ქოძირით წყუ ხასჷლაშო იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფი რუსეთის

{{ითანგუ}}
[[2012]] წანაშ მუნაჩემეფით, [[რუსეთი|რუსეთის]] [[იუნესკო]]შ [[მოსოფელიშ მონძალა]]შ 25 ობიექტი რე, ნამუთ საართო მუდანობაშ 2,5% რე (გვალო 981). 15 ობიექტი კულტურული კრიტერიუმიშ მაღვენი რე, თინეფშე 6 — ადამიერიშ აკნაქიმინა რე (i კრიტერიუმი), 10 — ორთაშობური კრიტერიუმიშ მაღვენი. თეშ მოხ, 2012 წანაშ დგომარობათ რუსეთის მადვალუ 26 მოსოფელიშ მონძალაშ კანდიდატ ობიექტეფიშ ერკებულს რე.<ref name="russian federation-tentative">{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=ru|title=Tentative|publisher=UNESCO World Heritage Centre|accessdate=23 сентября 2011|lang=en|description=Список кандидатов в объекты Всемирного наследия ЮНЕСКО в России|archiveurl=http://www.webcitation.org/65BuYA8kn|archivedate=2012-02-04}}</ref> მაართა ობიექტეფი მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებულშა მა-14 სესიაშ ბორჯის მიშეღეს, [[1990]] წანას.

==ერკებული==
რცხილს მოჩამილი რე ობიექტეფი, იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფი, თინეფიშ გეძინაშ თარიღიშ ძინაშ მეჯინათ.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|- bgcolor="#cccccc"
! width=3%|#
! width=15%|სურათი
! width=37%|ჯოხოდვალა
! width=19%|ორენი
! width=9%|დორსხუაფაშ თარიღი
! width=5%|ერკებულშა მიშაღალაშ წანა
! width=6%|№
! width=6%|[[მოსოფელიშ მონძალა#კრიტერიუმეფი|კრიტერიუმეფი]]
|-
| '''1''' || [[ფაილი:PalaceSquare.JPG|150px]] || [[სანქტ-პეტერბურგიშ ისტორიული ცენტრი დო თიწკჷმა მერსხილი ობიექტეფიშ კომპლექსეფი]] <small>([[ცარსკოე-სელო]], [[პეტერგოფი]], [[პავლოვსკი (სანქტ-პეტერბურგი)|პავლოვსკი]], [[სტრელნა]], [[გატჩინა]], [[ლომონოსოვი (ნოღა)|ლომონოსოვი]], [[როპშა]], [[პულკოვოშ ობსერვატორია|პულკოვო]], [[შლისელბურგი]], [[კრონშტადტი]])</small> || ფედერალური შანულობაშ ნოღა: [[სანქტ-პეტერბურგი]]  დო <br /> [[ლენინგრადიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: [[ოორუე-ბჟადალიშ ფედერალური ოკრუგი]] || [[XVIII ოშწანურა|XVIII]]—[[XX ოშწანურა|XX]] ოო. || [[1990]] || [http://whc.unesco.org/en/list/540 540] || i, ii, iv, vi
|-
| '''2''' || [[ფაილი:Kishi church 0.jpg|150px]] || [[კიჟი]] || უახოლაში ნოღა: მედვეჟეგორსკი; <br /> [[კარელიაშ რესპუბლიკა]] <br /> [[ოორუე-ბჟადალიშ ფედერალური ოკრუგი|ოორუე-ბჟადალი]] || [[XVIII ოშწანურა|XVIII]]—[[XIX ოშწანურა|XIX]] || 1990 || [http://whc.unesco.org/en/list/544 544] || i, iv, v
|-
| '''3''' || [[ფაილი:Moscow RedSquare.jpg|150px]] || [[მოსკოვიშ კრემლი]] დო [[ჭითა მოედანი]] || ფედერალური შანულობაშ ნოღა: [[მოსკოვი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: [[ცენტრალური ფედერალური ოკრუგი|ცენტრალური]] || [[XIII ოშწანურა|XIII]]—[[XVII ოშწანურა|XVII]] || 1990 || [http://whc.unesco.org/en/list/545 545] || i, ii, iv, vi
|-
| '''4''' || [[ფაილი:Velikiy Novgorod Detinets 02.jpg|150px]] || [[დიდი ნოვგოროდი]] || ნოღა: [[დიდი ნოვგოროდი]] <br /> ნოვგოროდიშ ოლქი <br /> ფედერალური ოკრუგი: ოორუე-ბჟადალი || [[XI ოშწანურა|XI]]—[[XVII ოშწანურა]] || [[1992]] || [http://whc.unesco.org/en/list/604 604] || ii, iv, vi
