ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ტაჯიკეთიშ ომენოღალე ლჷმა

{{ინფოდაფა ოურდუმე კონფლიქტი
|კონფლიქტი=ტაჯიკეთიშ ომენოღალე ლჷმა
|ნორთი=
|სურათი=[[ფაილი:BelAZ dump trucks burned during the Civil War in Tajikistan 2.jpg|300პქ]]
|დუდჯოხო=საკარიერო სამასვალეფი [[ბელორუსიშ საავტომობილო ქარხანა|БелАЗ]] [[ტავილდარინიშ რაიონი|ტავილდარინიშ რაიონს]], ნამუთ ტაჯიკეთიშ ომენოღალე ლჷმაშ მიმალობას დოჭვეს ([[1997]] წანაშ ფოტო)
|თარიღი=[[5 მესი]], [[1992]] — [[27 მანგი]], [[1997]]
|ორენი={{შილა|ტაჯიკეთი}}
|casus=ქიანას მონკა ეკონომიკური დგომარობა, ტაჯიკეფიშ კლანური მოსოფელიშმეჯინა, თინეფიშ რელიგიურობაშ მაღალი დონე დო თ.უ..
|შედეგი= გარიგა, [[ერუანული გარიგაშ კომისია]]შ აკოქიმინუა
|ტერიტორია=
|კუნთხუ1={{flag|ტაჯიკეთი}} [[ფაილი:Flag_of_Tajik_SSR.svg|border|22px]] [[ტაჯიკეთიშ კომუნისტური პარტია]]<br />{{შილა|რუსეთი}}<br />
{{flag|უზბეკეთი}}<ref>''[http://books.google.com/books?vid=ISBN0813337526&id=vT8tCdDpoxkC&pg=PA76&lpg=PA76&ots=KVg3j-HtTo&dq=Tajik+Civil+War&sig=4QYE2oPpM25nfD5MBraDREc0ECA#PPA77,M1 Political Construction Sites: Nation-building in Russia and the Post-Soviet States]'', page 77</ref><br />{{შილა|ყირგიზეთი}} 
|კუნთხუ2={{Collapsible list|title={{შილა|ჯიჰადი}} [[ტაჯიკეთიშ გოართოიანაფილი ოპოზიცია|ტგო]]|title_style=font-size: 110%%; font-weight: normal; background: none;text-align: left;|
* [[ფაილი:Flag of the Islamic Renaissance Party of Tajikistan.svg|border|22px]] [[ტაჯიკეთიშ ისლამური ეჸონუაშ პარტია]]
* [[ტაჯიკეთიშ დემოკრატიული პარტია]]
* [[ყარაფი „რასტოჰეზი“]]
* [[„ლალი ბადახშანიშ“ ჯარალუა]]<ref>http://www.eawarn.ru/pub/Pubs/MultiEthnicEnglish/LGI_Olimov.htm</ref>
* {{შილა|ტაჯიკეთი}} [[ტაჯიკეთიშ შვიდობაშ ყარაფი]]
}}
{{შილა|ჯიჰადი}} [[უზბეკეთიშ ისლამური ყარაფი]]<ref>გარიგა ვაღიარჷ, დ აჷნძორენდჷ ოურდუმე ქიამინჯეფს სათარობო ნძალეფიშ სააწმარენჯოთ</ref><br />
{{შილა|ავღანეთი|1992}} [[ავღანეთიშ ისლამური სახენწჷფო]]
* [[ფაილი:Flag of Jamiat-e Islami.svg|border|22px]] [[ავღანეთიშ ისლამური ჯარალუა|აიჯ]]
* [[ფაილი:Hezbi Islami.svg|border|22px]] [[ავღანეთიშ ისლამური პარტია|აიპ]]
[[ფაილი:Flag of Taliban.svg|22px]] [[თალიბანი]] (გოხურგილი კათაფა)<ref>[[ავღანეთიშ ისლამური საემირო]], ნამუსჷთ თალიბეფი დუდენდეს, ოფიციალურო აღიარეს მუნეფიშ ნეიტრალიტეტი კონფლიქტის, მორო თალიბეფიშ კანკალე გიმნართი პოზიციაშჸურე ილჷმუდჷ</ref>
<br>''ალმარინეეფი:''<br />[[ალ-ქაიდა]]<ref>''Inside Al Qaeda: global network of terror'', by Rohan Gunaratna, pg. 169</ref><br />
