალა 1122 მეტრიშა რე. თე აბანი, ბელიზიშ არძაშე მერკეთ დოხორინელი აბანი რე.


ბელიზიშ კლიმატი — ტროპიკული პასატური. თუთაშ ოშქაშე ტემპერატურა დოხოლაფირო 26°-შა რე. ჭვემეფიშ სეზონი მესიშე კვირკვეშა იგინძარებუ, გოლოფა პერიოდი ღურთუთაშე მესიშა. კარიბიშ ზუღაშე ქარბორიეფს, გემანტირე ჭვემეფი დო წყარალეფი გეჸუნს, ქიანაშო სერიოზული უბადობა მოუღუ.
ბელიზიშ კლიმატი — ტროპიკული პასატური. თუთაშ ოშქაშე ტემპერატურა დოხოლაფირო 26°-შა რე. ჭოროფაშ სეზონი მესიშე კვირკვეშა იგჷნძორებუ, გოლოფაშ პერიოდი ღურთუთაშე მესიშა. კარიბიშ ზუღაშე ქარბორიეფს, გემანტირე ჭვემეფი დო წყარალეფი გეჸუნს, ნამუეფსჷთ ქიანაშო სერიოზული უბედრობა მოუღუ.


ქიანაშ დოხოლაფირო გვერდი ტერიტორია ლამე ტროპიკულ ტერიტორიეფს უკინებუ. ბელიზიშ ობჟათე-ბჟადალი ფართოფურცელამი დო წიწუამი ტყალეფი იდვალუაფუ. ქიანაშ კარიბიშ ზუღაშ წყარპიჯი ღოზის მანგოშ ჩანარეფი ჩანს. ქიანაშ ტყალეფი დიდარიე ფასეული ჯიშიანი ჯალეფით, ნამუშეთ არძაშე უმოსი ფართოთ იხვარებუ [[მაკაგონი]] დო [[ფიჭვი]].
ქიანაშ დოხოლაფირო გვერდი ტერიტორია ლამე ტროპიკულ ტერიტორიეფს უკებჷ. ბელიზიშ ობჟათე-ბჟადალი ფართოფურცელამი დო წიწუამი ტყალეფი იდვალუაფუ. ქიანაშ კარიბიშ ზუღაშ წყარპიჯი ღოზის მანგოშ ჩანარეფი ჩანს. ქიანაშ ტყალეფი დინდარიე რე ანდაღებული ჯიშიანი ჯალეფით, ნამუშეთ არძაშე უმოსი ფართოთ იხვარებჷ [[მაკაგონი]] დო [[ფიჭვი]].


ბელიზიშ ჩხოლარაშ ორენი ძალამი მიარეფერუამიე. ფართასიე გოფაჩილი [[ფართოჩხვინდამი მაიმუნი]], [[იაგუარი]], კაჟანამეფი, დიდი [[იგუანა]] დო შხვა ჩხოლარეფი. ძალამი ბრელიე მაფურინჯეეფი, თენეფს შქას თუთიყუშეფი დო [[კოლიბრი]]. ქიანაშ წყარპიჯიშ ზუღაშ წყარეფი დიდარიე ჩხომეფით, კიბოიაშნერეფით დო კუეფით.
ბელიზიშ ჩხოლარეფიშ ორენი ძალამი ანდანერი რე. ფართას რე გოფაჩილი [[ფართოჩხვინდამი ქია]], [[იაგუარი]], კაჟანამეფი, დიდი [[იგუანა]] დო შხვა ჩხოლარეფი. ძალამი ბრელი რე მაფურინჯეეფი, თენეფს შქას თუთიყუშეფი დო [[კოლიბრი]]. ქიანაშ წყარპიჯიშ ზუღაშ წყარეფი დინდარიე რე ჩხომეფით, კიბოიაშნერეფით დო კუეფით.


[[ფაილი:Chalilo Dam, Cayo District, Belize.jpg|200px|დამბა [[კაიო (აანი)|კაიოშ აკანს]]]]
[[ფაილი:Chalilo Dam, Cayo District, Belize.jpg|200px|დამბა [[კაიო (აანი)|კაიოშ აკანს]]]]

09:24, 22 ფურთუთა 2021-იშ ვერსია

ბელიზი
Belize
{{{link alias-s}}}
დევიზი:  "Sub Umbra Floreo" „ოროშ თუდო გითმობპეულანქ“
ჰიმნი: Land of the Free„დუდიშალაშ დიხა“


{{{link alias-s}}} ორენი
ნანანოღაბელმოპანი
ოფიციალური ნინა(ეფი) ინგლისური
თარობა უნიტარული, ოპარლამენტე, კონსტიტუციური მონარქიაშ სახენწჷფო
 -  მონარქი მაფა ელისაბედ II
 -  გენერალ-გუბერნატორი კოლვილ იანგი
 -  პრემიერ-მინისტრი დინ ბაროუ
ფართობი
 -  გვალო 8,867 კმ2 (150-ა)
 -  წყარი (%) 0.7
მახორობა
 -  2020 ფასებათ 399 598 
 -   census 322,453 
 -  მეჭედალა 17.4 ად/კმ2 (212-ა)
ედპ (ჸუპ) 2019 ფასებათ
 -  გვალო $2.79 მილიარდი (174-ა)
 -  ართ მახორუშე $6,819 
აგი (2019) 0.720 (მაღალი) (101-ა)
ვალუტა ბელიზური დოლარი (BZD)
ბორჯიშ ორტყაფუ (UTC-6)
ქიანაშ კოდი BZ
Internet TLD .bz
ოტელეფონე კოდი +501

ბელიზი (ინგლ. - Belize), ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა — ბელიზისახენწჷფო ცენტრალურ ამერიკას. 1973 წანაშ მანგიშ თუთაშახ ქიანას ჯოხოდჷ ბრიტანეთიშ ჰონდურასი.

