ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ლიეტუვა

{{ინფოდაფა ქიანა|
|ოდაბადური_ჯოხო = Lietuvos Respublika
|ედომუშამი_ჯოხო = ლიეტუვაშ რესპუბლიკა
|ოართე_ჯოხო =ლიეტუვა
|შილა =Flag of Lithuania.svg
|გერბი = Coat of Arms of Lithuania.svg
|რუკა = EU-Lithuania.svg
|ჰიმნი =''[[ლიეტუვაშ სახენწჷფო ჰიმნი|Tautiška giesmė]]''<br/>{{small|''ერუანული ბირა''}}<br/><center>[[ფაილი:Tautiška giesme instrumental.oga]]</center>  
|დევიზი =
|ზოხორინალაშ თარიღი =
|ოფიციალური_ნინეფი =[[ლიეტუვური ნინა|ლიეტუვური]]
|რელიგია=  
|ნანანოღა= [[ვილნიუსი]]
|latd=54
|latm=41
|latNS=N
|longd=24
|longm=19
|longEW=E
|უდიდაში_ნოღა =ვილნიუსი
|თარობაშ_ტიპი = 
|ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[ლიეტუვაშ პრეზიდენტი|ლიეტუვა]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[გიტანას ნაუსედა]]
|ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[ლიეტუვაშ პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_2 =[[ონგრიდა შიმონიტე]]
|ლიდერიშ_ტიპი_3 = 
|ლიდერიშ_ჯოხო_3 =
|ლიდერიშ_ტიპი_4 = 
|ლიდერიშ_ჯოხო_4 =
|სახენწჷფოშ ტიპი =
|მიკოღანკუა =
|ოფიციალური ჸოფირება 1 =
|ოფიციალური თარიღი 1 =
|ოფიციალური ჸოფირება 2 =
|ოფიციალური თარიღი 2 =
|ოფიციალური ჸოფირება 3 =
|ოფიციალური თარიღი 3 =
|ოფიციალური ჸოფირება 4 =
|ოფიციალური თარიღი 4 =
|რანგი_ფართობით = 120-ა
|ფართობი =65 300
|წყარი_% =1.35
|ოეგებიე_მახორობა =2,784,279
|ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 142-ა
|მახორობა_ოეგებიეთ_წანას =2021 
|მახორობაშ_ცენზი = 
|მახორობაშ_ცენზი_წანას = 
|მახორობაშ_მეჭედალა = 43
|მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = 138-ო
|ედპ_ppp_წანა = 2021
|ედპ_ppp = 107 მილიარდი EUR 
|ედპ_ppp_რანგი = 83-ა
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე =41,288 EUR
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 34-ა
|აგი =0.882
|აგი_ტენდენცია ={{ძინა}}
|აგი_კატეგორია = 
|აგი_რანგი =34-ა
|აგი_წანა =2019
|ვალუტა= [[ევრო]] (€)
|ვალუტაშ_კოდი =EUR
|ქიანაშ_კოდი =LT
|ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[UTC+2]]
|ზარხულიშ_ბორჯი =[[UTC+3]]
|cctld = [[.lt]]
|ოტელეფონე_კოდი =+370
|ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა=
|სქოლიო= 
}}
'''ლიეტუვა''' ({{lang-lt|Lietuva}}), ოფიციალურო '''ლიეტუვაშ რესპუბლიკა''' ({{lang-lt|Lietuvos Respublika}}) — სახენწჷფო ოორუე [[ევროპა]]ს, ფართობით დო მახორობათ [[ბალტიაშ ზუღა]]შ პიჯიშ ქიანეფშე არძაშე უკაბეტაში ქიანა რე.  იდვალუაფჷ [[ბალტიაშ ზუღა]]შ ობჟათე-ბჟაეიოლ წყარპიჯიშ მანგას, [[შვედეთი]]შ დო [[დანია|დანიაშ]] ბჟაეიოლჸურე. ფართობი 65,3 კმ². ოორუეჸურეშე უხურგანს [[ლატვია]] (453 კმ), ბჟაეიოლჸურეშე დო ობჟათეჸურეშე — [[ბელარუსი]] (502 კმ), ობჟათეჸურეშე — [[პოლონეთი]] (91 კმ), ობჟათე-ბჟადალჸურეშე — [[რუსეთი]]შ [[ექსკლავი]] ([[კალინინგრადიშ ოლქი]], 227 კმ), ბჟადალჸურეშე — [[ბალტიაშ ზუღა]] (99 კმ).