[[File:Jamaat-e-Islami Pakistan Flag.svg|22px]] [[ჯამაათ-ი-ისლამი]]<br/>{{შილა|ირანი}}<br/>{{შილა|პაკისტანი}} 
|მადუდე1= {{flagicon|ტაჯიკეთი|1991}} [[რაჰმონ ნაბიევი]] †<br />{{flagicon|ტაჯიკეთი|1991}} [[საფარალი ქენჯაევი]]<br />{{flagicon|ტაჯიკეთი|1991}} [[სანგაკ საფაროვი]] †<br />{{flagicon|ტაჯიკეთი}} [[მაჰმუდ ჰუდოიბერდიევი]]<br />[[ფაილი:Flag of the President of Tajikistan.svg|border|20px|ტაჯიკეთიშ პრეზიდენტიშ შტანდარტი]] [[ემომალი რაჰმონი]] <br />[[ფაილი:Standard of the President of the Russian Federation.svg|border|20px|რუსეთიშ პრეზიდენტიშ შტანდარტი]] [[ბორის ელცინი]]<br />{{flagicon|უზბეკეთი}} [[ისლამ ქარიმოვი]]
|მადუდე2= 
{{flagicon|ჯიჰადი}} [[საიდ აბდულო ნური]] (ტაჯიკეთიშ გოართოიანაფილი ოპოზიციაშ მადუდე)<br />
{{flagicon|ჯიჰადი}} [[ხოჯი აკბარ ტურაჯონზოდა]] (ტაჯიკეთიშ ოშურიელე მართუალაშ მადუდე)</small><br />{{flagicon|ჯიჰადი}} [[მოჰამადშარიფი ჰიმატზოდა]] (ტაჯიკეთიშ ისლამური ეჸონუაშ პარტიაშ მადუდე)<br />
{{flagicon|ჯიჰადი}} [[ქადრიდინ ასლონოვი]] † (კურგან-ტიუბინიშ საოლქო ემაჸონაფალი კომიტეტიშ მადუდე)<br />
{{flagicon|ჯიჰადი}} [[ჯუმა ნამანგანი]] (უზბეკეთიშ ისლამური ყარაფიშ მადუდე)<br />
{{flagicon|ჯიჰადი}}  [[შოდმონ იუსუფი]] (ტაჯიკეთიშ დემოკრატიული პარტიაშ მადუდე)<br />
{{flagicon|ჯიჰადი}} [[მირზო ზიეევი]]<br />{{flagicon|ჯიჰადი}} [[მირზოჰუჯა აჰმადოვი]]<br />{{flagicon|ჯიჰადიд}} [[მულო საირიდინი]]<br />{{flagicon|ჯიჰადი}} [[ალოვუდინ დავლატოვი]]<br />{{flagicon|ჯიჰადი}} [[შოჰ ისკანდაროვი]]
|ნძალა1={{flagicon|ტაჯიკეთი}}  '''ტაჯიკეთი''':<br/> 2&nbsp;000-3&nbsp;000 (1992)<ref name= Code /><br />18.000 (1995)<ref>[http://www.indexmundi.com/facts/tajikistan/armed-forces-personnel Tajikistan - armed forces personnel]</ref><br /> 5&nbsp;000-7&nbsp;000 (1998)<ref name= Code /><br/> 8&nbsp;000 (2002)<ref name= IRP >[http://www.nationsencyclopedia.com/Asia-and-Oceania/Tajikistan-ARMED-FORCES.html Armed forces - Tajikistan] Состоит из 6000 военнослужащих, 800 сотрудников сил ВВС, более 1200 сотрудников пограничной охраны, повстанцы из ОТО составляли около 5000 бойцов.</ref><br/>{{flagicon|რუსეთი}}  '''რუსეთი''':<br/> 3.500 (1993)<ref>[http://www.hrw.org/legacy/reports/1993/russia/ Analysis of the Transnistrian Conflict] "Human Rights and Russian Military Involvement in the "Near Abroad"" Human Rights Watch December. 