ქიანას ოორუეშე მექსიკა დო ბჟადალშე - გვატემალა უხურგანს. ბელიზის ბჟაეიოლშე კარიბიშ ზუღა ომძღჷ.

ქიანაშ ფართობი — 22 966 კმ², მახორობაშ მუდანობა — 338,597 ვითოში ადამიერი (2013).

გეოგრაფია

ქიანაშ ტერიტორიაშ უმენტაშ ნორთის აბან-აბანო ჭყენჭყამი რზენეფს იკენს, ანდა ტობათ დო ლაგუნათ. ქიანაშ ობჟათეშე იფაჩუ მაიაშ გვალეფი, ნამუშ სიმაღალა 1122 მეტრიშა რე. თე აბანი, ბელიზიშ არძაშე მერკეთ დოხორინელი აბანი რე.

ბელიზიშ კლიმატი — ტროპიკული პასატური. თუთაშ ოშქაშე ტემპერატურა დოხოლაფირო 26°-შა რე. ჭოროფაშ სეზონი მესიშე კვირკვეშა იგჷნძორებუ, გოლოფაშ პერიოდი ღურთუთაშე მესიშა. კარიბიშ ზუღაშე ქარბორიეფს, გემანტირე ჭვემეფი დო წყარალეფი გეჸუნს, ნამუეფსჷთ ქიანაშო სერიოზული უბედრობა მოუღუ.

ქიანაშ დოხოლაფირო გვერდი ტერიტორია ლამე ტროპიკულ ტერიტორიეფს უკებჷ. ბელიზიშ ობჟათე-ბჟადალი ფართოფურცელამი დო წიწუამი ტყალეფი იდვალუაფუ. ქიანაშ კარიბიშ ზუღაშ წყარპიჯი ღოზის მანგოშ ჩანარეფი ჩანს. ქიანაშ ტყალეფი დინდარიე რე ანდაღებული ჯიშიანი ჯალეფით, ნამუშეთ არძაშე უმოსი ფართოთ იხვარებჷ მაკაგონი დო ფიჭვი.

ბელიზიშ ჩხოლარეფიშ ორენი ძალამი ანდანერი რე. ფართას რე გოფაჩილი ფართოჩხვინდამი ქია, იაგუარი, კაჟანამეფი, დიდი იგუანა დო შხვა ჩხოლარეფი. ძალამი ბრელი რე მაფურინჯეეფი, თენეფს შქას თუთიყუშეფი დო კოლიბრი. ქიანაშ წყარპიჯიშ ზუღაშ წყარეფი დინდარიე რე ჩხომეფით, კიბოიაშნერეფით დო კუეფით.

დამბა კაიოშ აკანს

ადმინისტრაციული გორთუალა დო ნოღეფი

ბელიზიშ აანეფი
ბელიზიშ აანეფი

ბელიზიშ ტერიტორია ადმინისტრაციულო 6 აკანო ირთუ:

  1. ბელიზი
  2. კაიო
  3. კოროსალი
  4. ორინჯ-უოლკი
  5. სტან-კრიკი
  6. ტოლედო

მახორობა

მახორობაშ მუდანობა — 338 597 ვითო. (2010 წანაშ ფასებათ).

ონოღე ძინა — 2,1 %

მახორბაშ თელარაშ ოშქაშე მუდანობა — 68 წანა

ნოღაშ მახორობა — 52 % (2008 წანას)

იმუნოდეფიციტური ვირუსით დალახება (აივ) — 2,1 % (2007 წანაშ ფასებათ).

ეთნო-რასობური ეკოდგინალუა (2000 წანაშ ეჭარუათ):

  • მეტისი (ესპანურ-ინდიარი გამნარყი) — 48,7 %,
  • კრეოლი (ანგლო-აფრიკული გამნარყი) — 24,9 %,
  • ინდიარი მაია — 10,6 %,
  • გარიფუნა (აფრიკულ-ინდიარი გამნარყი) — 6,1 %,
  • შხვეფი (ჩეკანამეფი, ინდოარეფი, ჩინარეფი დო შხვ.) — 9,7 %

რელიგიეფი: კათოლიკეფი 49,6 %, პროტესტანტეფი 27 % (ღორონთიშ ანსამბლეაშე ჟარნეჩდოვითიანარეფი 7,4 %, ანგლიკანეფი 5,3 %, მაშკვითა დღაშ ადვენტისტეფი 5,2 %, მენონიტეფი 4,1 %, მეთოდისტეფი 3,5 %, იეჰოვაშ მოწამეეფი 1,5 %), შხვეფი 14 %, ათეისტეფი 9,4 % (2000 წანაშ ეჭარუათ). 2011 წანაშ სტატისტიკათ იეჰოვაშ მოწამეეფი მახორობაშ 2,7 %-ს აკმადგინანს.


რესურსეფი ინტერნეტის