ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ფილისტიმარეფი

{{ინფოდაფა ეთნიკური ბუნა
|ბუნა      = ფილისტიმარეფი
|მახორობა = 
|სურათი      = 
|რეგიონი1    =
|მახ1       = 
|სქო1       = 
|რეგიონი2    = 
|მახ2       = 
|სქო2       = 
|რეგიონი3    = 
|მახ3       = 
|სქო3       = 
|რეგიონი4    = 
|მახ4       = 
|სქო4       = 
|რეგიონი5    = 
|მახ5       = 
|სქო5       = 
|რეგიონი6    = 
|მახ6       = 
|სქო6       = 
|რეგიონი7    = 
|მახ7       = 
|სქო7       = 
|რეგიონი8    = 
|მახ8       = 
|სქო8       = 
|რეგიონი9    =
|მახ9       = 
|სქო9       = 
|რეგიონი10   = 
|მახ10      =
|სქო10      = 
|ნინეფი  =[[ფილისტიმური ნინა|ფილისტიმური]]
|რელიგიეფი  = [[ბჟადალსემიტური მითოლოგია]]
|მოჯგ =
|სქოლიო =
}}
[[ფაილი:Philistine captives at Medinet Habu.jpg|300px|right|thumb|ფილისტიმარი მოლიმარეფი, ნამუეფჷთ ფარაონ რამსეს III-ქ ჭკორო მიდეჸონჷ. თინეფს გიორთჷნა მოხანტილი ანჩხაბერი დო მუკაქჷნა კართეამი კაბეფი]]
'''ფილისტიმარეფი''' ({{lang-hbo|פלישתים}} ''ფლიშტიმი'', {{lang-el|φιλισταίοι}}) — ჯვეში კათა, ნამუჷთ [[ჯვ. წ. XII ოშწანურა]]შ დაჭყაფუშე, ოხორანდჷ [[ქანაანი]]შ ზუღაპიჯიშ გოხოლუას (თეხანური [[თელ-ავივი]]შე<ref>{{Cite web |url=http://newsru.com/world/12nov2002/filimstimlyane.html |title=В Израиле раскопали историю древних филистимлян |access-date=2009-01-15 |archive-date=2009-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090313092325/http://newsru.com/world/12nov2002/filimstimlyane.html |deadlink=no }}</ref> [[ღაზა]]შახ). ანდაშა რე მოშინელი [[ჯვეში აპიანი|ჯვეშ აპიანს]] (დოჭყაფილი {{ბიბლია|დაბ|10:14}}-შე), თაშნეშე [[ასირია|ასირიულ]] დო [[ჯვეშ ეგვიპტე|ეგვიპტურ]] წყუეფს. არხო ბჟაეიოლს ხვალე ფილისტინარეფს დო [[ხეთეფი|ხეთეფს]] უჩქჷდეს [[რკინა]]შ [[გინონდღულაფა#რკინა|გინონდღულაფაშ]] ტექნოლოგია (დოხოლ. ჯვ. წ. XII—XI ოო. ბჟაეიოლ სქირონაშქა ზუღას — [[კვიპროსი]]ს ვარ-და [[პალესტინა]]ს — გჷმოგონაფილქ იჸუ რკინაშ კარბურიზაციაშ დო გამანგარებაშ მეთოდი, ნამუშ შედეგო რკინაქ ბრონზეშ კონკურენტო გჷნირთუ<ref>{{Cite web|url=http://www.eunnet.net/books/ironage/part1/iron.html|title=Освоение железа // Археология раннего железного века Евразии.|author=Корякова Л. Н.|website=www.eunnet.net|access-date=2021-12-12|archive-date=2021-11-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20211104071351/http://www.eunnet.net/books/ironage/part1/iron.html|deadlink=no}}</ref>), მუშჸურე [[[რკინაშ ხანი]]შ [[რკინაშ ხანი#ბრონზეშ დო რკინაშ მეზჷმაფა|დაჭყაფუს შანენდჷ]]. ვარაუდენა, ნამჷ-და ''[[პალისტინი]]შ'' ომაფე, ნამუთ რსებენდჷ ჯვ. წ. XII—IX ოშწანურეფშახ, სირიას ([[ამიქი]]შ ლეხერი), თაშნეშე შილებე მერსხილი ორდას ფილისტიმარეფწკჷმა.

