ჭარდაკი
ჭარდაკი — ინტელექტუალური ლაჸაფი, ნამუსჷთ ორგანულო რე მესვარილი ხელუანუბაშ, მენცარობაშ დო სპორტიშ ელემენტეფი. ჭარდაკი ხეს უნწყუნს არზუანობას, ლოგიკას, თოჸუჯიშ კონცენტრირაფას, მუშითკრიტიკაშ გოვითარაფას, გომორძგუაშა ჭირინაფას დო შხვა. ჭარდაკიშ ლაჸაფის კარაკანო გჷმირჩქინუაფუ პიჯიშ (ადამიერიშ) ხასიათიშ ინდივიდუალური მუშობურობეფი. ჭარდაკიშ პარტიას ლაჸაფენს ჟირი პარტნიორი („ჩე“ დო „უჩა“ ფიგურეფით) კვადრატული, რუმე დო ღილე ფერიშ 64-უჯამ დაფას (გიმე ნოთე უჯა მოლაჸაფეშ მარძგვანჸურე ოკო რდას). ირ პარტნიორს უღუ 8 ფიგურა (მაფა, ფერზი, 2 ერტი, 2 ცხენენჯი, 2 კუ დო 8 პაიკი).
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |              | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
დონწყუალა ლაჸაფიშ დოჭყაფაშახ: მაართა ღოზი: ერტი, ცხენენჯი, კუ, დიაფალი, მაფა, კუ, ცხენენჯი დო ერტი; მაჟირა ღოზი: პაიკეფი.
ოჭარდაკე ფიგურეფიშ ჯოხოეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]| ნინა | მაფა | ლაზიერი | ერტი | კუ | ცხენენჯი | პაიკი | ჭარდაკი | ქიში | შამათი |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| იუნიკოდი | ♔ ♚ | ♕ ♛ | ♖ ♜ | ♗ ♝ | ♘ ♞ | ♙ ♟ | ... | + | # |
| ალბანური | M Mbreti | Msh Mbretëresha (queen) | Ku Kulla (tower) | O Oficeri (officer) | Ka Kali (horse) | (U) Ushtari (soldier) | Shahu | Shah | Shah mat |
| არაბული | م مَلِك malik : king |
و وزير wazïr : vizier |
ر رخ/طابية rukhkh / ṭābiya : bishop |
ف فيل fīl : elephant |
ح حصان ħiṣān : horse |
ب بيدق/عسكري baidaq : pawn / `askarī : soldier |
شطرنج shaṭranj |
كِش مَلِك kish malik |
كِش مات kish māt |
| აფრიკაანსი | K Koning | D Dame (lady) | T Toring (tower) | L Loper (runner) | R Ruiter (rider) | (P) Pion | Skaak | Skaak | Skaakmat |
| ბელარუსული | К кароль | Вз візыр | Лд ладзьдзя | А афіцэр | В вершнік | (Л) латнік | Шахматы | Шах | Мат |
| ბერძენული | Ρ βασιλιάς | Β βασίλισσα | Π πύργος | Α αξιωματικός | Ι ίππος | (Σ) πιόνι | Σκάκι | Σαχ | Mάτ |
| ბულგარული | Ц цар (king) | Д дама (lady) | Т топ (cannon) | О офицер (officer) | К кон (horse) | (П) пешка | Шахмат/Шах | Шах | (Шах и) мат |
| გერმანული | K König (king) | D Dame (lady) | T Turm (tower) | L Läufer (runner) | S Springer/Pferd (jumper/horse) | (B) Bauer (peasant) | Schach | Schach | Schachmatt |
| დანიური | K konge (king) | D dronning (queen) | T tårn (tower) | L løber (runner) | S springer (jumper) | (B) bonde (peasant) | Skak | Skak | Skakmat |
| ურიული | מ מלך | מה מלכה | צ צריח | ר רץ | פ פרש | רגלי | שחמט | שח | מט |
| ესპანური | R rey (king) | D dama/reina (lady/queen) | T torre (tower) | A alfil (elephant, in Arabic) | C caballo (horse) | (P) peón | Ajedrez | Jaque | Jaque mate |
| ესპერანტო | R reĝo (king) | D damo (lady) | T turo (tower) | K kuriero (courier) | Ĉ ĉevalo (horse) | (P) peono | Ŝako | Ŝak | Ŝakmato |
| ესტონური | K kuningas (king) | L lipp | V vanker | O oda | R ratsu | (E) ettur | Male | Tuli | Matt |
| ვიეტნამური | V Vua | H Hậu | X Xe | T Tượng | M Mã | _ Tốt | Cờ vua | Chiếu | Chiếu bí |
| უელსური | T teyrn/brenin | B brenhines | C castell | E esgob | M marchog | (G) gwerinwr | Gwyddbwyll | Siach | Siachmat |