|-
| '''5''' || [[ფაილი:Solovetsky Monastery.jpg|150px]] || [[სოლოვეცკიშ კოკეფი]]შ არქიტექტურული დო ისტორიული ანსამბლი|| უახოლაშ ნოღა: [[არხანგელსკი]] <br /> [[არხანგელსკიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ოორუე-ბჟადალი|| [[XVI ოშწანურა|XVI]]—[[XVII ოშწანურა]] || 1992 || [http://whc.unesco.org/en/list/632 632] || iv
|-
| '''6''' || [[ფაილი:Bogolubovo Pokrova na Nerli Cerkov.jpg|150px]] || [[ვლადიმირიშ დო სუზდალიშ ჩე მონუმენტეფი]] || ნოღეფი: [[ვლადიმირი (ნოღა)|ვლადიმირი]], [[სუზდალი]] <br /> [[ვლადიმირიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცენტრალური|| [[XII ოშწანურა|XII]]—[[XIII ოშწანურა]] || 1992 || [http://whc.unesco.org/en/list/633 633] || i, ii, iv
|-
| '''7''' || [[ფაილი:Kolomenskoe Ascension Church only.jpg|150px]] ||[[კოლომენსკოე|კოლომენსკოეშ ამაღალებაშ ჩე ოხვამე]] || ფედერალური შანულობაშ ნოღა: [[მოსკოვი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცენტრალური || [[XVI ოშწანურა]] || [[1994]] || [http://whc.unesco.org/en/list/634 634] || ii
|-
| '''8''' || [[ფაილი:Trinitylavra.jpg|150px]] || [[წიმინდე სერგიშ სუმელაშ ლავრა|წიმინდე სერგიშ სუმელაშ ლავრა]] არქიტექტურული ანსამბლი|| ნოღა: [[სერგიევ-პოსადი]] <br /> [[მოსკოვიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცენტრალური || [[XV ოშწანურა|XV]]—[[XVIII ოშწანურა|XVIII]] || [[1993]] || [http://whc.unesco.org/en/list/657 657] || ii, iv
|-
| '''9''' ||  [[ფაილი:Four herous01.JPG|150px]] || [[კომიშ ტებური ტყალეფი]] || [[კომიშ რესპუბლიკა]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ოორუე-ბჟადალი || — || [[1995]] || [http://whc.unesco.org/en/list/719 719] || vii, ix
|-
| '''10''' || [[ფაილი:Olhon Island (Lake Baykal).jpg|150px]] || [[ბაიკალი]]შ ტობა || [[ბურიატეთი]]შ რესპუბლიკა <br /> [[ირკუტსკიშ ოლქი]] <br /> [[ცჷნდჷრიშ ფედერალური ოკრუგი]] || — || [[1996]] || [http://whc.unesco.org/en/list/754 754] || vii, viii, ix, x
|-
| '''11''' || [[ფაილი:Klyuchevskoi.jpg|150px]] || [[კამჩატკაშ ვულკანეფი]] || [[კამჩატკაშ აკანი|კამჩატკაშ]] აკანი <br /> შორიში ბჟაეიოლიშ ფედერალური ოკრუგი || — || 1996 || [http://whc.unesco.org/en/list/765 765] || vii, viii, ix, x
|-
| '''12''' || [[ფაილი:Rock in Sikhote-Alin.jpg|150px]] || [[სიხოტე-ალინი|ცენტრალური სიხოტე-ალინი]] || პრიმორიეშ აკანი; <br /> ფედერალური ოკრუგი: შორიშ ბჟაეიოლი || — || [[2001]] || [http://whc.unesco.org/en/list/766 766] || x
|-
| '''13''' || [[ფაილი:Ukok Plateau 2.jpg|150px]] || [[ალთაიშ ოქრქოშ გვალეფი]] || ალთაიშ რესპუბლიკა; <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცჷნდჷრი || — || [[1998]] || [http://whc.unesco.org/en/list/768 768] || x
|-
| '''14''' || [[ფაილი:Uvs-noor.jpg|150px]] || [[უბსუ-ნური]] || [[ტუვა]]; <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცჷნდჷრი  <br /> ([[ფაილი:Flag of Mongolia.svg|20px]] [[მონღოლეთი|მონღოლეთწკჷმა]] ართო) || — || [[2003]] || [http://whc.unesco.org/en/list/769 769] ||ix, x