== ბიბლიას ==
[[ბიბლია]]შ ტექსტის, კათა „ფილისტიმარეფიშ“ ({{lang-hbo|פְּלִשְׁתִּים}}) ჯოხოდვალა მოშინელი რე 286-შახ, დო ქიანა „[[ფილისტია]]შ“ ({{lang-hbo|פְּלָשֶׁת}}) ჯოხოდვალა — 8-შახ<ref name="standardbible">[https://www.internationalstandardbible.com/P/philistines.html Philistines] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191005202405/https://www.internationalstandardbible.com/P/philistines.html |date=2019-10-05 }} // [[ოერეფოშქაშე სტანდარტული ბიბლიური ენციკლოპედია]] online (1939 წანაშ გჷშაშქ. მეჯინათ)</ref>.

ბიბლიას ფილისტიმარეფი მოშინელი რე მუჭოთ [[კასლუჰიმი]]შ კათაშ გამნარყი, ნამუსჷთ [[მისრაიმი|მისრაიმშე]] უღჷ გაჭყაფური ({{ბიბლია|დაბ|10:13-14}}); თეჯგურა გაჭყაფური კასლუჰიმეფს მეთმურსხუანს ეგვიპტეს (მისრაიმი - ეგვიპტეშ ჯოხო ურიულ ნინაშა); ბიბლიაშ კანკალე გჷმასხუნალი კასლუჰიმეფს ენმახუნუანა თ.ჯ. კასიოტიდის — აბანი [[ნილოსიშ დელტა]]შ ბჟაეიოლშე, გვალა {{lang-la|mons Casius}}-შ (ასე — [[:en:Ras Kouroun|Ras Kouroun]]) მუკი-მუკი. უკული ტექსტის ({{ბიბლია|რჯლ|2:23}}, {{ბიბლია|იერ|47:4}} დო {{ბიბლია|ამოს|9:7}}) მოჩამილი რე, ნამჷ-და ფილისტიმარეფქ ქანაანშა მორთეს [[კოკი (გეოგრაფია)|კოკიშე]] ვარ-და ზუღაპიჯიშ ქიანა [[კაფტორი|კაფტორშე]] (ტექსტეფიშ ნორთის შხვაშთურეფი ჯოხოიდვალუაფჷნა მუჭოთ [[კაფტორიმი]]). ბიბლიაშ გჷმასხუნალეფიშ უმენტაშობას კაფტორს [[კრეტა]]თ მითმირჩქინანა; მარა რე ვერსია, სოდე კაფტორს მეთმირჩქინანა [[კვიპროსი (კოკი)|კვიპროსო]] ვარ-და [[მორჩილი აზია|მორჩილ აზიათ]]; კაფტორიმეფს გჷთმოსხუნჷნა მუჭთ ფილისტიმარეფიშ სინონიმო, ვარ-და მუჭოთ წიმოხ-კათათ, ჯვეში კათათ<ref>[http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/religiya/FILISTIMLYANE.html ფილისტიმარეფი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201204022944/http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/religiya/FILISTIMLYANE.html |date=2020-12-04 }} — სტატია ენციკლოპედიაშე „Кругосвет“</ref><ref name="Strange">{{წინგი|ავტორი=Strange, J.|დუდჯოხო=Caphtor/Keftiu: A New Investigation|რსხილი=https://books.google.com/books?id=c9QUAAAAIAAJ&pg=PA36&dq=Caphtor#v=onepage&q=Caphtor&f=false|აბანი=Leiden|გიშაშქუმალა=Brill|წანა=1980|ხასჷლა=147|ref=Strange, J.}}</ref>.

ბიბლიას მოთხობილი რე, ნამჷ-და პატრიარქეფი [[აბრაამი]] ({{ბიბლია|დაბ|21:32-34}}), დო უკული [[ისააკი]] ({{ბიბლია|დაბ|26:1}}) ოხორანდეს „ფალისტიმურ დიხას“; „პარტიარქეფიშ ეპოქაშ“ დო ფილისტინარეფიშით ქანაანიშ ობჟათე წყარპიჯიშ ისტორიული დოჸუნაფაშ თეჯგურა მებუნაფა რე ანაქრონიზმი.