1993</ref><br />24&nbsp;000 (1996)<ref>[http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-13604.html Tajikistan - National Security]</ref><br /> 25&nbsp;000 (1999)<ref name=OVERVIEW>[http://www.globalsecurity.org/military/world/war/tajikistan.htm Global security - Tajikistan Civil War]</ref><br/> 115&nbsp;000 (2000)<ref name= RUS >[http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/asia/central-asia/B%20Recent%20Violence%20in%20Central%20Asia%20Causes%20and%20Consequences.ashx Crisisgroup.org - Central Asia Briefing] pp. 2; 3; 5. Включает в себя 15 000 советников и 100 тысяч военнослужащих.</ref><br/> 12&nbsp;000 (2002)<ref name= IRP  /><br/>{{flagicon|უზბეკეთი}}  '''უზბეკეთი''':<br/> 69&nbsp;000-76&nbsp;000 (2002)<ref name= IMU >[http://www.nationsencyclopedia.com/Asia-and-Oceania/Uzbekistan-ARMED-FORCES.html Armed forces - Uzbekistan] От 50 до 55 тысяч военнослужащих, от 18 до 20 тысяч членов военизированных формировании и 1000 членов Национальной гвардии. 2000 членов ИДУ действуют в основном в Узбекистане.</ref><br/>{{flagicon|ყირგიზეთი}}  '''ყირგიზეთი''':<br/> 15&nbsp;900 (2002)<ref>[http://www.nationsencyclopedia.com/Asia-and-Oceania/Kyrgyzstan-ARMED-FORCES.html Armed forces - Kyrgyzstan] Вооруженные силы включают 10 900 активных солдат, 57 000 резервистов и 5000 пограничников.</ref> 
|ნძალა2={{შილა|ჯიჰადი}} '''ტგო''':<br/> 16&nbsp;000 (1992)<ref name= Code /><br/> 5&nbsp;000 (2000)<ref name= RUS /><br/> 5&nbsp;000 (2002)<ref name= IRP /><br/> {{შილა|ჯიჰადი}} '''უიყ''':<br/> 500-1&nbsp;000 (2001)<ref name= Code >[http://web.archive.org/web/20120121112118/http://privatewww.essex.ac.uk/~ksg/data/eacd_notes.pdf Uppsala conflict data expansion. Non-state actor information. Codebook] pp. 338; 339; 363.</ref><br/> 2&nbsp;000 (2002)<ref name= IMU /><br/> [[ფაილი:Flag of Jamiat-e Islami.svg|22px]] '''ჯამაათ-ი-ისლამი''':<br/> 20&nbsp;000 (1994)<ref>[http://www.kashmir-information.com/afghanistan/appendix1.html Kashmir Information Network (KIN) A Paradise Turned into Hell]; [http://www.kashmir-information.com/Afghanistan/Appendix1.html Afghanistan Factor in Central and South Asian Politics]</ref><br/>  {{შილა|ტაჯიკეთი}} '''ДзМТ''':<br/> 1&nbsp;000 (1998)<ref name= Code /><br/>[[ფაილი:Flag of Taliban.svg|22px]] '''თალიბანი''':<br/> 10&nbsp;000 (2000)<ref name= RUS /><br/> 5&nbsp;000 (2001)<ref>[http://reliefweb.int/node/86350 Central Asia Region's countries need support for refugees | ReliefWeb] 18 September 2001.</ref>
|ნოდინაფეფი1=
|ნოდინაფეფი2=
|მეღანკუა=
}}
