ქოძირით წყუ ხასჷლაშო რომიშ იმპერატორეფიშ ერკებული

{{ინფოდაფა პოლიტიკური პოსტი
|პოსტი =[[იმპერატორი]]
|ორგანიზაცია =[[რომი]]შ
|შილა =
|შილაშ ზჷმა =
|შილაშ მუკნაჭარა =
|შანი =Aquila Romana.png
|შანიშ ზჷმა =150პქ
|შანიშ მუკნაჭარა =[[აკვილა (შტანდარტი)|რომიშ აკვილა]]
|ოდაბადური ჯოხო ={{lang-la|Imperator Romanus}}
|სურათი =Augusto di pirma porta, inv. 2290, 02.JPG
|პოსტიშ პიჯი =
|პოსტიშ დაკება =
|მემართუაშ სტილი =[[პრინციპატი|Princeps]] (284 წანაშახ)<br>[[დომინატი|Dominus]] (284 წანაშე)
|ტიპი =
|სტატუსი =
|კუნტას =
|მაკათური =
|ანგარიშვალდვალირი რე =
|რეზიდენცია =
|ოლქი =
|წჷმმარინაფალი =
|პოსტიშა გემარინაფალი =მონძალათ [[ჯვეშრომაუყლი არმია|არმიაშ]] ალობათ
|გემარინაფალიშ პოსტი =
|ხანიშ განწეობა =ირიათონი
|წიმოხონი =[[რომიშ რესპუბლიკა]]შ [[მაჟირა ტრიუმვირატი|ტრიუმვირატი]]
|დირსხუ =[[16 ღურთუთა]], [[ჯვ. წ. 27]]
|დჷმარსხუაფალი =
|მაართა პოსტის =[[ოქტავიანე ავგუსტუსი]]
|გეუქვუ =[[4 ეკენია]], [[476]] წანა
|აკიდგინჷ=
|ბოლო პოსტის =[[თეოდოსიუს I]] (რომიშ იმპერია)<br>[[რომულუს ავგუსტულუსი]] (ბჟადალი რომიშ იმპერია)
|მონძე =
|წორომოხვარე =
|ხელფასი =
|ვებ-ხასჷლა =
}}
[[ფაილი:Statue-Augustus.jpg|thumbnail|200px|right|[[ავგუსტუსი]], რომიშ მაართა იმპერატორი]]
ტიტული '''რომიშ იმპერატორი''' გარკვიებული სმებათ ალმახანური ჩინება რე დო აკმაშქვანს პოსტის, ნამუთ უკინებჷდეს თი კათას, მიქჷთ [[რომიშ იმპერია]]შ ხემანჭუაფაშ ოდუდეშა მოულა მიხუჯესჷნ. რომიშ იმპერიაქ გევითარჷ [[რომიშ რესპუბლიკა]]შე, თიშ უკული, მუთ დომინანტური როლი დეკინჷ [[ევროპა]]ს დო მუშო დჷმახასიათაფალქ გინირთჷ ართპიჯუანულ დუდალაქ, "სენატიშ დო რომიშ მენოღალეეფიშ" მანგიორო.

[[ავგუსტუსი]]ქ, რომიშ პირველ იმპერატორქ ორდო სქილადირი რომიშ მაგისტრატიშ ხემანჭუაფა მუშ ხეშა გეჭოფუ დო რინელი ტიტული "Princeps Senatus" (სენატიშ პირველი პიჯი) გეჭოფჷ დუდშა. დუდალაშ თე სტილი, ნამუქჷთ დოხოლაფირო 300 წანას გეგინძორჷნ, "პრინციპატო" რე ჩინებული. ზიტყვა "იმპერატორიშ" ალმახანური შანულობა მოურს თე ჯოხოდვალაშ ტიტულშე, ნამუსჷთ არმია წჷმოძინელ გენერალს არზენდჷნ. ტერმინი "იმპერატორი" თეხანო შანენს რომიშ იმპერიაშ მადუდეს.

ახ. წ. [[III ოშწანურა]]ს [[მასუმა ოშწანურაშ კრიზისი]]შ უკული, [[დიოკლეტიანე]]ქ იმპერიული დუდალაშ ახალ მანერას ფორმალური დო უმოსი მიკმაჭოფალი ანგარია (იერი) ქიმეჩჷ, [[დომინატი]]შ პერიოდიშ ფორმირაფათ. იმპერატორიშ პერსონას უმოს ღოზგოსუმალირ ავტორიტეტიქ ქიმიაჩჷ, თის მიოწურუანდეს 'Dominus Noster'-შ ('ჩქინი მეუფე') ჯოხოთ. დიოკლეტიანეშე მოჸუნაფილი შხირას მუდგაზმარენ ართხანური იმპერატორი დუდენდჷ იმპერიას, მუშ გეშათ იმპერიაშ ასმანცხვარი (უკიდეგანო) ტერიტორიეფი ირცუაფუდჷ. [[395]] წანაშ უკული დო [[თეოდოსიუს I]]-შ ღურათ იმპერიაქ უმოს გჷმოკვათილო გირთჷ [[ბჟადალ რომიშ იმპერია|ბჟადალ]] დო [[ბჟაეიოლ რომიშ იმპერია|ბჟაეიოლ]] ნორთეფო, მარა თე დორთუალა ოფიციალური დიო ვა რდჷ დო ბჟაეიოლ იმპერიაშ იმპერატორს შხირას უღუდჷ გულა ბჟადალ ნორთიშა.

ბჟადალიშ იმპერიას გჷშაკერძაფილო მონკა პერიოდიქ გეუდირთჷ 395 წანაშ უკული დო საბოლათ აკოცჷ [[455]] წანას. ეკონია ბჟადალიშ იმპერატორქ [[476]] წანას, გინოდირთჷ ოიმპერატორე ხვისტაშე, მუშ გეშათ ბჟადალიშ ტერიტორიეფშე ნებეფს ბჟაეიოლიშ იმპერია იჩემენდჷ. ბჟაეიოლიშ იმპერიაქ სქილადა გაგინძორჷ [[1453]] წანაშახ, [[ოსმალეთიშ იმპერია|ოსმალეთიშ თურქეფშე]] [[კონსტანტინოპოლი]]შ ეჭოფუაშახ. 