თი დიხეფს დო კათეფს შქას, ნამუეფჷთ ურიეფს [[ქანაანიშ დოჸუნაფა]]შ პერიოდის ხეშა ვეშუჸოთამნან, ჯოხოიდვალუაფჷნა ფილისტიმური ხუთი მაფაშ (გჷმირინუაფუ ტიტული {{lang-hbo|סרן}} „სერენი“) დიხა: [[ღაზასშ ისტორია#ჯვეში ისტორია|ღაზა]], [[აშდოდი#ფილისტიმური ნოღა|აზოტი]], [[აშკელონი#ქანაანური პერიოდი|ასკალონი]], [[გეთი]] დო [[ექრონი]], [[ავიმი|ავიმეფიშ]] დიხაშამო ({{ბიბლია|იოს|13:2-3}}, {{ბიბლია|გუმ|3:3}}). ავიმეფიშ გეშა ირაგადუაფუ: {{ВЗ2| ავიმეფი, ნამუეფჷთ ოხორანდეს ოფუტეეფს ღაზაშახ, კაფტორიმეფქ, ნამუეფქჷთ კაფტორშე მორთეს, გოჭყვიდეს დო მუნეფქ თინეფიშ აბანს ქჷდიხორეს|რჯლ|2:23}}.

<!-- !!!ოთანგალი: დამუშებაშ პროცესის რე!!! Исторические книги Библии изобилуют повествованиями о битвах живших по обоим берегам реки Иордан евреев с филистимлянами, о переменных победах и поражениях того и другого народа ({{Библия|Суд|10:7}}, {{Библия|1Цар|4:7-8}}, {{Библия|2Цар|5:17}}, и многие другие)<ref name="bean_philist"/>.

Период [[Судьи израильские|Судей израильских]] и первых царей был временем кровопролитных войн двух народов.
Филистимляне были способны выставить большое и хорошо оснащённое войско, в том числе тяжеловооружённую пехоту и боевые колесницы ({{Библия|1Цар|13:5,29:2,31:3}}).
Богатырь [[Самсон]] прославился как народный герой евреев в этой борьбе и погиб в Газе в плену ({{Библия|Суд|16:25-31}}). В конце периода Судей могущество филистимлян достигло апогея, их завоевания распространились вглубь настолько, что только горы Иудова и Ефремова колена оставались во власти евреев ({{Библия|Суд|14}} и {{Библия2|Суд|15}}). Попытка восстания при первосвященнике [[Илий|Илии]] не удалась, и даже священный [[Ковчег Завета]] был захвачен филистимлянами в качестве трофея; впоследствии, филистимляне вынужденно ({{Библия|1Цар|5:1|-6:18}}) возвратили Ковчег евреям.
Именно для сопротивления филистимлянам еврейские племена консолидировались под властью царя.
Пророку [[Самуил]]у удалось сплотить угнетённый народ; из наиболее страдавшего от них Вениаминова колена вышел первый еврейский царь [[Саул]], борьба которого с филистимлянами кончилась страшной катастрофой при горе [[Гильбоа (хребет)|Гелвуй]] ({{Библия|1Цар|31}}). Филистимляне снова подчинили всю землю израильскую; в отдельных городах сидели их губернаторы («нециб»). Сам царь [[Давид]], окончательно освободивший страну от их ига, и сделавший филистимский Геф своим вассалом, начинал свою карьеру как вассал [[Анхус]]а (Ахиша), царя Гефа.<ref name="esbe_philist"/>

После разделения [[Израильское царство|Израильского царства]] столкновения между филистимлянами и иудеями возобновились.
Филистимляне то платили дань иудеям ({{Библия|2Пар|27:11}}), то грабили [[Иудея|Иудею]] и Иерусалим ({{Библия|2Пар|21:16}} и след.), устраивали набеги на города, расположенные на равнине и на юге, а некоторые из них — заселяли ({{Библия|2Пар|28:18}}), и снова терпели поражения от евреев, разоривших Геф и Азот ({{Библия|2Пар|26:6}} и след.), впоследствии — и Газу ({{Библия|4Цар|18:8}}).<ref name="esbe_philist"/>