| თურქული | Ş/K şah/kral | V vezir | K kale | F fil | A at | (P) er/piyon | Satranç | Şah | Mat |
| ინგლისური | K king | Q queen | R rook | B bishop | N/Kt knight | (P) pawn | Chess | Check | Checkmate |
| ისლანდიური | K kóngur (king) | D drottning (queen) | H hrókur | B biskup (bishop) | R riddari (knight) | (P) peð | Skák | Skák | Skák og mát |
| ინდონეზიური | R raja (king) | M menteri (minister/vizier) | B benteng (castle/fortress) | G gajah (elephant) | K kuda (horse) | (P) pion | Catur | Skak | Skak mati |
| ირლანდიური | R rí (king) | B banríon (womanking?) | C caiseal (bulwark) | E easpag (lock) | D ridire (knight) | (F) fichillín/ceithearnach | Ficheall | Sáinn | Marbhsháinn |
| იტალიური | R re (king) | D donna (lady) | T torre (tower) | A alfiere | C cavallo (horse) | (P) pedone | Scacchi | Scacco | Scacco matto |
| იაპონური | K キング (kingu) | Q クイーン (kuīn) | R ルーク (rūku) | B ビショップ (bishoppu) | N ナイト (naito) | (P) ポーン (pōn) | チェス (chesu) | 王手/ チェック (chekku) |
詰み/ チェックメイト (chekkumeito) |
| კატალანი | R rei | D dama/reina (lady/queen) | T torre (tower) | A alfil | C cavall (horse) | (P) peó | Escacs | Escac/Xec | Escac i mat |
| კორეული | K 킹 (king) | Q 퀸 (kwin) | R 룩 (rug) | B 비숍 (bi syob) | N 나이트 (na i teu) | (P) 폰 (pon) | 체스 (ce seu) | 체크 (ce keu) | 체크메이트 (ce keu me i teu) |
| ლათინური | R rex | G regina | T turris | E episcopus | Q eques | (P) pedes | Scacci | Scaccus | Mattus |
| ლატვიური | K karalis | D dāma | T tornis | L laidnis | Z zirgs | (B) bandinieks | Šahs | Šahs | Šahs un mats |
| ლიტვური | K karalius | V valdovė | B bokštas | R rikis | Ž žirgas | (P) pėstininkas | Šachmatai | Šach | Matas |
| ლუქსემბურგული | K kinnek | D damm | T tuerm (tower) | L leefer (runner) | P päerd (horse) | (B) bauer (farmer) | Schach | Schach | Schachmatt |
| მონღოლური | Н ноён (lord) | Б бэрс (ferz) | т тэрэг (chariot) | Т тэмээ (camel) | М морь (rider) | (Х) хүү (paige) | Шатар | шаг, дуг, цод | мад |
| ნიდერლანდური | K koning (king) | D dame/koningin (lady/queen) | T toren/kasteel (tower/castle) | L loper/raadsheer (runner/counsellor) | P paard (horse) | (pi) pion | Schaken | Schaak | Mat/Schaakmat |
| ნორვეგიული | K konge | D dronning | T tårn | L løper | S springer | (B) bonde | Sjakk | Sjakk | Sjakkmatt |
| პოლონური | K król | H hetman | W wieża | G goniec | S skoczek | (P) pion | szachy | szach | mat (szach-mat / szach i mat) |
| პორტუგალიური | R rei (king) | D dama/rainha (lady/queen) | T torre (tower) | B bispo (bishop) | C cavalo (horse) | (P) peão | Xadrez | Xeque | Xeque-mate |
| რუმინული | R rege | D regină | T turn | N nebun | C cal | (P) pion | Şah | Şah | Mat |
| რუსული | Кр король | Ф ферзь | Л ладья | С слон | К конь | (П) пешка | Шахматы | Шах | Мат |
| სერბული | К краљ / kralj | Д дама / dama | Т топ / top | Л ловац / lovac | С скакач / skakač | (П) пешак / pešak | Шах / Šah | Шах / Šah | Мат / Mat |
| სიცილიური | R re | D riggina | T turru | A alferu | S scecchu | (P) pidinu | Scacchi | ||