|-
| '''15''' || [[ფაილი:Rododendron1.jpg|150 px]] || [[ბჟადალი კავკაციონი]] || კრასნოდარიშ აკანი, [[ადიღე]]შ რესპუბლიკა, <br /> ფედერალური ოკრუგი: [[ობჟათეშ ფედერალური ოკრუგი|ობჟათე]] || — || [[1999]] || [http://whc.unesco.org/en/list/900 900] || ix, x
|-
| '''16''' || [[ფაილი:Spas tower kazan.jpg|150px]] || [[ყაზანიშ კრემლი]] || ნოღა: [[ყაზანი]] <br /> რესპუბლიკა: [[თათარეთი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: [[ვოლგაშპიჯეთიშ ფედერალური ოკრუგი|ვოლგაშპიჯეთი]] || [[XVI ოშწანურა|XVI]]—[[XXI ოშწანურა|XXI]] || [[2000]] || [http://whc.unesco.org/en/list/980 980] || ii, iii, iv
|-
| '''17''' || [[ფაილი:Ferapontovo April 2007 0736.jpg|150px]] || [[ფერაპონტოვიშ მონასტერი]] || უახოლაშ ნოღა: კირილოვი <br /> [[ვოლოგდაშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ოორუე-ბჟადალი || [[XV ოშწანურა|XV]]—[[XVII ოშწანურა|XVII]] || 2000 || [http://whc.unesco.org/en/list/982 982] || i, iv
|-
| '''18''' || [[ფაილი:Nidos kopos 2008.jpg|150px]] || [[კურშიშ ცელა]] || უახოლაშ ნოღა: [[ზელენოგრადსკი]] <br /> [[კალინინგრადიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ოორუე-ბჟადალი <br /> ([[ფაილი:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[ლიტვა]]წკჷმა ართო) || — || [[2003]] || [http://whc.unesco.org/en/list/994 994] ||v
|-
| '''19''' || [[ფაილი:Derbent winter.jpg|150px]] || [[დერბენტი]] || რესპუბლიკა: [[დაღესტანი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: [[ოორუე კავკაციაშ ფედერალური ოკრუგი]] || [[VI ოშწანურა|VI]]—[[XIX ოშწანურა|XIX]] || 2003 || [http://whc.unesco.org/en/list/1070 1070] || iii, iv
|-
| '''20''' || [[ფაილი:Wrangel Island tundra.jpg|150px]] || [[ვრანგელიშ კოკი]] || [[ჩუკოტკაშ ავტონომიური ოკრუგი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: შორიში ბჟაეიოლი || — || [[2004]] || [http://whc.unesco.org/en/list/1023 1023] ||ix, x
|-
| '''21''' || [[ფაილი:Russie - Moscou - Novodevichy 4.jpg|150px]] || [[ნოვოდევიჩიშ მონასტერი]] || ფედერალური შანულობაშ ნოღა: [[მოსკოვი]]; <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცენტრალური|| [[XVI ოშწანურა|XVI]]—[[XVII ოშწანურა|XVII]] || 2004 || [http://whc.unesco.org/en/list/1097 1097] ||i, iv, vi
|-
| '''22''' || [[ფაილი:Jaroslavl from Kremlin.jpg|150px]] || [[იაროსლავლი]]შ ისტორიული ცენტრი || ნოღა: [[იაროსლავლი]] <br /> [[იაროსლავლიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცენტრალური || [[XVI ოშწანურა|XVI]]—[[XX ოშწანურა|XX]] || [[2005]] || [http://whc.unesco.org/en/list/1170 1170] ||ii, iv
|-