Библия неоднократно говорит о богатстве филистимских городов, Филистея продавала в Ханаан египетских лошадей ({{Библия|3Цар|10:28}}), полотна и ткани ({{Библия|Иез|27:7}}), а в Египет — ханаанское вино и масло; они продавали евреям оружие ({{Библия|3Цар|13:19}}). О процветании их ремёсел свидетельствуют упоминания об искусных золотых изделиях ({{Библия|3Цар|6:18}}) и идолах ({{Библия|4Цар|5:21}}).<ref name="esbe_philist"/>

Ко времени возвращения евреев из [[Вавилонский плен|Вавилонского плена]] ([[VI век до н. э.]]) жители филистимского [[Ашдод#Филистимский город|Азота]] продолжали сохранять [[Филистимский язык#Филистимский семитский язык|свой язык]] (местный ханаанейский диалект), в [[Книга Неемии|книге Неемии]] есть жалоба о том, что сыновья евреев и азотянок {{ВЗ2|в половину говорят по-азотски… и не умеют говорить по-иудейски|Неем|13:24}}.

После того, как [[Александр Великий]] [[Осада Газы|разрушил филистимский город Газа]], филистимляне очень редко упоминаются в Священном Писании в качестве отдельного народа<ref name="bean_philist"/>. -->
==რესურსეფი ინტერნეტის==
{{Commons category|Philistines}}

*[https://web.archive.org/web/20141223172808/http://www.phcm.co.il/en Corinne Mamane Museum of Philistine Culture]
*[http://ngm.nationalgeographic.com/print/features/world/asia/israel/ashkelon-text National Geographic article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080326162853/http://ngm.nationalgeographic.com/print/features/world/asia/israel/ashkelon-text |date=2008-03-26 }}
*[https://web.archive.org/web/20060516192340/http://www.dabar.org/Dyke/PHILISTINES/250PhilistineTexts.html List of Biblical References to Philistines or Philistia]
*[https://swap.stanford.edu/20090419223353/http://www.dig-gath.org/ Tell es-Safi/Gath Archaeological Project Website]
*[http://gath.wordpress.com Tell es-Safi/Gath Archaeological Project Blog]
*[https://web.archive.org/web/20040814180456/http://www.courses.psu.edu/cams/cams400w_aek11/www/index.htm Penn State University - The Sea Peoples and the Philistines (link broken)]
*[http://www.phoenixdatasystems.com/goliath/contents.htm Neal Bierling, ''Giving Goliath his Due: New Archaeological Light on the Philistines'' (1992)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180405215221/http://www.phoenixdatasystems.com/goliath/contents.htm |date=5 April 2018 }}
*{{Cite EB1911|wstitle=Philistines|short=x}}
*[https://web.archive.org/web/20111004095634/http://cojs.org/cojswiki/Ramesses_III_and_the_Philistines,_1175_BC The Center for Online Judaic Studies: Ramesses III and the Philistines, 1175 BC]
*[https://web.archive.org/web/20120531101713/http://www.bib-arch.org/bar/article.asp?PubID=BSBA&Volume=37&Issue=1&ArticleID=11 Biblical Archaeology Review - Yavneh Yields Over a Hundred Philistine Cult Stands]
*[http://www.phoenixdatasystems.com/goliath/contents.htm Neal Bierling. Giving Goliath His Due. New Archaeological Light on the Philistines] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180405215221/http://www.phoenixdatasystems.com/goliath/contents.htm |date=5 April 2018 }}
*[http://digashkelon.com/philistine-origins Ashkelon dig]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{მერკე}}

[[კატეგორია:ფილისტიმარეფი| ]]
[[კატეგორია:ჯვეშ ისრაელი დო იუდეა]]
[[კატეგორია:ჯვეში კათა]]
[[კატეგორია:პალესტინაშ ისტორია]]
[[კატეგორია:ეშალაფირი კათა]]
[[კატეგორია:ბჟადალი აზიაშ ეშალაფირი კათა]]