'''ტაჯიკეთიშ ომენოღალე ლჷმა''' ({{lang-tg|Ҷанги шаҳрвандии Тоҷикистон}}) —  აკოანჯარაფილი დინოხოლენ-ეთნიკური კლანეფოშქაშე კონფლიქტი [[ტაჯიკეთი]]ს, ცენტრალურ ხეშუულებაშ ალმარინე დო [[ტაჯიკეთიშ გოართოიანაფილი ოპოზიცი]]შ შხვადოშხვა ბუნეფს შქას, ნამუქჷთ მოხვადჷ [[სსრრ-შ აკოცჷმა]]შ უკული (1992—1997). არძაშ უმოსი კონწარი ბურჯაფი მიშჷ [[1992]] წანაშ მარაშინათუთაშ ბოლოშე [[1993]] წანაშ მანგიშ თუთაშა, მუჟამსჷთ ქიანა ფაქტობურო ჟირ ნორთო რდჷ გორთილი. [[1993]] წანაშ [[ზარხული|ზარხულშე]] კონფლიქტიშ ინტენსიურობა რკებულენდჷ, მარა ზოხო ბურჯაფი მიშჷ [[1997]] წანაშ [[27 მანგი|27 მანგშა]], გარიგაშახ.

== რესურსეფი ინტერნეტის ==
* [http://ca-c.org/datarus/st_08_bush.shtml ''В. И. Бушков, Д. В. Микульский.'' Анатомия Гражданской войны в Таджикистане (Этно-социальные процессы и политическая борьба, 1992—1995)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305051442/http://ca-c.org/datarus/st_08_bush.shtml |date=2016-03-05 }}
* [http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1998/3/feigin.html ''Марк Фейгин.'' Чужая война]
* [http://www.analitika.org/article.php?story=20060307230526550&mode=print ''Виктор Дубовицкий.'' Особенности этнической и конфессиональной ситуации в Республике Таджикистан] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080411201135/http://www.analitika.org/article.php?story=20060307230526550&mode=print |date=2008-04-11 }}
* [http://www.zharov.com/mark/tadzhikistan.html ''Марк Олейник.'' Мальчуковые желания. Война на восток от понедельника]
* [http://muslimpolitic.ru/2014/03/e-tnopoliticheskaya-palitra-tadzhikistana-chast-pervaya/ ''И. Гасанов'' Этнополитическая палитра Таджикистана]
* [http://artofwar.ru/janr/index_janr_19-1.shtml ArtOfWar: Таджикистан]
* ''[[:en:Shirin Akiner|Akiner, Shirin]].'' Tajikistan: Disintegration or Reconciliation? 95pp. Royal Institute of International Affairs (London), 2001. ISBN 1-86203-061-8{{ref-en}}
* [http://www.conflictologist.org/main/grajdanskaya-vojna-v-tajikistane.htm ''Владимир Носов.'' Гражданская война в Таджикистане] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304195028/http://www.conflictologist.org/main/grajdanskaya-vojna-v-tajikistane.htm |date=2016-03-04 }}
* Рахимбек Бобохонов. [http://www.central-eurasia.com/tajikistan/?uid=496 Гражданская война в Таджикистане (1992-1997гг.). Причины, ход, последствия и уроки. Часть I.]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{მერკე}}
{{პოსტსხუნუეფიშ ქიანეფი}}
[[კატეგორია:ტაჯიკეთიშ ისტორია]]
[[კატეგორია:ტაჯიკეთიშ ლჷმეფი]]
[[კატეგორია:XX ოშწანურაშ ლჷმეფი]]