| '''23''' || [[ფაილი:GoglandZ.jpg|150px]] || [[სტრუვეშ გეოდეზიური ფარგა]] (2 პუნქტი) || უახოლაშ ნოღა: [[კინგისეპი]]<br /> [[ლენინგრადიშ ოლქი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ოორუე-ბჟადალი <br /> ([[ფაილი:Flag of Norway.svg|20px]] [[ნორვეგია]]წკჷმა , [[ფაილი:Flag of Sweden.svg|20px]] [[შვედეთი|შვედეთწკჷმა]], [[ფაილი:Flag of Finland.svg|20px]] [[ფინეთი|ფინეთწკჷმა]], [[ფაილი:Flag of Estonia.svg|20px]] [[ესტონეთი|ესტონეთწკჷმა]], [[ფაილი:Flag of Latvia.svg|20px]] [[ლატვია]]წკჷა , [[ფაილი:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[ლიტვა]]წკჷა , [[ფაილი:Flag of Belarus.svg|20px]] [[ბელარუსი|ბელარუსწკჷა]], [[ფაილი:Flag of Moldova.svg|20px]] [[მოლდოვა]]წკჷმა და [[ფაილი:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[უკრაინა]]წკჷმა) ართო|| [[XIX ოშწანურა]] || 2005 || [http://whc.unesco.org/en/list/1187 1187] ||ii, iii, vi
|-
| '''24''' || [[ფაილი:Plato Putorana 03.jpg|150px]] || [[პუტორანიშ პლატო]] || [[კრასნოიარსკიშ აკანი]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: ცჷნდჷრი || — || [[2010]] || [http://whc.unesco.org/en/list/1234 1234] ||vii, ix
|-
| '''25''' || [[ფაილი:Lenapillarsriverview.JPG|150px]] || [[ლენაშ სჷმეტეფი]] || უახოლაში ნოღა: პოკროვსკი <br /> [[სახა (იაკუტია)|სახა]] <br /> ფედერალური ოკრუგი: შორიშ ბჟაეიოლი || — || [[2012]] || [http://whc.unesco.org/en/list/1299 1299] || viii
|-
| '''26''' || [[ფაილი:Bolgar.JPG|150px]] || [[ბუგარი]]შ ისტორიულ-არქეოლოგიური კომპლექსი || ნოღა: [[ბოლგარი]] <br /> რესპუბლიკა: [[თათარეთი]] <br />ფედერალური ოლქი: ვოლგაშპიჯეთი|| [[X ოშწანურა|X]]—[[XV ოშწანურა|XV ოო.]]|| [[1998]] || [http://whc.unesco.org/en/list/981 981] ||  ii, vi
|}

<center>

=== ობიექტეფიშ გეოგრაფიული ორენი ===
{{პოზრუკა+|რუსეთი|width=1000|float=center|caption=იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფი რუსეთის|places=
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=60|lat_min=04|lon_deg= 26|lon_min=58|position=right|background=|label=[[სტრუვეშ გეოდეზიური ფარგა|23]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=59|lat_min=57|lon_deg= 30|lon_min=19|position=left|background=|label=[[სანქტ-პეტერბურგი|1]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=62|lat_min=03|lon_deg= 35|lon_min=14|background=|label=[[კიჟი|2]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=55|lat_min=45|lon_deg= 37|lon_min=37|position=left|background=|label=[[მოსკოვიშ კრემლი|3]], [[ნოვოდევიჩიშ მონასტერი|21]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=58|lat_min=31|lon_deg= 31|lon_min=17|position=left|background=|label=[[დიდი ნოვგოროდი|4]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=65|lat_min=01|lon_deg= 35|lon_min=42|background=|label=[[სოლოვეცკიშ კოკეფი|5]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=56|lat_min=08|lon_deg=40|lon_min=25|position=bottom|background=|label=[[ვლადიმირიშ დო სუზდალიშ ჩე მონუმენტეფი|6]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=55|lat_min=40|lon_deg=37|lon_min=40|background=|position=top|label=[[კოლომენსკოე|7]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=56|lat_min=18|lon_deg=38|lon_min=07|background=|position=right|label=[[წიმინდე სერგიშ სუმელაშ ლავრა|8]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=65|lat_min=04|lon_deg=60|lon_min=09|background=|label=[[კომიშ ტებური