| სლოვაკური | K kráľ | D dáma | V veža | S strelec | J jazdec | (P) pešiak | Šach | Šach | Mat/Šachmat |
| სლოვენური | K kralj | D dama | T trdnjava | L lovec | S skakač | (P) kmet | Šah | Šah | Mat/Šahmat |
| სომეხური | Ա Արքա A : Arka |
Թ Թագուհի T : T'agowhi |
Ն Նավակ N : Navak |
Փ Փիղ P : P'igh |
Ձ Ձի Dz : Dzi |
Զ Զինվոր Z : Zinvor |
Շախմատ(Ճատրակ) Shaxmat (Chatrak) |
Շախ Shax |
Մատ Mat |
| სპარსული | ش شاه | و وزیر | ق/ر قلعه/رخ | ف فیل | ا اسب | س سرباز | شطرنج | کیش | کیشمات |
| ტამილური | K அரசன் aracaṉ |
Q அரசி araci |
R கோட்டை kōṭṭai |
B அமைச்சர் / மந்திரி amaiccar / mantiri |
N/Kt குதிரை kutirai |
(P) காலாள் / சிப்பாய் kālāḷ / cippāy |
சதுரங்கம் caturankam |
முற்றுகை muṟṟukai |
இறுதி முற்றுகை iṟuti muṟṟukai |
| ტელუგუ | రాజు rāju |
మంత్రి maṃtri |
ఏనుగు ēnugu |
శకటు śakaţu |
గుర్రం gurraṃ |
బంటు baṃţu |
చదరంగం cadaraṃgaṃ |
దాడి dāḍi |
కట్టు kaţţu |
| ტაი | ข ขุน (khun, king) |
ต เม็ด (ตรี/มนตรี) (met (trī/montrī), counselor) |
ร เรือ (reūa, ship) |
ค โคน (khōn, elephant) |
ม ม้า (mā, horse) |
(บ) เบี้ย (bīa, menial) |
หมากรุก (mākruk) |
รุก (ruk, invade) |
จน (jon, checkmate) |
| უკრაინული | Kр король | Ф ферзь | T тура | C слон | K кінь | (П) пішак | Шахи | Шах | Мат |
| უნგრული | K király (king) | V vezér (chief) | B bástya (bastion) | F futó (runner) | H huszár (hussar) | (Gy) gyalog (ca. foot soldier) | Sakk | Sakk | Matt |
| ურდუ | بادشاہ bādshāh |
وزیر vazīr |
رخ rukh |
فيلہ fiyalah |
گھوڑا ghōṛā |
پیادہ pyādah |
شطرنج šaṭranj |
شہ sheh |
شہمات shehmāt |
| ფინური | K kuningas (king) | D daami/kuningatar (lady/queen) | T torni (tower) | L lähetti (messenger) | R ratsu (horse) | (S) sotilas (soldier) | Shakki | Shakki | Matti/Shakkimatti |
| ფრანგული | R roi (king) | D dame (lady) | T tour (tower) | F fou (jester) | C cavalier (rider) | (P) pion | Échecs | Échec | Échec et mat |
| ქორთული | მ მეფე |
ლ ლაზიერი |
ე ეტლი |
კ კუ |
მ მხედარი |
პ პაიკი |
ჭადრაკი | ქიში | შამათი |
| შვედური | K kung | D dam/drottning (lady/queen) | T torn (tower) | L löpare (runner) | S springare/häst (horse) | (B) bonde (peasant) | Schack | Schack | Schack matt |
| ჩინური | K 王 (Wáng, king) |
Q 后 (Hòu, queen) |
R 車 (Jū, chariot) |
B 象 (Xiàng, elephant) |
N 馬 (Mǎ, horse) |
(P) 兵 (Bīng, soldier) |
國際象棋 (Guójì Xiàngqí) |
將軍 (Jiāngjūn, general) |
將死 (Jiāngsǐ, checkmate) |
| ჩეხური | K král (king) | D dáma (lady) | V věž (tower) | S střelec (shooter) | J jezdec (rider) | (P) pěšec (foot soldier) | Šachy | Šach | Mat |
| ხორვატული | K kralj | D dama/kraljica | T top/kula | L lovac/laufer | S skakač/konj | (P) pješak | Šah | Šah | Šah mat |
| ჰინდი | R राजा rājā |
V वज़ीर vajīr |
H हाथी hāthī |
O ऊँठ ūṁṭ |
G घोड़ा ghoṛā |
(P) प्यादा pyādā |
शतरंज შატრანჯი |
शाह shāh |
शाहमात shāhmāt |
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ჩიბურდანიძე მ., აბაშიძე ვ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 11, ხს. 375-376, ქართი, 1987 წანა.
|
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |