დიმიტრი მენდელეევი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ვიკიპედიაშე
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
CarsracBot (სხუნუა | ნახანდი)
ჭ.რ. r2.7.2) (ბოტის დამატება: ky:Менделеев, Дмитрий Иванович
ღოზი 94: ღოზი 94:
[[kk:Дмитрий Иванович Менделеев]]
[[kk:Дмитрий Иванович Менделеев]]
[[ko:드미트리 멘델레예프]]
[[ko:드미트리 멘델레예프]]
[[ky:Менделеев, Дмитрий Иванович]]
[[la:Demetrius Mendeleev]]
[[la:Demetrius Mendeleev]]
[[lmo:Dmitrij Ivanovič Mendeleev]]
[[lmo:Dmitrij Ivanovič Mendeleev]]

20:24, 3 ეკენია 2012-იშ ვერსია

მენდელეევიშ პორტრეტი, ილია რეპინი

დიმიტრი მენდელეევი (რუს.: Дми́трий Ива́нович Менделе́ев) (8 ფურთუთა/27 მანგი, 1834, ტობოლსი – 2 ფურთუთა/20 მანგი, 1907, სანკტ-პეტერბურგი), რდჷ რუსი ქიმიკოსი, ქიმიური ელემენტეფიშ პერიოდული სისტემაშ მაართა ვერსიაშ ავტორი. ცხუში უკულიან ავტორეფიშ გოშხვაფერაფათ მენდელეევქ წოხოლენურო გჷმირკვიუ თი ხანიშო დიოთ ვემიგორაფილი ელემენტეფიშ შანულობეფი.

ბიოგრაფია

ჯოხოგოლაფირი რუსი ქიმიკოსი, პერიოდულობაშ სისტემაშ გჷმაჭყაფალ დიმიტრი ივანოვეშ სქი მენდელეევიქ დებადუ 1834 წანაში 8 ფრევალს ჭიჭე ნოღა ტობოლსკის.

მენდელეევი რდჷ გენიალური ქიმიკოსი. ხვალე თიშენ ვარ, ნამუდა თიქ გაჭყუ პერიოდულობაშ სისტემა. თეცალ სისტემეფი მენდელეევშახ ხოლო არსებენდუ, მარა თინეფი ვარდუ ედომორინელი. მენდელეევიშ ბორჯის ცხადიე ვარდუ მეგორაფილი არძო ქიმიური ელემენტი, მარა მენდელეევქ წოხოლენურო გოხურგუ თე ელემენტეფიშ რინა დო პერიოდულობიშ სისტემას ოხვილური აბანეფი გაგშართჷ თინეფიშო.

მენდელეევქ დებადუ დიდ ფანიას. თინა რდჷ 13-ა სქუა 17-შე, მარა არსებენს ვერსია ნამუდა მენდელეევეფიშ ფანიას ეკოზარაფათ უმოსი ბაღანა რდჷ.

13 წანერი მენდელეევის მუმაქ, ივან პავლოვიჩ მენდელეევიქ,დუღურუ. ნანა(დიდა) მარია დიმიტრიევნა მენდელეევას (ცირობაში გვარი კორნილეევა) უღუდუ მინაშ ქარხანა, მუთ ბაღანობაშე ოინტერესუდუ მუმალუ ქიმიკოსის. თინა ართი ხანობა ქოთ მუშენდუ თექი. მენდელეევი 13 წანერი რდუ, მუჟამსით ტობოლსკიშ გიმნაზიაშა მიშეჸონეს,დო ქარხანაქ დიჭვუ.

1849 წანას თიში ძალამ ღარიბი ფანიაქ გეგნორთჷ სანკტ-პეტერბურგიშა, სოდგათ დიმიტრიქ ქუმახერხუ თარი პედაგოგიურ ოგურაფუს გურაფაში დოჭყაფა. მოგვიანაფათ თის ტუბერკულოზი დუდგინეს, მუშ გურშენით ყირიმშა აჸუ გინაბარგაფალქ, სოვრეშეთ 1857 წანას დირთჷ.

1859-1861 წანეფს თიქ მიშეგურუ სითხეეფიშ კაპილარული მოლინეფი დო სპექტროსკოპის მუშენდუ ჰაიდელბერგის. 1862 წანას თიქ ჯვარი დიჭარუ ფეოზვა ნიკიტიჩნა ლეშჩევაწკჷმა. თი ხანიშო რუსეთის ქიმია ვართ თიფერ ჯგირო რდჷ გოვითარაფილი. 1863 წანას დიმიტრიქ გინირთჷ პროფესორო პეტერბურგიშ ტექნოლოგიურ დო პეტერბურგიშ უნივერსიტეტეფს. 1867 წანეფს თინა თაშჯოხონერი ირალი მაკათურიე (tenure) თე უნივერსიტეტეფიში. 1865 წანას თიქ ქიმიღჷ მენცარობაში დოქტორიშ ხარისხი ხანდუაშენი: “წყარიშ დო ალკოჰოლიშ კომბინაციეფიშენ” , თიში ხანდუეფიქ 1871 წანაშო პეტერბურგი ქიმიური რკვიებეფიშ საგებიოს აღიარებული ართ-ართი ცენტრო გინართინუ.

1876 წანას თიქ ქეშეხვადუ ანნა ივანოვნა პავლოვნას, ნამუქჷთ ძალამო ქეჸოროფუ. 1881 წანას თიქ ჩილობა ქოთხუ ანნას, დო ვარიაშ რაგადიწკჷმა დუდიშ ჸვილუათ დაშქურინუ. 1882 წანას დეთხიუ მაართა ჩილ ფეოზვას, მარა თიწკჷმა რუსული მართლმადიდებლური ეკლესიაშ წესდვალათი მაართა ქორწინებაშე 7 წანას იშენით ოკო მიკურთუმუდუკო მაჟირა ჯვარიშ ჭარუაშახ. თეშ გეშა თიში ჯვარიშჭარუაქ აშეკოროცხუ უკანონოთ. თინო თექ გინირთჷ ნარზაქ, ნამუდა თიქ ვა მოხვადუ რუსეთიშ მენცარობაშ აკადემიას, მარა თი ხანიშო ჯოხოგოლაფირი მენცარი რდჷ. თის ჸუნდუ ჟირი სქუა ვალოდია დო ოლგა ფეოზვაშე, დო 4 ანნაშე. ჩინებული რე, ნამუდა ართ-ართ სქუას ჯოხოდჷ ივანი. თიში ართ-ართი ცირა ლუიბოვი უკულიანშო ჩინებული რუსი პოეტიშ, ალექსანდრ ბლოკიშ ჩილი იჸუაფუ.

ვემკუჯინალუო თიში, ნამუდა საგებიოს მენდელეევი დოფასაფილი მენცარი რდჷ (თიქ ეჭოფუ კოპლიშ (Copley) მედალი ლონდონიშ სამენცარო საზოგადოებაშე) 1890 წანაში 17 მარაშინათუთას დუდი ქჷგჷთიბუნუ პეტერბურგიშ უნივერსიტეტის დო გეგნოდირთჷ.

1893 წანას თიქ გინირთჷ წონაში დო ოზიმალეფიშ (Weights and Measures) ბიუროშ დირექტორო. თინო თიში ხანდუა რე დირფაშ წარმოებაშა ახალი სახენწჷფო სტანდარტეფიშ მიშაღალა. თიში ტომბა ჩქინა მოლეკულური წონეფიში დო ურთიართქმედებაშენ გინირთჷ წოხოლენბიჯიქ თიშ, ნამუდა არძაშე უჯგუში ხარისხიშ გარანტიარე ბალანსი: 1 მოლეკულა ეთილიშ სპირტიშ დო 2 წყარიშ, თაშნეშისე დირფა ოკო ეკიდგუნდას 38% ალკოჰოლს დო დოსქილადირი 62% ოკო რდას წყარი. 1894 წანას რუსეთიშ თარობაქ ქიმიღჷ ახალი კანონპროექტი დო ქიგიაწესჷ, ნამუდა დირფა ოკო ღოლამედუკო 40% ალკოჰოლიშ დონეთ.

მენდელეევქ მიშეგურუ ნავთობიშ ეკოდგუმალაფა დო ოდუდე ქიგუდვუ რუსეთის მაართა ნავთობგინმამუშებელი ფაბრიკას.

დიმიტრი ივანოვიჩ მენდელეევქ დოღურუ პეტერბურგის 1907 წანაშ 2 ფურთუთას, 72 წანაშ ასაკის გრიპიშე. თიში ოპატიცემელო თუთარჩელაშ ართ-ართ კრატერის თიში ჯოხოქ ქიგიადვუ, დო თიშინ გოჭყაფილი პერიოდულაფაშ სისტემას 101-ა, რადიაქტიურ ელემენტის მენდელეევიუმქ ქიგიადუ.

პერიოდული სისტემა

დიმიტრი მენდელეევიქ 1869 წანას მიოგორუ ქიმიურ ელემენტეფიშ პერიოდულაფაშ კანონს, ნამუშ გრაფიკული ესახუა რე ქიმიურ ელემენტეფიშ პერიოდული სისტემა. თე სისტემას ვარფორმალურო "მენდელეევიშ ცხუს", "პერიოდულაფაშ სისტემას" ვარა ხვალე "პერიოდულ სისტემას" უძახჷნა

შხვა მეჭირნაფეფი

რესურსეფი ინერნეტის