[[2019|2019 წანაშ]] ეჭარუაშ მუნაჩემეფით, ლიეტუვაშ რესპუბლიკას 2 791 903 ადამიერი ოხორანს. ქიანაშ უდიდაში ნოღა დო ნანანოღა რე — [[ვილნიუსი]]. მახორობაშ დიდ ნორთის [[ლიეტუვარეფი]] აკმადგინანა, ნამუეფით [[ლიეტუვური ნინა|ლიეტუვურ ნინაშა]] რაგადანა. მორწუმე [[ლიეტუვარეფი]] უმენტაშო [[კათოლიციზმი|კათოლიკეეფი]] რენა. ლიეტუვარეფიშ ეთნიკური გჷმოქიმინუაშ თარ ბირთვის აკმადგინანდეს შხვადოშხვა მეჩხოლარე დო დიხამოხანდე ბალტიალი ტომეფი. ლიეტუვაშ რესპუბლიკაშ ოფიციალური ნინა რე [[ლიეტუვური ნინა]], ნამუთ ორხველჷ [[ინდოევროპული ნინეფი|ინდოევროპულ ნინეფიშ]] ფანიაშ ბალტიკურ ბუნას.

ადამიერიშ რინაშ უჯვეშაში ნოქური ლიეტუვაშ ტერიტორიას ორხველჷ [[ქუაშ ხანა]]ს (ჯვეშ წანეფიშეჭარუაშ X-II ვითოშწანურეფი). მახორობა თე ბორჯის გვაროვნულ თემეფო ოხორანდჷ, გილეგეგუდჷ, მეჸუნდჷ მაჯინობას, ჩხომჭოფუას, გჷმირინუანდჷ ქუაშ, ყვილიშ დო ქაშ ანჯარს. ჯვეშ წანეფიშეჭარუაშ III ვითოშწანურაშე ლიეტუვაშ ტერიტორიაშა მორთეს ბალტიარეფიშ ტომეფიშ ნოგორეფქ. ლიეტუვარი ტომეფი ჸონიერო ვაჭარენდეს [[სლავეფი|სლავეფწკჷმა]]. [[1230|1230 წანას]] ლიეტუვაშ დიხეფი აკაართიანჷ [[მინდაუგასი|მინდაუგასიქ]], ნამუთ [[ლიეტუვაშ დიდი სათარო]]შ მაფა რდჷ. [[XIV ოშწანურა]]ს, [[ლიეტუვაშ დიდი სათარო]] ევროპაშ უდიდაში ქიანა რდჷ, ნამთ თარო იკათუანდჷ ლიეტუვაშ დო [[ბელორუსი]]შ დო ნორთობურო[[უკრაინა|უკრაინაშ]], [[რუსეთი]]შ, [[ლატვია|ლატვიაშ]], [[პოლონეთი]]შ დო [[ესტონეთი]]შ ტერიტორიეფს.

[[1569|1569 წანას]] [[ლუბლინიშ უნია|ლუბლინიშ უნიაშ]] აპიჯალაშ ოსხირშა გჷნოჭყორდჷ [[პოლონეთი]]შ დო [[ლიეტუვაშ დიდი სათარო]]შ ართ სახენწჷფოთ — რეჩ პოსპოლიტო აკოართიანაფაქ. ოორუეშ ლჷმაშ ბორჯის, რეჩ პოსპოლიტა [[რუსეთი]]შ მორსხუე რდჷ. [[XVIII ოშწანურა]]ს რეჩ პოსპოლიტაშ სახენწჷფოშ პოლიტიკური დონთხაფაშ პროცესის, ლიეტუვაშ სახენწჷფობურალაქ ჭიე-ჭიეთ მედინჷ დო ომანგეთ დიწეწჷ ქოთ. ლიეტუვაშ დიდი ნორთიქ [[რუსეთი|რუსეთის]] ქიმიარსხჷ დო თიშ აკოდგინალუაშა მიშელჷ [[მაართა მოსოფელიშ ლჷმა]]შახ. ლიეტუვაშ ზოხორინალაშ აქტიშა ხექ მიჭარინჷ [[1918|1918 წანაშ]] [[16 ფურთუთა]]ს.