== პრინციპატი ==

=== იულიუს-კლავდიუსეფიშ დინასტია ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| დუდალა
!rowspan=1 width="190"| მონძალაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[ოქტავიანე ავგუსტუსი]]''' <br /> <small>CAESAR DIVI FILIVS '''AVGVSTVS'''</small>
| [[23 ეკენია]], [[ჯვ. წ. 63]] წანა, [[ნოლა]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[16 ღურთუთა]], [[ჯვ. წ. 27]] წანა - [[19 მარაშინათუთა]], [[14|14 წანა]] 
| გინირთჷ პირველ "დე ფაქტო" იმპერატორო [[რომიშ სენატი|სენატიშ]] მარცხებაშ გეშა. 
|align="center"| [[ფაილი:Aug11 01.jpg|100px]]
| [[19 მარაშინათუთა]], 14 წანა <br /> შილებე ღურჷ სირჩინუშ გეშა, ვარ-და დოჸვილეს, ვარ-და დუდი დიჸვილჷ.
|- 
| '''[[ტიბერიუსი]]''' <br /> <small>'''TIBERIVS''' CAESAR AVGVSTVS</small>
| [[16 გერგობათუთა]], [[ჯვ. წ. 42]] წანა, [[რომი]]
| [[19 მარაშინათუთა]], 14 წანა - [[16 მელახი]], [[37|37 წანა]]
| ავგუსტუსიშ ჩილიშ, ლივიაშ სქუა პირველ გურგინუაშე, ავგუსტუსიშ სქუაჸონერი. 
|align="center"| [[ფაილი:(Venice) Tiberius Portrait of the 'Imperium Maius' type in Museo Archeologico Nazionale.jpg|100px]]
| [[16 მელახი]], 37 წანა <br /> შილებე დოღურუ სირჩინათ, ვარ-და დოჸვილეს.
|-
| '''[[კალიგულა]]''' <br /> <small>'''GAIVS''' CAESAR AVGVSTVS GERMANICVS</small>
| [[31 მარაშინათუთა]], [[12]] წანა, [[ანციო]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[18 მელახი]], [[37]] წანა - [[24 ღურთუთა]], [[41]] წანა
| [[ტიბერიუსი]]შ ჯიმასქუაშ, [[გერმანიკუსი]]შ სქუა.
|align="center"| [[ფაილი:Gaius Caligula Head.jpg|100px]]
| [[24 ღურთუთა]], [[41]] წანა <br /> დოჸვილეს სენატორეფქ დო [[პრეტორიანელეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[კლავდიუსი]]''' <br /> <small>TIBERIVS '''CLAVDIVS''' CAESAR AVGVSTVS GERMANICVS</small>
| [[1 მარაშინათუთა]], [[ჯვ. წ. 10]] წანა, [[ლუგდუნი]], [[გალეფიშ იმპერია|გალია]]
| [[24 ღურთუთა]], [[41]] წანა - [[13 გჷმათუთა]], [[5]]4 წანა
| [[ტიბერიუსი]]შ ჯიმასქუა, [[გერმანიკუსი]]შ ჯიმა დო [[კალიგულა]]შ ჯიმადი; იმპერატორო გჷმაცხადჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|align="center"| [[ფაილი:Claudius (M.A.N. Madrid) 01.jpg|100px]]
| [[13 გჷმათუთა]], 54 წანა <br /> შილებე დუჸვილუდჷკო ჩილს, [[აგრიპინა|აგრიპინა უკულაშის]] [[ნერონი]]შ საჯგიროთ.  
|-
| '''[[ნერონი]]''' <br /> <small>'''NERO''' CLAVDIVS CAESAR AVGVSTVS GERMANICVS</small>
| [[15 ქირსეთუთა]], [[37]] წანა, [[ანციო]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[13 გჷმათუთა]], [[54]] წანა - [[11 მანგი]], [[68]] წანა.
| [[გერმანიკუსი]]შ მოთა დო [[კლავდიუსი]]შ სქუაჸონერი.
|align="center"| [[ფაილი:Nero Glyptothek Munich 321.jpg|100px]]
| [[11 მანგი]], [[68]] წანა <br /> დუდი დიჸვილჷ თიშ უკული, მუთ სენატიქ ოკათე ტერო გაგმაცხადჷ.
|-
|}

=== ოთხი იმპერატორიშ წანა დო ფლავიუსეფიშ დინასტია ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[გალბა]]''' <br /> <small>SERVIVS '''GALBA''' IMPERATOR CAESAR AVGVSTVS</small>
| [[24 ქირსეთუთა]], [[ჯვ. წ. 3]] წანა, [[ტერაცინა]]წკჷმა ხოლოს, [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[8 მანგი]], [[68]] წანა - [[15 ღურთუთა]], [[69]] წანა
| ხემანჭუაფა აშეჸოთჷ [[ნერონი]]შ დუდიშჸვილუაშ უკული, ესპანეთიშ ლეგიონეფიშ მოხვარათ. 
| valign=top | [[ფაილი:Stockholm - Antikengalerie 4 - Büste Kaiser Galba.jpg|100px]]
| [[15 ღურთუთა]], [[69]] წანა <br /> დოჸვილჷ  [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[ოტონი]]''' <br /> <small>MARCVS '''OTHO''' CAESAR AVGVSTVS</small>
| [[25 პირელი]], [[32]] წანა, [[ფერენტინო]], [[ეტრურია]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[15 ღურთუთა]], [[69]] წანა - [[16 პირელი]], 69 წანა
| იმპერატორო დარინჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|align="center"| [[ფაილი:Oth001.jpg|100px]]
| [[16 პირელი]], წანა <br /> დუდი დიჸვილჷ  [[Battle of Bedriacum]] წაგებაშ უკული.
|-
| '''[[ვიტელიუსი]]''' <br /> <small>AVLVS '''VITELLIVS''' GERMANICVS AVGVSTVS</small>
| [[24 ეკენია]], [[15]] წანა, [[რომი]]
| [[17 პირელი]], [[69]] წანა - [[20 ქირსეთუთა]], [[69]] წანა
| ხემანჭუაფა აშეჸოთჷ გერმანიაშ ლეგიონეფიშ მოხვარათ. 
|align="center"| [[ფაილი:Aulus Vitellius (MRABASF Matritum) 01.jpg|100px]]
| [[20 ქირსეთუთა]], 69 წანა <br /> დოჸვილეს [[ვესპასიანე]]შ ჯარიშკოჩეფქ.
|-
| '''[[ვესპასიანე]]''' <br /> <small>TITVS FLAVIVS CAESAR '''VESPASIANVS''' AVGVSTVS</small>
| [[17 გერგობათუთა]], [[9]] წანა, [[Falacrina|Falacrine]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[1 კვირკვე]], 69 წანა - [[24 მანგი]], [[79]] წანა
| ხემანჭუაფა აშეჸოთჷ ბჟაეიოლიშ ლეგიონეფიშ მოხვარათ. 
|align="center"| [[ფაილი:Vespasianus02 pushkin.jpg|100px]]
| [[24 მანგი]], 79 წანა <br /> დოღურჷ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ტიტუსი]]''' <br /> <small>'''TITVS''' FLAVIVS CAESAR VESPASIANVS AVGVSTVS</small>
| [[30 ქირსეთუთა]], [[39]] წანა, [[რომი]]
| [[24 მანგი]], [[79]] წანა - [[13 ეკენია]], [[81]] წანა
| [[ვესპასიანე]]შ სქუა.
|align="center"| [[ფაილი:Head Titus Glyptothek Munich 338.jpg|100px]]
| [[13 ეკენია]], [[81]] წანა <br /> დოღურჷ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[დომიციანე]]''' <br /> <small>TITVS FLAVIVS CAESAR '''DOMITIANVS''' AVGVSTVS</small>
| [[24 გჷმათუთა]], [[51]] წანა, [[რომი]]
| [[14 ეკენია]], 81 წანა - [[18 ეკენია]], [[96]] წანა
| [[ვესპასიანე]]შ სქუა
|align="center"| [[ფაილი:Domitien.jpg|100px]]
| [[18 ეკენია]], 96 წანა <br /> დოჸვილეს სასამართალო მოხელეეფქ.
|-
|}

=== ანტონინეფიშ დინასტია ===


{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[ნერვა]]''' <br /> <small>MARCVS COCCIEVS '''NERVA''' CAESAR AVGVSTVS, <small>
| [[8 გერგობათუთა]], 30 წანა, [[ნარნი]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[18 ეკენია]], 96 წანა - [[27 ღურთუთა]] 98 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ [[რომიშ სენატი|სენატიქ]].
|align="center"| [[ფაილი:Nerva Tivoli Massimo.jpg|100px]]
| [[27 ღურთუთა]], 98 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ტრაიანე]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS VLPIVS NERVA '''TRAIANVS''' AVGVSTVS</small>
| [[18 ეკენია]], 53 წანა, [[იტალიკა]], [[ბეტიკა]] 
| [[28 ღურთუთა]], 98 წანა - [[7 მარაშინათუთა]], 117 წანა
| [[ნერვა]]შ სქუჸაონერი.
|align="center"| [[ფაილი:Trajan-Xanten.JPG|100px]]
| [[7 მარაშინათუთა]], 117 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ადრიანე]]''' <br /> <small>CAESAR PVBLIVS AELIVS TRAIANVS '''HADRIANVS''' AVGVSTVS <small>
| [[24 ღურთუთა]], 76 წანა, [[იტალიკა]], [[ბეტიკა]] ვარა [[რომი]]
| [[11 მარაშინათუთა]], 117 წანა - [[10 კვირკვე]], 138 წანა
| [[ტრაიანე]]შ სქუჸაონერი.
|align="center"| [[ფაილი:(Venice) Ancient Roman busts in the Museo archeologico nazionale - Colossal head of Hadrian.jpg|100px]]
| [[10 კვირკვე]], 138 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ანტონინუს პიუსი]]''' <br /> <small>CAESAR TITVS AELIVS HADRIANVS '''ANTONINVS''' AVGVSTVS PIVS</small>
| [[19 ეკენია]], 86 წანა, [[ლანუვიუმი]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[10 კვირკვე]], 138 წანა - [[7 მელახი]], 161 წანა 
| [[ჰადრიანუსი]]შ სქუჸაონერი.
|align="center"| [[ფაილი:Antoninus Pius Glyptothek Munich 337.jpg|100px]]
| [[7 მელახი]], 161 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[მარკუს ავრელიუსი]]''' <br /> <small>CAESAR '''MARCVS AVRELIVS''' ANTONINVS AVGVSTVS</small>
| [[26 პირელი]], 121 წანა, [[რომი]]
| [[7 მელახი]], 161 წანა - [[17 მელახი]], 180 წანა
| [[ანტონინუს პიუსი]]შ სქუჸაონერი, მართუნდუ იმპერიას [[ლუციუს ვერუსი|ლუციუს ვერუსწკჷმა]] ართო 169 წანაშა.
|align="center"| [[ფაილი:Marcus Aurelius Glyptothek Munich.jpg|100px]]
| [[17 მელახი]], 180 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ლუციუს ვერუსი]]''' <br /> <small>CAESAR '''LVCIVS''' AVRELIVS '''VERVS''' AVGVSTVS</small>
| [[15 ქირსეთუთა]], 130 წანა, [[რომი]]
| [[7 მელახი]], 161 წანა - ? მელახი, 169 წანა
| [[ანტონინუს პიუსი]]შ სქუა, მართუნდუ იმპერიას ღურაშა [[მარკუს ავრელიუსი|მარკუს ავრელიუსწკჷმა]] ართო.
|align="center"| [[ფაილი:Lucius verus.jpg|100px]]
| მელახი, 169 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[კომოდუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS '''COMMODVS''' ANTONINVS AVGVSTVS <small>
| [[31 მარაშინათუთა]], 161 წანა, [[ლანუვიუმი]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| 177 წანა - [[31 ქირსეთუთა]], 192 წანა
| [[მარკუს ავრელიუსი]]შ სქუა.
|align="center"| [[ფაილი:Commodus Musei Capitolini MC1120.jpg|100px]]
| [[31 ქირსეთუთა]], 192 წანა <br /> დოჸვილეს სახენწჷფო ახნარებაშ ბორჯის.
|}