ტყალეფი|9]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=53|lat_min=13|lon_deg=107|lon_min=45|background=|label=[[ბაიკალი|10]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=56|lat_min=19|lon_deg=158|lon_min=30|background=|label=[[კამჩატკაშ ვულკანეფი|11]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=45|lat_min=20|lon_deg=136|lon_min=10|position=left|background=|label=[[სიხოტე-ალინი|12]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=50|lon_deg=86|position=left|background=|label=[[ალთაიშ ორქოშ გვალეფი|13]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=50|lat_min=20|lon_deg=92|lon_min=45|background=|label=[[უბსუ-ნური|14]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=44|lon_deg=40|background=|label=[[ბჟადალი კავკაციონი|15]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=55|lat_min=47|lon_deg=49|lon_min=06|background=|label=[[ყაზანიშ კრემლი|16]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=59|lat_min=57|lon_deg=38|lon_min=34|background=|label=[[ფერაპონტოვიშ მონასტერი|17]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=55|lat_min=16|lon_deg=20|lon_min=58|position=top|background=|label=[[კურშიშ ცელა|18]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=42|lat_min=04|lon_deg=48|lon_min=17|background=|label=[[დერბენტი|19]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=71|lat_min=14|lon_deg=179|lon_min=24|background=|label=[[ვრანგელიშ კოკი|20]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=57|lat_min=37|lon_deg=39|lon_min=51|position=right|background=|label=[[იაროსლავლი|22]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=69|lon_deg=93|background=|label=[[პუტორანიშ პლატო|24]]}}
  {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=61|lat_min=12|lon_deg=128|lon_min=15|position=left|background=|label=[[ლენაშ სჷმეტეფი|25]]}}
 {{პოზრუკა~|რუსეთი|lat_deg=54|lat_min=54|lon_deg= 49|lon_min=01|position=left|background=#FCF5E3|label=[[ბულგარი|26]]}}
}}
</center>

==თაშნეშე ქოძირით==
* [[მოსოფელიშ მონძალა]]
* [[იუნესკო]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული აზიას დო ოკიანეთის]]
* [[მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ ერკებული ევროპას]]

==რესურსეფი ინტერნეტის==
* [http://www.unesco.ru/rus/pages/nac/Admin28032005172022.php იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფი რუსეთის] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090622155650/http://www.unesco.ru/rus/pages/nac/Admin28032005172022.php |date=2009-06-22 }}
* [http://www.nhpfund.ru/world-heritage/russian-sites.html რუსეთიშ ორთაშ ოიექტეფი, იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ კანდიდატეფი]
* [http://www.thesalmons.org/lynn/wh-russia.html იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფი რუსეთის (ინგლ.)]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალა|რუსეთი]]
[[კატეგორია:მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფი რუსეთის]]