[[1940|1940 წანაშ]] [[21 კვირკვე]]ს აკიქიმინჷ ''[[ლიტვაშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა]]ქ'', [[1940|1940 წანაშ]] [[3 მარაშნათუთა]]შე [[სსრრ]]-იშ აკოგდინალუაშა მიშმეშჷ. [[ფაშისტური გერმანია|ფაშისტური გერმანიაშ]] აგრესიაქ ლიეტუვას ქაწაწჷ [[1939|1939 წანაშ]] [[მელახი]]ს — გერმანალ ფაშისტეფქ გეჭოფეს [[კლაიპედა]]. [[1944|1944 წანას]] ლიეტუვაქ გედუდიშულჷ [[ფაშისტური გერმანია|ფაშისტური გერმანიაშე]].

[[1990|1990 წანაშ]] [[11 მელახი]]ს [[სსრრ|სხუნუეფიშ რსხუ]]შ აკოცჷმაშახ 1 წანათ კინოხ, ლიეტუვაქ სხუნუეფიშ მაართა რესპუბლიკათ გჷნირთჷ, ნამუქჷთ გაცხადჷ ზოხორინალაშ კორინი. [[2007]]-[[2008|2008 წანეფიშ]] ფინანსურ კრიზისშახ ლიეტუვა [[ევროპაშ რსხუ]]შ ართ-ართი არძაშე ეკონომიკურო ბიწორამაძინუ ქიანა რდჷ. ლიეტუვა [[ოორუე ატლანტიკური აპიჯაფაშ ორგანიზაცია]]შ (2004 წანაშ 29 მელახშე), [[ევროპაშ სხუნუ]]შ, [[ევროპაშ რსხუ]]შ დო თაშნეშე [[შენგენიშ ზონა|შენგენიშ აპიჯალაშ]] რსულნებამი კამათური ქიანა რე.

== ქიანაშ ჯოხოდვალა ==

* ''ოფიციალური'' - ლიეტუვაშ რესპუბლიკა
* ''ოდაბადური'' - Lietuva; Lietuvos Respublika.

== გეოგრაფია ==

ქიანა იდვალუაფუ ევროპაშ ოორუე-ელახის, ბალტიაშ ზუღაშ ობჟათე-ელახ წყარპიჯის. ლიეტუვა უკაბეტაში რე ბალტიაშ ზუღაშ სუმი ქიანაშ შქას, ქოთ მახორობათ, ქოთ ფართობით. ომძღჷ ქიანეფი: [[ლატვია]], [[ბელარუსი|ბელარუსი]], [[პოლონეთი]], [[რუსეთი]] ([[კალინინგრადიშ ოლქი]]). ფართობი რე 65.300 კვ.კმ.

== სახენწჷფო ==

* '''სახენწჷფო სისტემა''': მავითარაფუ დემოკრატია
* '''სახენწჷფოშ მადუდე''': პრეზიდენტი გიტანას ნაუსედა.
* '''თარობაშ დუდმახვენჯი''': პრემიერ-მინისტრი ინგრიდა შიმონიტე.
* '''კანონიშდუმადვალუ ორგანო''': ართპალატამი პარლამეტი - სეიმი (141 მაკათური)
* '''ადმინისტრაციული დორთუალა''': 10 ოლქი (apskritis). თე ოლქეფი რე: ვილნიუსიშ, კაუნასიშ, კლაიპედაშ, შიაულიაიშ, პანევეჟისიშ, უტენაშ, ალიტუსიშ, მარიამპოლეშ, ტაურაგეშ და ტელშიაიშ, ნამუეფჷთ მუშჸურე ირთჷნა რაიონეფო.

== დემოგრაფია ==

* '''მახორობა''': - 3,053,800 (2011), თენეფშე - [[ლიეტუვარეფი]] 81%, [[პოლონარეფი]] 6%, [[რუსეფი]] 4.8%.
* '''ოფიციალური ნინა''': [[ლიეტუვური ნინა|ლიეტუვური]]. გოფაჩილი ნინეფი: [[პოლონური ნინა|პოლონური]], [[რუსული ნინა|რუსული]].
* '''რელიგია''': [[კათოლიციზმი]].
* '''ნანანოღა''': ვილნიუსი (543 ვითოში).
* '''ნოღეფი''': კაუნასი (380), კლაიპედა (193), შიაულიაი (134), პანევეჟისი (120).

{{ევროპაშ ქიანეფი}}
{{ევროპაშ რსხუშ მაკათურეფი}}
{{ნატო-შ მაკათურეფი დო კანდიდატეფი}}

[[კატეგორია:ლიეტუვა]]
[[კატეგორია:ევროპაშ ქიანეფი]]