ქოძირით წყუ ხასჷლაშო უილიამ უეველი

{{ინფოდაფა მენცარი 
| ჯოხო                  = უილიამ უეველი
| ოდაბადური ჯოხო       = [[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] William Whewell
| ფოტო                 =Portrait of W. Whewell; stipple engraving Wellcome L0014766.jpg
| სიგანა               =250პქ
| მუკნაჭარა              = 
| დაბადებაშ თარიღი        = {{დაბადებაშ თარიღი|24|5|1794}}
| დაბადებაშ აბანი       = [[ლანკასტერი (ლანკაშირი)|ლანკასტერი]], [[ლანკაშირი]], [[ინგლისი]]
| ღურაშ თარიღი          = {{ღურაშ თარიღი დო ხანი|1866|3|6|1794|5|24}}
| ღურაშ აბანი         = [[კემბრიჯი]], [[კემბრიჯშირი]], ინგლისი
| მენოღალობა          = {{შილა|გოართოიანაფილი ომაფე}}
| ომენცარე სფერო        = [[ფილოსოფია]], [[თეოლოგია]], [[ლოგიკა]], [[მენცარობაშ ისტორია]], [[ფიზიკა]], [[ასტრონომია]], [[მათემატიკა]], [[ეკონომიკა]], [[გეოლოგია]], [[მექანიკა]]
| მუშობაშ აბანი         = [[ტრინიტი-კოლეჯი (კემბრიჯი)]]
| ალმა-მატერი         = ტრინიტი-კოლეჯი (კემბრიჯი)
| ომენცარე ხემანჯღვერი = 
| ჯოხოშინელი მოგურაფეეფი   = 
| ჩინებული რე მუჭოთ         = 
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი          =[[სმიტიშ პრემია]] (1816)<br>[[ომაფე მენდალი]] (1837)<br>[[ლონდონიშ ომაფე ჯარალუა|ომაფე ჯარალუაშ მაკათური]]
| ხეშმოჭარუა         = 
| სიგანა     =
| საიტი                 = 
}}

'''უილიამ უეველი''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] William Whewell; დ. [[24 მესი]], [[1794]], [[ლანკასტერი (ლანკაშირი)|ლანკასტერი]], [[ლანკაშირი]], [[ინგლისი]] — ღ. [[6 მელახი]], [[1866]], [[კემბრიჯი]], [[კემბრიჯშირი]], ინგლისი) — [[ინგლისარეფი|ინგლისარი]] [[მენცარობა|მენცარი]], [[ფილოსოფია|ფილოსოფოსი]], [[თეოლოგია|თეოლოგი]], [[მენცარობაშ ისტორია|მენცარობაშ ისტორიკოსი]] დო [[პოეტი]].

==ბიოგრაფია==
უილიამ უეველიქ დებადჷ ინგლისიშ ნოღა ლანკასტერს, 1794 წანაშ 24 მესის. გურაფულენდჷ მათემატიკას ლანკასტერიშ გრამატიკაშ ომაფე სკოლას დო ჰევერშამიშ გრამატიკაშ სკოლას. უკულ გურაფა გაგინძორჷ კემბრიჯიშ ტრინიტი-კოლეჯის, სოდეთ უეველიქ მიპალუ მენცარობაშ ბაკალავრიშ ხარისხი 1816 წანას. 1828-1832 წანეფს უეველი რდჷ [[მინერალოგია]]შ პროფესორი დო 1838-1855 წანეფს ფილოსოფიაშ პროფესორი. 1841-1866 წანეფს უილიამ უეველის უკებუდჷ კემბრიჯიშ უნივერსიტეტიშ ტრინიტი-კოლეჯიშ მასტერიშ პოსტი. უილიამ უეველი რდჷ [[ლონდონიშ ომაფე ჯარალუა]]შ, ამერიკაშ მენცარობეფიშ დო ხელუანობეფიშ აკადემიაშ, ედინბურგიშ ომაფე ჯარალუაშ დო ლონდონიშ გეოლოგიური ჯარალუაშ მაკათური, [[ომაფე მენდალი]]შ დო სმიტიშ პრემიაშ ლაურეატი. 1866 წანას უეველიქ ცხენშე გეგთანთხუ დო მეღებული ტრავმეფიშ გეშა, დოღურუ. ნთხორილი რე ტრინიტი-კოლეჯიშ ოხვამეშ სასაფლას.

==მენცარული რკვიებეფი==
უილიამ უეველი მოღალენდჷ ფილოსოფიას, თეოლოგიას, მენცარობაშ შხვადოშხვა დარგეფს. უეველიშ ნახანდეფი ორხველუდჷ [[მექანიკა]]ს, [[ფიზიკა]]ს, [[გეოლოგია]]ს, [[ასტრონომია]]ს, [[ეკონომიკა]]ს, [[მათემატიკა]]ს. ჭარუნდჷ ლერსეფს ხოლო. რე შხვადოშხვა ნათანგეფიშ ავტორი. ინგლისურო გინოთანგჷ [[გოეთე]]შ ნაჭარეფი. მათემატიკაშ დარგის, უეველიქ მიშეღჷ [[უეველიშ განტოლება|განტოლება]], ნამუთ თიშ ჯოხონობაშ რე. გიმირკვიუ ოკიანეშ მირთაფაშ დო მორთაფაშ პროცესეფი. უეველიქ ხვარებაშა მიშეღჷ ახალი ტერმინეფი: ''"მენცარი"'', ''"ფიზიკოსი"'',  ''"ლინგვისტიკა"'', ''"კატასტროფიზმი"'', ''"უნიფორმიზმი"'', ''"ასტიგმატიზმი"''. უეველიშ ელაჩამათ დო ინიციატივათ [[მაიკლ ფარადეი]]ქ მიშეღჷ მენცარული ტერმინეფი: ''"ელექტროდი"'', ''"იონი"'', ''"დიელექტრიკი"'', ''"ანოდი"'' დო ''"კათოდი"''.

==რესურსეფი ინტერნეტის==
{{wikiquote}}
{{commons category|William Whewell}}
*[https://www.rep.routledge.com/articles/whewell-william-1794-1886 William Whewell (1794-1866)] by Menachem Fisch, from [https://www.rep.routledge.com/ The Routledge Encyclopedia of Philosophy]
*[http://plato.stanford.edu/archives/sum2004/entries/whewell/ William Whewell] by Laura J. Snyder, from [http://plato.stanford.edu/index.html Stanford Encyclopedia of Philosophy]
*[https://web.archive.org/web/20050307063107/http://cepa.newschool.edu/het/profiles/whewell.htm William Whewell] from [https://web.archive.org/web/20050403173945/http://cepa.newschool.edu/het/index.htm History of Economic Thought]
*[http://janus.lib.cam.ac.uk/db/node.xsp?id=EAD%2FGBR%2F0016%2FWHEWELL Papers of William Whewell] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190317235042/https://janus.lib.cam.ac.uk/db/node.xsp?id=EAD%2FGBR%2F0016%2FWHEWELL |date=2019-03-17 }}
*[http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/history/Biographies/Whewell.html "William Whewell" at The MacTutor History of Mathematics archive]
* {{Gutenberg author | id=Whewell,+William }}
* {{Find a Grave |id=  	21199 }}

[[კატეგორია:ინგლისარეფი]]
[[კატეგორია:ინგლისარი მენცარეფი]]
[[კატეგორია:ინგლისარი ფილოსოფოსეფი]]
[[კატეგორია:ინგლისარი პოეტეფი]]
[[კატეგორია:დუნაბადი 1794]]
[[კატეგორია:ნაღურა 1866]]