ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ამაზონი (წყარმალუ)

{{ინფოდაფა_წყარმალუ
 |ჯოხო              = ამაზონი
 |ორიგინალური ჯოხო =  {{lang-es|Amazonas}}<br />{{lang-pt|Amazonas}}
 |ფოტო           = Mouths of amazon geocover 1990.png
  |ფოტოშ ზჷმა   = 
  |დუდჯოხო              = ამაზონიშ ნადუ, ალმაშარეშ სურათი
 |რუკა                 = Amazonrivermap.svg
  |რუკაშ სიგანა         = 
  |რუკაშ მუკნაჭარა        = ამაზონიშ ღანჩო
 |სიგჷრძა                 = 6437
 |ღანჩოშ ფართობი      = 7 050 000
 |ღანჩო               = 
 |წყარმალუეფიშ ღანჩო          =
 |წყარიშ ხარჯი           = 209 000
  |გოზჷმუაშ აბანი      = 
 |ოდუდე               = [[ანდეფი]]
  |ოდუდეშ ორენი =  {{შილა|პერუ}}
  |ოდუდეშ სიმაღალა         = 5170
  |s_lat_dir = S |s_lat_deg = 15 |s_lat_min = 31 |s_lat_sec = 5
  |s_lon_dir = W |s_lon_deg = 71 |s_lon_min = 45 |s_lon_sec = 55
 |აკაკათაფუ             = [[ატლანტიშ ოკიანე]]
  |აკაკათაფუშ ორენი = 
  |აკაკათაფუშ სიმაღალა         = 
  |m_lat_dir = N |m_lat_deg = 0 |m_lat_min = 42 |m_lat_sec = 28
  |m_lon_dir = W |m_lon_deg = 50 |m_lon_min = 5 |m_lon_sec = 22
 |ინაკათუ=
 |წყარმალუშ გეკინალა           = 
 |ქიანეფი               = {{შილა|პერუ}}<br />{{შილა|კოლუმბია}}<br />{{შილა|ბრაზილია}}
  |რეგიონი             = 
  |ნოღეფი=[[იკიტოსი]] (პერუ)<br>[[მანაუსი]] (ბრაზილია)<br>[[ბელენი]] (ბრაზილია)<br>[[მაკაპა]] (ბრაზილია)
 |Commons               = Amazon River
}}
[[File:Amazonas - Encontre das Aguas.jpg|thumb|წყარმალუ ამაზონი]] 

'''ამაზონი ''' ({{lang-es|Amazonas}}, {{lang-pt|Amazonas}}) — [[წყარმალუ]] [[ობჟათე ამერიკა]]ს. წყარმალუ უდიდაში რე [[მოსოფელი|მოსოფელს]] ღანჩოშ დო წყარხვეიანობათ. წჷმოქიმინელი რე [[მარანიონი]]შ დო [[უკაიალი]]შ ესვარუათ. წყარმალუშ სიგჷნძა მარანიონიშ ოდუდეშე 6400 კილომეტრი რე, უკაიალიშ ოდუდეშე — 7025 კმ. ღანჩოშ ფართობი — 7180 ვითოში კმ². ამაზონიშ უდიდაში ნადუეფი რე: [[რიუ-ნეგრუ]], [[მადეირა (წყარმალუ)|მადეირა]], [[ტოკანტინსი (წყარმალუ)|ტოკანტინსი]]. წყარმალუშ დელტას იდვალუაფუ [[კოკი (გეოგრაფია)|კოკი]] მარაჟო, ნამუსჷთ დუდიშულო გინტირედჷ თიჯგურა ქიანა მუჭოთ რე [[ბელგია]].

ამაზონიშ ღანჩოშ დიდი ნორთი იდვალუაფუ [[ბრაზილია]]ს, ობჟათე-ბჟაეიოლ დო ბჟაეიოლი ნორთი — [[ბოლივია]]ს, [[პერუ]]ს, [[ვენესუელა]]ს, [[ეკვადორი|ეკვადორს]] დო [[კოლუმბია]]ს. ამაზონი [[ეკვატორი|ეკვატორიშ]] გოხოლუას ინმაკათუ [[ატლანტიშ ოკიანე]]ს.

ჯოხოდვალას მეთმურსხუანა წყარმალუშ ნადუს მორიათ გჷმოჭანაფილი რეღმეფიშ ჯოხოს — პოროროკას, ნამუსჷთ ტუპი-გუარანიშ [[ინდიარეფი|ინდიარეფიშ]] დიალექტშა „ამაზუნუ" ჯოხო. ინდიარეფს ამაზონშა უჯოხონა პარანა-ტინგა (ჩე წყარმალუ), პარანა-გუასუ (დიდი წყარმალუ).

წყარმალუ ოდუდეს [[პერუ]]შ მაღალგვალამ რეგიონს ეთმეჭოფუნს დო ბრაზილიაშ ტერიტორიაშიტ მაკაპაშ წყარპიჯშახ მეურს. წყარმლაუს დო თიშ ნადუეფს მუკი-მუკი ომძღჷ ტროპიკული ლამე ტყალეფი. თე ტყალეფს ჯალეფი 20-სართულამი დგჷმილეფიშ სიმაღალაშახ ირდჷნა. ამაზონიშ ჯუნგლეს მოსოფელს არძაშ უმოსი გვარობაშ [[ჩხოლარი]] ხე, ტყალეფს დოხოლაფირო 1500 გვარობაშ  [[მაფურინჯეეფი|მაფურინჯე]] ბუდენს, ამაზონიშ წყარეფს 3000 გვარობაშ [[ჩხომი]] გილანჩურუნს. [[ხვილარი|ხვილარეფი]] დო [[გვერი|გვერეფი]] სქირონას გილერსირგოლჷნა. ამაზონიშ ტყალეფს 800-შე უმოსი ტიპიშ [[ბჟაშუმუეფი|ბჟაშუმუ]] ჩხოლარი (თინეფს შქას მოსოფელს არძაშე უმოსი [[მესერია]]) დო უკოროცხუ [[ჭანდეფი|ჭანდი]]თ ხე.

==რესურსეფი ინტერნეტის==
* [http://www.ppl.nl/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=82 Bibliography on Water Resources and International Law] Peace Palace Library
* [http://www.extremescience.com/AmazonRiver.htm Information on the Amazon from Extreme Science] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100206042928/http://www.extremescience.com/AmazonRiver.htm |date=2010-02-06 }}
* [http://earthtrends.wri.org/maps_spatial/maps_detail_static.cfm?map_select=410&theme=2 Information and a map of the Amazon's watershed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041214073810/http://earthtrends.wri.org/maps_spatial/maps_detail_static.cfm?map_select=410&theme=2 |date=2004-12-14 }}
* [http://www.lightandshadow.tv/index.php?option=com_content&view=article&id=57&Itemid=113&lang=en Amazon Alive: Light & Shadow documentary film about the Amazon river] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826071647/http://www.lightandshadow.tv/index.php?option=com_content&view=article&id=57&Itemid=113&lang=en |date=2017-08-26 }}
* [http://www.discover-peru.org/peru-geography-amazon-river-ecosystem/ Amazon River Ecosystem]

{{მერკე}}

[[კატეგორია:ბრაზილიაშ წყარმალუეფი]]
[[კატეგორია:პერუშ წყარმალუეფი]]
[[კატეგორია:კოლუმბიაშ წყარმალუეფი]]