=== ხუთი იმპერატორიშ წანა დო სევერუსეფიშ დინასტია ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[პერტინაქსი]]''' <br /> <small>CAESAR PVBLIVS HELVIVS '''PERTINAX''' AVGVSTVS</small>
| [[1 მარაშინათუთა]], 126 წანა, [[ალბა]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[1 ღურთუთა]], 193 წანა - [[28 მელახი]], 193 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|align="center"| [[ფაილი:Alba Iulia National Museum of the Union 2011 - Possible Statue of Roman Emperor Pertinax Close Up, Apulum.JPG|100px]]
| [[28 მელახი]], 193 წანა <br /> დოჸვილჷ [[პრეტორინალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[იულიანე]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS '''DIDIVS''' SEVERVS '''IVLIANVS''' AVGVSTVS</small>
| 133 წანა ვარა 137 წანა, [[მილანი]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[28 მელახი]], 193 წანა - [[1 მანგი]], 193 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|align="center"| [[ფაილი:DidiusJulianusSest.jpg|100px]]
| [[1 მანგი]], 193 წანა <br /> ღურათ დასაჯეს [[რომიშ სენატი|სენატიშ]] ზოჯუათ.
|-
| '''[[სეპტიმიუს სევერუსი]]''' <br /> <small>CAESAR LVCIVS '''SEPTIMIVS SEVERVS''' PERTINAX AVGVSTVS</small>
| [[11 პირელი]], 145 წანა, [[ლეპტიშ მაგნა]], [[Africa Province|აფრიკა]]
| [[9 პირელი]], 193 წანა - [[4 ფურთუთა]], 211 წანა
| ნძალანება აშეჸოთჷ [[პანონია|პანონიაშ]] ლეგიონეფიშ მოხვარათ.
|align="center"| [[ფაილი:Septimius Severus busto-Musei Capitolini.jpg|100px]]
| [[4 ფურთუთა]], 211 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[კარაკალა]]''' <br /> <small>CAESAR '''MARCVS AVRELIVS''' SEVERVS '''ANTONINVS''' PIVS AVGVSTVS</small>
| [[4 პირელი]], 188 წანა, [[ლუგდუნი]], [[ლუგდუნიშ გალია]]
| 198 წანა - [[8 პირელი]], 217 წანა
| [[სეპტიმიუს სევერუსი]]შ სქუა. იმპერიას მართუნდუ მუამუშიწკჷმა ართო 198 წანაშე, [[გეტა]] დო სეპტიმუს სევერუსწკჷმა ართო 209 წანაშე 211 წანაშ ფურთუთაშახ, უკული - 211 წანაშე ხვალე გეტაწკჷმა ართო.
|align="center"| 
| [[8 პირელი]], 217 წანა <br /> [[მარკუს ოპელიუს მაკრინუსი|მაკრინუსიშ]] შეთქმულებაშ მეჯინათ დოჸვილჷ ჯარიშკოჩიქ. 
|-
| '''[[გეტა]]''' <br /> <small>CAESAR PVBLIVS SEPTIMIVS '''GETA''' AVGVSTUS</small>
| [[7 მელახი]], 189 წანა, [[რომი]]
| 209 წანა - [[26 ქირსეთუთა]], 211 წანა
| [[სეპტიმიუს სევერუსი]]შ სქუა, იმპერიას მართუნდუ მუამუშიწკჷმა დო [[კარაკალა]]წკჷმა ართო მართუნდუ 209 წანაშე 211 წანაშ ფურთუთაშა, ხვალე კარაკალეწკჷმა ართო -  211 წანაშ ქირსეთუთაშახ.
|align="center"| [[ფაილი:Geta.jpg|100px]]
| [[26 ქირსეთუთა]], 211 წანა <br /> დოჸვილეს [[კარაკალა]]შ ზოჯუათ. 
|-
| '''[[მაკრინუსი]]''' <br /> <small>MARCVS OPELLIVS SEVERVS '''MACRINVS''' AVGVSTVS PIVS FELIX</small> <br /> <br />  <br />'''[[დიადუმენიანი|დიადუმენიანწკჷმა]]''' ''ართო'' <br /><small>MARCVS OPELLIVS ANTONINVS '''DIADUMENIANUVS'''</small>
| c. 165 წანა, [[შარშალი]], [[მავრიტანია]]
| [[11 პირელი]], 217 წანა - [[8 პირელი]], 218 წანა
| შილებე დოჸვილჷ [[კარაკალა]] დო დუდი გაგმაცხადჷ იმპერატორო, მუში სქუა [[დიადუმენიანი]] – ახალნარდი იმპერატორო 217 წანაშ მესის.
|align="center"| [[ფაილი:Aureus Macrinus-RIC 0079.jpg|100px]]
| [[8 მანგი]], 218 წანა <br /> ჟირხოლო დასაჯეს ღურათ ელაგაბალუსიშ სასარგებლოთ.
|-
| '''[[ჰელიოგაბალუსი]]''' <br /> <small>MARCVS AVRELIVS ANTONINVS AVGVSTVS</small>
| c. 203 წანა, [[ჰომსი|ემესა]], [[სირია (რომიშ პროვინცია)|სირია]]
| [[8 მანგი]], 218 წანა - [[11 მელახი]], 222 წანა
| [[სეპტიმიუს სევერუსი]]შ ნოსაშ მოთა, [[კარაკალა]]შ უკანონო სქუა, იმპერატორო აღიარჷ სირიაშ ლეგიონეფქ.
|align="center"| [[ფაილი:Bust of Elagabalus - Palazzo Nuovo - Musei Capitolini - Rome 2016 (2).jpg|100px]]
| [[11 მელახი]], 222 წანა <br /> დოჸვილ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[ალექსანდრე სევერუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS '''SEVERVS ALEXANDER''' AVGVSTVS</small>
| [[1 გჷმათუთა]], 208 წანა, [[არკა]], [[იუდეა]]
| [[13 მელახი]], 222 წანა - [[18 მელახი]], 235 წანა
| [[სეპტიმიუს სევერუსი]]შ ნოსაშ მოთა, [[ელაგაბალუსი]]შ ჯიჯისქუა დო მონძე. 
|align="center"| [[ფაილი:Alexander severus.jpg|100px]]
| [[18 მელახი]], 235 წანა <br /> დოჸვილჷ არმიაქ.
|}

=== მასუმა ოშწანურაშ კრიზისი ===
{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[მაქსიმინუსი|მაქსიმინუს თრაკიალი]]''' <br /> <small>CAESAR GAIVS JVLIVS VERVS '''MAXIMINVS''' AVGVSTVS </small>
| c.173 წანა, [[თრაკია]] ვარა [[მოეზია]] 
| [[20 მელახი]], 235 წანა - პირელი, 238 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ გერმანიაშ ლეგიონეფქ [[ალექსანდრე სევერუსი]]შ ღურაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Max thrax.jpg|100px]]
| პირელი, 238 წანა <br /> დოჸვილჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[გორდიანე I]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS ANTONIVS '''GORDIANVS''' SEMPRONIANVS AFRICANVS AVGVSTVS</small>
| c. 159 წანა, [[ფრიგია]]?
| [[22 მელახი]], 238 წანა - [[12 პირელი]], 238 წანა
| დუდი გჷმაცხადჷ იმპერატორო [[გორდიანუს II]]-წკჷმა ართო. 
|align="center"| [[ფაილი:Gordianus elder pushkin.jpg|100px]]
| პირელი, 238 წანა <br /> დუდი დიჸვილჷ გორდიანუს II-შ ღურაშ ამბეშ გაგებაშ უკული. 
|-
| '''[[გორდიანე II]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS ANTONIVS '''GORDIANVS''' SEMPRONIANVS ROMANVS AFRICANVS AVGVSTVS</small>
| c. 192 წანა, ?
| [[22 მელახი]], 238 წანა - [[12 პირელი]], 238 წანა
| დუდი გჷმაცხადჷ იმპერატორო [[გორდიანუს I]]-წკჷმა ართო.
|align="center"| [[ფაილი:GordianusIIsest.jpg|100px]]
| პირელი, 238 წანა <br /> დოღურუ [[მაქსიმინუსი]]შ წინაღმდეგ [[კართაგენიშ ბურჯაფი (238)|კართაგენიშ ბურჯაფის]].
|-
| '''[[პუპიენუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS CLODIVS '''PVPIENVS MAXIMVS''' AVGVSTVS</small>
| c. 178 წანა, ?
| [[22 პირელი]], 238 წანა - [[29 კვირკვე]], 238 წანა
| რომიშ სენატიქ გჷმაცხადჷ იმპერატორო [[ბალბინუსი|ბალბინუსწკჷმა]] ართო; მოგვიანაფილო მართუნდუ იმპერიას ბალბინუსწკჷმა დო [[გორდიანუს III]]-წკჷმა ართო. 
|align="center"| [[ფაილი:Bust of Pupienus - Palazzo Nuovo - Musei Capitolini - Rome 2016.jpg|100px]]
| [[29 კვირკვე]], 238 წანა <br /> დოჸვილჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[ბალბინუსი]]''' <br /> <small>CAESAR DECIMVS CAELIVS CALVINVS BALBINVS PIVS AVGVSTVS</small>
| ?
| [[22 პირელი]], 238 წანა - [[29 კვირკვე]], 238 წანა
| რომიშ სენატიქ გჷმაცხადჷ იმპერატორო [[პუპიენუსი|პუპიენუსწკჷმა]] ართო; მოგვიანაფილო მართუნდუ იმპერიას პუპიენუსწკჷმა დო [[გორდიანუს III]]-წკჷმა ართო.
|align="center"|
| [[29 კვირკვე]], 238 წანა <br /> დოჸვილჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
| '''[[გორდიანე III]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS ANTONIVS '''GORDIANVS''' AVGVSTVS</small>
| [[20 ღურთუთა]], 225 წანა, [[რომი]]
| [[22 პირელი]], 238 წანა - [[11 ფურთუთა]], 244 წანა
| იმპერატორო გჷმოაცხადჷ [[გორდიანუს I]]-შ დო [[გორდიანუს II]]-შ მახუჯეეფქ, უკული - [[რომიშ სენატი|სენატიქ]]; იმეპრიას 238 წანაშე მართუნდუ [[პუპიენუსი|პუპიენუს]] დო [[ბალბინუსი|ბალბინუსწკჷმა]] ართო.
|align="center"| [[ფაილი:Gordian iii.jpg|100px]]
| [[11 ფურთუთა]], 244 წანა <br /> უჩინებუ რე, შილებე დოჸვილჷ [[ფილიპე არაბი|ფილიპე არაბიქ]].
|-
|  '''[[ფილიპე არაბი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS IVLIVS '''PHILLIPVS''' AVGVSTVS</small>
| c. 204 წანა, [[შაჰბა]], [[სირია (რომიშ პროვინცია)|სირია]]
| ფურთუთა, 244 წანა - ეკენია/გჷმათუთა, 249 წანა
| ნძალანება აშეჸოთჷ [[გორდიანუს III]]-შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Bust_of_emperor_Philippus_Arabus_-_Hermitage_Museum.jpg|100px]]
| ეკენია/გჷმათუთა, 249 წანა <br /> დოღურუ [[დეციუსი|დეციუსიშ]] წინაღმდეგ ბურჯაფი,, [[ვერონა]]წკჷმა ხოლოს. 
|-
|  '''[[დეციუსი]]''' <br />  <small>CAESAR GAIVS MESSIVS QVINTVS TRAIANVS '''DECIVS''' AVGVSTVS</small> <br /> <br /> '''[[ჰერენიუს ეტრუსკუსი]]''' ''ართო''
| c. 201 წანა, [[მარტინცი|ბუდალია]], [[პანონია]]
| ეკენია/გჷმათუთა, 249 წანა - მანგი, 251 წანა
| იმპერატორ გჷმაცხადეს  დუნაიშ ლეგიონეფქ დო დამარცხ ფილიპე არაბი ბურჯაფის. მუში სქუა [[ჰერენიუს ეტრუსკუსი]] მართუნდუ იმპერიას მუმაწკჷმა ართო. 
|align="center"| [[ფაილი:Emperor Traianus Decius (Mary Harrsch).jpg|100px]]
| მანგი, 251 წანა <br /> ჟირხოლო დოჸვილეს [[აბრიტუსიშ ბურჯაფი]]ს.
|-
|  '''[[ჰოსტილიანუსი]]''' <br /> <small>CAESAR CAIVS VALENS '''HOSTILIANVS''' MESSIVS QVINTVS AVGVSTVS</small>
| [[რომი]]
| მანგი, 251 წანა - 251 წანა
| [[დეციუსი]]შ სქუა დო [[რომიშ სენატი|სენატიშე]] აღიარაფილი მონძე.
|align="center"|
| ეკენია/გჷმათუთა 251 წანა <br /> ღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
|  '''[[ტრებონიანე]]''' <br /> <small>CAESAR GAIVS VIBIVS '''TREBONIANVS GALLVS''' AVGVSTVS</small> <br /> <br /> <br /> '''[[ვოლუსიანუსი|ვოლუსიანუსწკჷმა]]''' ''ართო''
| 206 წანა, [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| მანგი, 251 წანა - მარაშინათუთა, 253 წანა
|  იმპერატორო გჷმაცხადეს  დუნაიშ ლეგიონეფქ [[დეციუსი]]შ ღურაშ უკული. იმპერიას მართუნდუ სქუაწკჷმა, [[ვოლუსიანუსი|ვოლუსიანუსწკჷმა]] ართო.
|align="center"| [[ფაილი:Trebonianus Gallus bronze well-lit.jpg|100px]]
| მარაშინათუთა 253 წანა <br /> დოჸვილეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ [[ემილიანუსი]]შ სასარგებლოთ.
|-
|  '''[[ემილიანუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS '''AEMILIVS AEMILIANVS''' AVGVSTVS</small>
| c. 207 წანა [[აფრიკა (პროვინცია)|აფრიკა]]
| მარაშინათუთა, 253 წანა - გჷმათუთა, 253 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადეს  დუნაიშ ლეგიონეფქ გოთბიშ დამარცხებაშ უკული. გინირთჷ იმპერატორო [[ტრებონიანუს გალი]]შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:AemilianusAnt.jpg|100px]]
| ეკენია/გჷმათუთა, 253 წანა <br /> დოჸვილეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ [[ვალერიანუსი]]შ სასარგებლოთ. 
|-
|  '''[[ვალერიანე]]''' <br /> <small>CAESAR PVBLIVS LICINIVS '''VALERIANVS'''AVGVSTVS</small>
| c. 200 წანა 
| გჷმათუთა, 253 წანა - 260 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადეს რაინიშ ლეგიონეფქ [[ტრებონიანუს გალი]]შ ღურაშ უკული. გინირთჷ იმპერატორო [[ემილიანუსი]]შ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:ValarianusIsest.jpg|100px]]
| 260 წანაშ უკული <br /> ვალერიანუსი ოჭოფეს სპარსეფქ დო ტყვეობას დოღურუ.
|-
|  '''[[გალიენუსი]]''' <br /> <small>CAESAR PVBLIVS LICINIVS EGNATIVS '''GALLIENVS''' AVGVSTVS</small>
| ?
| გჷმათუთა, 253 წანა - ეკენია, 268 წანა
| [[ვალერიანუსი]]შ სქუა, მუწკჷმა ართო მართუნდუ 253 წანაშე. 
|align="center"| [[ფაილი:Gallienus.jpg|100px]]
| ეკენია, 268 წანა <br /> დოჸვილეს უჩინებუ ვითარაფას.
|-
|  '''[[კლავდიუს II]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS CLAVDIVS AVGVSTVS </small>
| [[10 მესი]], 213 წანა/214 წანა, [[სირმი]]
| ეკენია, 268 წანა - ღურთუთა, 270 წანა
| ნძალანება აშეჸოთჷ  [[გალიენუსი]]შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Antoninianus Claudius II-RIC 0137.jpg|100px]]
| ღურთუთა, 270 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
|  '''[[კვინტილუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS CLAVDIVS QVINTILLVS AVGVSTVS </small>
| ? , [[სირმი]] 
| ღურთუთა 270 წანა - 270 წანა
| [[კლავდიუს II]]-შ ჯიმა, ნძალანება აშეჸოთჷ მუში ღურაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Antoninianus Quintillus-s3243.jpg|100px]]
| [[270|270 AD]] <br /> უჩინებუ რე; შილებე დოჸვილეს, ვარა დუდი დიჸვილჷ.
|-
|  '''[[ავრელიანე]]''' <br /> <small>CAESAR LVCIVS DOMITIVS AVRELIANVS AVGVSTVS </small>
| [[9 ეკენია]], 214 წანა/215 წანა , [[სირმი]] 
| ეკენია, 270 წანა - ეკენია, 270 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადეს  დუნაიშ ლეგიონეფქ  [[კლავდიუს II]]-შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Busto_di_Claudio_II_il_Gotico,_Brescia,_Santa_Giulia.jpg|100px]]
| ეკენია, 275 წანა <br /> დოჸვილჷ [[პრეტორიანალეფიშ გვარდია]]ქ.
|-
|  '''[[ტაციტუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS CLAVDIVS TACITVS AVGVSTVS </small>
| ?, [[ინტერამნა]] 
| [[25 ეკენია]], 275 წანა -  მანგი, 276 წანა
| იმპერატორო ეშაგორჷ რომიშ სენატიქ, [[ავრელიანუსი]]შ ოთირალო.
|align="center"| [[ფაილი:Antoninianus Tacitus-s3315-light.jpg|100px]]
| მანგი, 276 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
|  '''[[ფლორიანუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS ANNIVS FLORIANVS AVGVSTVS </small>
| ?
| მანგი, 276 წანა - ეკენია? 276 წანა
| შილებე [[ტაციტუსის]]შ ჯიმაჸონერი, იმპერატორო ეშაგორჷ არმიაქ.
|align="center"| [[ფაილი:Antoninianus Florianus-unpub ant hercules.jpg|100px]]
| ეკენია? [[276|276 AD]] <br /> დოჸვილეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ [[პრობისი]]შ სასარგებლოთ. 
|-
|  '''[[პრობუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS PROBVS AVGVSTVS </small>
| [[232|232 წელი]], [[სირმი]]
| ეკენია? 276 წანა - ეკენია/გჷმათუთა 282 წანა
| ბჟაეიოლი პროვინიეფიშ მამართვალი, იმპერატორო გჷმაცხადეს  დუნაიშ ლეგიონეფქ
|align="center"|[[ფაილი:Probus Musei Capitolini MC493.jpg|100px]]
| ეკენია/გჷმათუთა 282 წანა <br /> დოჸვილეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ [[კარუსი]]შ სასარგებლოთ.
|-
|  '''[[კარუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS CARVS AVGVSTVS </small>
| c. 230 წანა, [[ნარბონა]]
| ეკენია/გჷმათუთა 282 წანა - კვირკვეშ ბოლო/მარაშინათუთაშ დაჭყაფუ 283 წანა.
| ნძალანება აშეჸოთჷ [[პრობუსი]]შ ჸვილუაშა, ვარა უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Carus.jpg|100px]]
| კვირკვეშ ბოლო/მარაშინათუთაშ დაჭყაფუ 283 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ (?!).
|-
|  '''[[კარინუსი]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS CARINVS AVGVSTVS </small>
| ?
| კვირკვეშ ბოლო/მარაშინათუთაშ დაჭყაფუ 283 წანა - 285 წანა
| [[კარუსი]]შ სქუა, იმპერატორო გინირთჷ [[ნუმერიანუსი|ნუმერიანუსწკჷმა]] ართო.
|align="center"| [[ფაილი:CarinusAureus.jpg|100px]]
| 285 წანა <br /> დოღურუ [[დიოკლეტიანე]]შ წინაღმდეგ ბურჯაფის.
|-
|  '''[[ნუმერიანე]]''' <br /> <small>CAESAR MARCVS AVRELIVS NVMERIVS NVMERIANVS AVGVSTVS </small>
| ?
| კვირკვეშ ბოლო/მარაშინათუთაშ დაჭყაფუ 283 წანა - 285 წანა?
| [[კარუსი]]შ სქუა, იმპერატორო გინირთჷ [[კარინუსი|კარინუსწკჷმა]] ართო.
|align="center"|
| 284 წანა <br /> უჩინებუ რე; შილებე დოჸვილეს.
|}

== დომინატი ==
=== ტეტრარქია & კონსტანტინიანეფიშ დინასტია ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[დიოკლეტიანე]]''' <br /> <small>CAESAR GAIVS AVRELIVS VALERIVS '''DIOCLETIANVS''' AVGVSTVS</small>
| c. [[22 ქირსეთუთა]], 244 წანა, [[დუკლია]], [[დალმაცია]] 
| [[20 გერგობათუთა]], 284 წანა - [[1 მესი]], 305 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ არმიაქ [[ნუმერიანუსი]]შ ღურაშ უკული დო მართუნდუ იმპერიას [[მაქსიმინუსი|მაქსიმინუსწკჷმა]] ართო. 
|align="center"| [[ფაილი:Istanbul_-_Museo_archeol._-_Diocleziano_(284-305_d.C.)_-_Foto_G._Dall'Orto_28-5-2006.jpg|100px]]
| [[3 გერგობათუთა]], 311 წანა <br /> ხვისტაშე გინოდირთჷ; დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[მაქსიმინუსი]]''' <br /> <small>CAESAR GAIVS AVRELIVS VALERIVS '''MAXIMIANVS''' AVGVSTVS</small>
| c. 250 წანა, [[სირმი]], [[პანონია]] 
| [[1 პირელი]], 286 წანა - [[1 მესი]], 305 წანა
| „ავგუსტუსო“ გჷმაცხადჷ [[დიოკლეტიანე]]ქ 286 წანას.
|align="center"| [[ფაილი:IMP MAXIMIANVS P AVG.gif|100px]]
| 310 წანა <br /> [[დიოკლეტიანე]]წკჷმა ართო გინოდირთჷ ხვისტაშე, მარა ჟირშა ცადჷ ხვისტაშ დორთინაფა. საბოლოოთ ოჭოფუ [[კონსტანტინე დიდი|კონსტანტინე დიდიქ]] დო დუდი დაჸვილაფუ. 
|-
| '''[[კონსტანციუს I ქლორუსი]]''' <br /> <small>CAESAR GAIVS FLAVIVS VALERIVS '''CONSTANTIVS''' AVGVSTVS</small>
| [[31 მელახი]], c. 250 წანა, [[დარდანია]], [[მოეზია]] 
| [[1 მესი]], 305 წანა - [[25 კვირკვე]], 306 წანა
| „კეისარო“ გჷმაცხადჷ [[მაქსიმიანუსი|მაქსიმიანუსიქ]] 293 წანას.
|align="center"| [[ფაილი:Const.chlorus02 pushkin.jpg|100px]]
| 310 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[გალერიუსი]]''' <br /> <small>CAESAR '''GALERIVS''' VALERIVS MAXIMIANVS AVGVSTVS</small>
| c. 260 წანა, [[გამზიგრადი]], [[მოეზია]] 
| [[1 მესი]], 305 წანა - მესი 311 წანა
| „კეისარო“ გჷმაცხადჷ [[დიოკლეტიანე]]ქ [[293|293 წანას]].
|align="center"| [[ფაილი:Galerius.jpg|100px]]
| [[311|311 წანა]] <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[სევერუს II]]''' <br /> <small>FLAVIVS VALERIVS '''SEVERVS''' AVGVSTVS </small>
| ? 
| ზარხული [[306|306 წანა]] - მელახი/პირელი [[307|307 წანა]]
| „კეისარო“ გჷმაცხადჷ [[კონსტანციუს ქლოროსი|კონსტანციუს ქლორისიქ]] [[305|305 წანას]]. გინირთჷ „ავგუსტუსო“ [[306|306 წანას]].
|align="center"| [[ფაილი:Follis-Flavius Valerius Severus-trier RIC 650a.jpg|100px]]
| [[16 ეკენია]], [[307|307 წანა]] <br /> [[მაქსენციუსი|მაქსენციუსიქ]] ოჭოფუ დო ღურათ დოსაჯჷ.
|-
| '''[[კონსტანტინე დიდი|კონსტანტინე I დიდი]]''' <br /> <small>CAESAR FLAVIVS '''CONSTANTINVS''' VALERIVS AVGVSTVS </small>
| [[27 ფურთუთა]] c. [[272|272 წანა]], [[ნიში]], [[მოეზია]]
| [[25 კვირკვე]], [[306]] - [[22 მესი]], [[337|337 წანა]]
| [[კონსტანციუს ქლოროსი]]შ სქუა, გჷმაცხადეს იმპერატორო მუმამუშიშ ჯარიშკოჩეფქ. [[გალერიუსი|გალერიუსიქ]] გჷმაცხადჷ „კეისარაო“ [[306|306 წანას]],  [[მაქსიმინუს დაია|მაქსიმინუსიქ]] [[307|307 წანას]] - „ავგუსტუსო“ სევერუსიშ ღურაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Constantine Musei Capitolini.jpg|100px]]
| [[22 მესი]], [[337|337 წანა]] <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[მაქსენციუსი]]''' <br /> <small>MARCVS AVRELIVS VALERIVS '''MAXENTIVS''' AVGVSTVS </small> 
| c. [[278]], ?
| [[28 გჷმათუთა]], [[306|306 წანა]] - [[28 გჷმათუთა]], [[312|312 წანა]]
| [[მაქსიმიანუსი]]შ სქუა, ნძალანება აშეჸოთჷ 306 წანას  [[კონსტანციუს ქლოროსი]]შ ღურაშ უკული. კეისარო გინირთჷ 307 წანას სევერუსიშ ღურაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Maxentius02 pushkin.jpg|100px]]
| [[28 გჷმათუთა]], [[312|312 წანა]] <br /> დოღურუ [[მილვიანიშ ხინჯიშ ბურჯაფი]], [[კონსტანტინე დიდი]]შ წინაღმდეგ.
|-
| '''[[მაქსიმინუს II (დაია)|მაქსიმინუს II]]''' <br /> <small>CAESAR GALERIVS VALERIVS '''MAXIMINVS''' AVGVSTVS </small>
| [[20 გერგობათუთა]] c. [[270|270 წანა]], [[დაკია]]
| [[1 მესი]], [[311|311 წანა]] - კვირკვე/მარაშინათუთა [[313|313 წანა]]
| [[გალერიუსი]]შ ჯიმასქუა; გინირთჷ „კეისარო“ [[305|305 წანას]], „ავგუსტუსო“ - [[ლიცინიუსი|ლიცინიუსწკჷმა]] ართო [[311|311 წანას]].
|align="center"| [[ფაილი:Daza01 pushkin.jpg|100px]]
| კვირკვე/მარაშინათუთა [[313|313 წანა]] <br /> ომოქალაქე ლჷმას [[ლიცინიუსი|ლიცინიუსწკჷმა]], შილებე დუდი დიჸვილჷ.
|-
| '''[[ლიცინიუსი]]''' <br /> <small>CAESAR GAIVS VALERIVS '''LICINIVS''' AVGVSTVS </small> <br /> <br /> ''with'' <br /> '''[[ვალერიუს ვალენსი]]''' <br /> '''[[მარტინიანუსი]]'''
| c. [[250|250 წანა]], [[გამზიგარდი]], [[მოეზია]]
| [[11 გერგობათუთა]], [[308|308 წანა]] - [[18 ეკენია]], [[324|324 წანა]]
| ბჟადალს "ავგუსტუსო" დარინუ გალერიუსიქ 308 წანას, მუში ღურაშ უკული გინირთჷ ბჟაეიოლიშ მამართვალო ხოლო მაქსიმიუსწკჷმა ართო. უკული ომოქალაქე ლჷმას დამარცხჷ მაქსიმინუსი. ბჟადალს "ავგუსტუსო" დიო [[ვალერიუს ვალენსი]]ქ დიშანჷ [[317|317 წანას]], უკული -  [[მარტინიანუსი]]ქ [[324|324 წანას]].
|align="center"| [[ფაილი:Licinius1.jpg|100px]]
| [[325|325 წანა]] <br /> კონსტანტინექ დამარცხჷ დო ღურათ დოსაჯჷ ომოქალაქე ლმას [[324|324 წანას]]. 
|-
| '''[[კონსტანტინე II (რომის იმპერატორი)|კონსტანტინე II]]''' <br /> <small>CAESAR FLAVIVS CLAVDIVS '''CONSTANTINVS''' AVGVSTVS </small>
| [[316|316 წანა]], [[არლი]]
| [[22 მესი]], [[337|337 წანა]] - [[340|340 წანა]]
| [[კონსტანტინე დიდი]]შ სქუა. გინირთჷ "კეისარო" 317 წანას, უკული "ავგუსტუსო" მუშ ჯიმალეფწკჷმა, [[კონსტანციუს II]] დო  [[კონსტანსი|კონსტანსწკჷმა]] ართო.
|align="center"| [[ფაილი:Constantius II.jpg|100px]]
| [[340|340 წანა]] <br /> დოღურუ [[კონსტანსი]]წკჷმა ლჷმას. 
|-
| '''[[კონსტანციუს II]]''' <br /> <small>CAESAR FLAVIVS IVLIVS '''CONSTANTIVS''' AVGVSTVS </small>
| [[7 მარაშინათუთა]], [[317|317 წანა]], [[სირმი]], [[პანონია]]
| [[22 მესი]], [[337|337 წანა]] - [[3 გერგობათუთა]], [[361|361 წანა]]
| [[კონსტანტინე დიდი]]ს შვილი. გინირთჷ ავგუსტუსო მუშ ჯიმალეფწკჷმა [[კონსტანტინე II]] დო [[კონსტანტი]]წკჷმა ართო. 
|align="center"| [[ფაილი:Bust of Constantius II (Mary Harrsch).jpg|100px]]
| [[361|361 წანა]] <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[კონსტანტი]]''' <br /> <small>CAESAR FLAVIVS IVLIVS '''CONSTANS''' AVGVSTVS </small>
| [[320|320 წანა]], ?
| [[22 მესი]], [[337|337 წანა]] - [[350|350 წანა]]
| [[კონსტანტინე დიდი]]შ სქუა. გინირთჷ ავგუსტუსო მუშ ჯიმალეფწკჷმა [[კონსტანტინე II]] დო  [[კონსტანციუს II|კონსტანციუს II-წკჷმა]] ართო.
|align="center"| [[ფაილი:Emperor Constans Louvre Ma1021.jpg|100px]]
| [[350|350 წანა]] <br /> დოჸვილეს [[მაგნეციუსი]]შ ზოჯუათ.
|-
| '''[[იულიანე განდგომილი]]''' <br /> <small>CAESAR FLAVIVS CLAVDIVS '''IVLIANVS''' AVGVSTVS </small>
| [[331|331 წანა]]/[[332|332 წანა]], [[კონსტანტინეპოლი]], [[თრაკია]]
| ფურთუთა [[360|360 წანა]] - [[26 მანგი]], [[363|363 წანა]]
| [[კონსტანციუს II]]-შ ჯიჯისქუა. „ავგუსტუსო“ გჷმაცხადეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ [[360|360 წანას]].
|align="center"| [[ფაილი:JulianusII-antioch(360-363)-CNG.jpg|100px]]
| [[26 მანგი]], [[363|363 წანა]] <br /> ოღურალო დიჭკირჷ ბურჯაფის.
|-
| '''[[იოვიანე]] ''' <br /> <small>CAESAR FLAVIVS '''IOVIANVS''' AVGVSTVS </small>
| [[331|331 წანა]], [[სინგიდუნუმი]], [[მოეზია]]
| [[26 მანგი]], [[363|363 წანა]] - [[17 ფურთუთა]], [[364|364 წანა]]
| [[იულიან განდგომილი]]შ არმიაშ გენერალი. იმპერატორო გჷმაცხადეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ იულიანიშ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Jovian1.jpg|100px]]
| [[17 ფურთუთა]], [[364|364 წანა]] <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
|}

=== ვალენტინიანეფიშ დინასტია ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[ვალენტინიანე I]]''' <br /> <small>FLAVIVS '''VALENTINIANVS''' AVGVSTVS</small>
| [[321|321 წანა]], [[ვინკოვცი]], [[პანონია]] 
| [[26 ფურთუთა]], [[364|364 წანა]] - [[17 გერგობათუთა]], [[375|375 წანა]]
| იმპერატორო ეშაგორჷ არმიაქ.
|align="center"| [[ფაილი:ValentinianI.jpg|100px]]
| [[17 გერგობათუთა]], [[375|375 წანა]] <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ვალენტი]]''' <br /> <small>FLAVIVS IVLIVS '''VALENS''' AVGVSTVS</small>
| [[328|328 წანა]], [[ვინკოვცი]], [[პანონია]] 
| [[28 მელახი]], [[364|364 წანა]] - [[9 მარაშინათუთა]], [[378|378 წანა]]
| [[ვალენტინიანუს I]]-შ ჯიმა, დუდი გჷმაცხადჷ „ავგუსტუსო“.
|align="center"| [[ფაილი:Valens Honorius Musei Capitolini MC494.jpg|100px]]
| [[9 მარაშინათუთა]], [[378|378 წანა]] <br /> დოღურუ გოთეფიშ წინაღმდეგ [[ადრიანოპოლისიშ ბურჯაფი]]ს. 
|-
| '''[[გრაციანე]]''' <br /> <small>FLAVIVS '''GRATIANVS''' AVGVSTVS</small>
| [[18 პირელი]]/[[23 მესი]], [[359|359 წანა]], [[სირმი]], [[პანონია]]
| [[4 მარაშინათუთა]], [[367|367 წანა]] - [[25 მარაშინათუთა]], [[383|383 წანა]]
| [[ვალენტინიანუს I]]-შ ჯიმა, გინირთჷ უკლაში „ავგუსტუსო“ [[367|367 წანას]], უნჩაშ ავგუსტუსო – [[ვალენტინიანუს I]]-შ ღურაშ უკული.
|align="center"|
| [[25 მარაშინათუთა]], [[383|383 წანა]] <br /> დოჸვილეს არყებულეფქ.
|-
| '''[[ვალენტინიანე II]]''' <br /> <small>FLAVIVS '''VALENTINIANVS''' JVNIOR AVGVSTVS</small>
| [[371]], [[მილანი]], [[იტალია (რომის პროვინცია)|იტალია]]
| [[17 გერგობათუთა]], [[375|375 წანა]] - [[15 მესი]], [[392|392 წანა]]
| [[ვალენტინიანუს I]]-შ ჯიმა, იმპერატორო გჷმაცხადჷ Pannonian არმიაქ [[ვალენტინიანუს I]]-შ ღურაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Statue of emperor Valentinian II detail.JPG|100px]]
| [[15 მესი]], [[392|392 წანა]] <br /> უჩინებუ რე, შილებე დოჸვილეს, ვარა დუდი დჸივილჷ.
|}

=== თეოდოსიანიდეფი ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
| '''[[თეოდოსიუს I]]''' <br /> <small>FLAVIVS '''THEODOSIVS''' AVGVSTVS</small>
| [[11 ღურთუთა]], 347 წანა, [[კოკა (ესპანეთი)|კოკა]], [[ესპანეთი]] 
| [[1 ღურთუთა]], 375 წანა - [[17 ღურთუთა]], 395 წანა
| ავგუსტუსო გჷმაცხადჷ [[გრაციანუსი|გრაცინიანუსიქ]] [[ვალენსი]]შ ღურაშ უკული. გინირთჷ უნჩაში ავგუსტუსო [[ვალენტინიანუს II]]-შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Theodosius.jpg|100px]]
| [[17 ღურთუთა]], 395 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[ჰონორიუსი]]''' <br /> <small>FLAVIVS '''HONORIVS''' AVGVSTVS</small> <br /> <br /> 
| [[9 ეკენია]], 384 წანა, ?
| [[23 ღურთუთა]], 393 წანა - [[15 მარაშინათუთა]], 423 წანა
| [[თეოდოსიუს I]]-შ სქუა; უკლაშ ავგუსტუსო გჷმაცხადჷ თეოდოსიუსიქ 393 წანას, უნჩაშ ავგუსტუსო გინირთჷ მუმაშ ღურაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Honorius steel engraving.jpg|100px]]
| [[15 მარაშინათუთა]], 423 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[კონსტანტინე III (რომის იმპერატორი)|კონსტანტინე III]]''' <br /> <small>FLAVIVS '''CONSTANTIVS''' AVGVSTVS</small> <br /> <br /> 
| ?, [[ნიში]], [[მოეზია]]
| [[8 ფურთუთა]], 421 წანა - [[2 ეკენია]], 421 წანა
| დექორწინჷ [[თეოდოსიუს I]]-იშ ოსურსქუაშე დო ავგუსტუსობაშა ამაღალჷ [[ჰონორიუსი|ჰონორისიქ]].
|align="center"| [[ფაილი:Solidus Constantius III-RIC 1325.jpg|100px]]
| [[2 ეკენია]], 421 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[იოვინუსი]]''' <br /> <br /> <br /> 
| ?
| [[27 მარაშინათუთა]], 423 წანა - მესი, 425 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ კასტინუსიქ.
|align="center"| [[ფაილი:Solidus Johannes-s4283.jpg|100px]]
| [[მანგი]] ვარა [[კვირკვე]] 425 წანა <br /> დემარცხჷ [[ვალენტინიანუს III]]-შ წინაღმდეგ ბურჯაფის, ოჭოფეს დო ღურათ დასაჯეს.
|-
| '''[[ვალენტინიანე III]]''' <br /> <small>FLAVIVS PLACIDIVS VALENTINIANVS AVGVSTVS</small> <br /> <br /> 
| [[2 კვირკვე]], 419 წანა, [[რავენა]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| [[23 გჷმათუთა]], 424 წანა - [[16 მელახი]], 455 წანა
| [[კონსტანტინე III]]-სქუა, კეისარო გჷმაცხადჷ [[თეოდოსიუს II]] [[ჰონორიუსი]]შ ღურაშ უკული, ავგუსტუსო გინირთჷ [[იოვინუსი]]შ დამარცხებაშ უკული.
|align="center"| [[ფაილი:Solidus ValentinianIII-wedding.jpg|100px]]
| [[16 მელახი]], 455 წანა <br /> დოჸვილეს.
|}

=== ბჟადალ რომიშ ეკონია იმპერატორეფი ===

{| class="wikitable"
|-
!rowspan=1 width="180"| ჯოხო
!rowspan=1 width="100"| დაბადება
!rowspan=1 width="100"| მართუა
!rowspan=1 width="190"| მონძეობაშ ნება
!rowspan=1 width="100"| პორტრეტი
!rowspan=1 width="140"| ღურა
|-
|''[[პეტრონიუს მაქსიმე]]''' <br /> <small>FLAVIVS ANICIVS PETRONIVS MAXIMVS AVGVSTVS</small>
| c. 396 წანა, ?
| [[17 მელახი]], 455 წანა - [[31 მესი]], 455 წანა
| დუდი გჷმაცხადჷ იმპერატორო არმიაშ მოხვარათ, [[ვალენტინიანუს III]]-შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Solidus Petronius Maximus-RIC 2201.jpg|100px]]
| [[31 მესი]], 455 წანა <br /> დოჸვილეს, შილებე კათაშ აგვართაქ დოქოლჷ.
|-
| '''[[ავიტუსი]]''' <br /> <small>EPARCHIVS AVITVS AVGVSTVS</small>
| c. [[385]], ?
| [[9 კვირკვე]], 455 წანა - [[17 გჷმათუთა]], 456 წანა
| იმპერატორო გჷმაცხადჷ [[ვესტგოთეფი]]შ მაფაქ [[თეოდორიხი|თეოდორიხიქ]] [[პეტრონიუს მაქსიმუსი]]შ ღურაშ უკული. 
|align="center"| [[ფაილი:Tremissis Avitus-RIC 2402.jpg|100px]]
| 17 გჷმათუთაშ უკული, 456 წანა <br /> იმპერატორიშ ხვისტაშე გაგთარაგუ [[რიციმერი|რიციმერქ]]. 
|-
| '''[[მაიორიანი]]''' <br /> <small>IVLIVS VALERIVS MAIORIANVS AVGVSTVS</small>
| გერგობათუთა, 420 წანა, ?
| პირელი, 457 წანა - [[2 მარაშინათუთა]], 461 წანა
| იმპერატორო დარინუ [[რიციმერი|რიციმერქ]].
|align="center"| [[ფაილი:As Majorian-RIC 2646v.jpg|100px]]
| [[7 მარაშინათუთა]], 461 წანა <br /> ხვისტაშე გაგთარაგვეს მუშ ჯარიშკოჩეფქ, დოღურუ მალას უჩინებუ ვითარაფას. 
|-
| '''[[ლიბიუს სევერუსი]]''' <br /> <small>LIBIVS SEVERVS AVGVSTVS</small>
| ?, [[ლუკანია]], [[იტალია (რომიშ პროვინცია)|იტალია]]
| გერგობათუთა, 461 წანა - მარაშინათუთა, 465 წანა
| იმპერატორო დარინუ [[რიციმერი|რიციმერქ]].
|align="center"| [[ფაილი:As Libius Severus-Ricimer MonogramRIC 2716.jpg|100px]]
| მარაშინათუთა, 465 წანა <br /> შილებე დოჸვილჷ [[რიციმერი|რიციმერქ]].
|-
| '''[[ანთიმოზი]]''' <br /> <small>PROCOPIVS ANTHEMIVS AVGVSTVS</small>
| c. 420 წანა
| [[12 პირელი]], 467 წანა - [[11 კვირკვე]], 472 წანა
| იმპერატორო დარინუ [[რიციმერი|რიციმერქ]].
|align="center"| [[ფაილი:Tremissis Anthemius-RIC 2842.jpg|100px]]
| [[11 კვირკვე]], 472 წანა <br /> ღურათ დასაჯჷ [[რიციმერი|რიციმერქ]].
|-
| '''[[ოლიბრიუსი]]''' <br /> <small>FLAVIVS ANICIVS OLYBRIVS AVGVSTVS</small>
| c. 420 წანა
| [[11 კვირკვე]], 472 წანა - [[2 გერგობათუთა]], 472 წანა
| [[ვალენტინიანუს III]]-შ სინჯა; იმპერატორო აღიარჷ [[რიციმერი|რიციმერქ]].
|align="center"| [[ფაილი:Anicius Olybrius.png|100px]]
| [[2 გერგობათუთა]], 472 წანა <br /> დოღურუ ორთაშობურ ღურათ.
|-
| '''[[გლიცერიუსი]]'''
| ?
| მელახი, 473 წანა - მანგი, 474 წანა
| იმპერატორო აღიარჷ [[Gundobad]]-ქ ([[რიციმერი]]შ მონძე).
|align="center"| [[ფაილი:Glicerio - MNR Palazzo Massimo.jpg|100px]]
| 480 წანაშ უკული <br /> ხვისტაშე გაგთარაგუ [[იულიუს ნეპოტი|იულიუს ნეპოტიქ]] დი გინირთჷ ეპისკოპოსო რომაულ კათოლიკურ ეკლესიას. ღურაშ ბორჯი დო აბანი უჩინებუ რე.
|-
| '''[[იულიუს ნეპოტი]]'''
| c. 430 წანა, ?
| მანგი, 474 წანა - [[28 მარაშინათუთა]], 475 წანა (იტალიას); - გაზარხული 480 წანა 
| ბჟაეიოლ იმპერიაშ იმპერატორიშ, [[ლეონ I]]-იშ დასქუა/ჯიმასქუა.
|align="center"| | [[ფაილი:Tremissis Julius Nepos-RIC 3221.jpg|100px]]
| 480 წანა <br /> ხვისტაშე გჷთარაგუ [[ფლავიუს ორესტე]]ქ.
|-
| '''[[რომულუს ავგუსტულუსი]]'''
| ?
| [[31 გჷმათუთა]], 475 წანა - [[4 ეკენია]], 476 წანა (იტალიას)
| იმპერატორო დარინუ მუმამუშიქ, [[ფლავიუს ორესტე]]ქ.
|align="center"| [[ფაილი:RomulusAugustus.jpg|100px]]
| 480 წანაშ უკული <br /> ხვისტაშე გჷთარაგუ [[ოდოაკრი|ოდოაკრქ]]; უჩინებუ რე მუში ბედი.
|}


== ლიტერატურა ==
* Chris Scarre,Brandon Shaw, ''Chronicle of the Roman Emperors'', Thames & Hudson, 1995, Reprinted 2001, <small>ISBN 0-500-05077-5</small>
* Tacitus, ''The Annals of Imperial Rome'', Penguin Classics, Michael Grant Publications Ltd, 1971, Reprinted 1985, <small>ISBN 0-14-044060-7</small>
* Martha Ross, ''Rulers and Governments of the World, Vol.1 Earliest Times to 1491'', Bowker, 1978, <small>ISBN 0-85935-021-5</small>
* Clive Carpenter, ''The Guinness Book of Kings Rulers & Statesmen'', Guinness Superlatives Ltd, 1978, <small>ISBN 0-900424-46-X</small>
* R.F.Tapsell, ''Monarchs Rulers Dynasties and Kingdoms of The World'', Thames & Hudson, 1981, Reprinted 1987, <small>ISBN 0-500-27337-5</small>
* Cornell, Tim and John Matthews. Atlas of the Roman World . New York: Facts On File, 1982.
* Ferguson, John. Religions of the Roman Empire. Aspects of Greek and Roman Life. Ithaca, N.Y.: Cornell Univ. Press, 1970.
* Grant, Michael. The Twelve Caesars. New York: Charles Scribner's Sons, 1975.
* Jones, A. H. M. The Later Roman Empire 284—602. Norman, Okla.: Univ. of Oklahoma Press, 1964.
* Miller, Fergus. The Emperor in the Roman World (31 B.C.—A.D. 337). Ithaca, N.Y.: Cornell Univ. Press, 1977.
* Oxford Classical Dictionary. 3d ed. Oxford: Oxford Univ. Press, 1996.

== რესურსეფი ინტერნეტის ==
* [http://www.roman-emperors.org/impindex.htm რომიშ იმპერატორეფიშ ბიოგრაფიეფი].
* [http://www.capitolium.org/eng/imperatori/imperatori.htm რომიშ იმპერატორეფიშ ერკებული ჯვ. წ. 27 წანაშე 395 წანაშა.]
* [http://www.livius.org/ei-er/emperors/emperors01.html პორტრეტეფიშ დო ფაქტეფიშ ფაილეფი.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110902085623/http://www.livius.org/ei-er/emperors/emperors01.html |date=2011-09-02 }}
* [http://www.kchanson.com/CHRON/romanemp.html Roman Emperors from Augustus to Justinian 27 BCE—564 CE]

[[კატეგორია:რომიშ იმპერატორეფი]]
[[კატეგორია:რომიშ იმპერია]]