ანტონიო ვივალდი

ვიკიპედიაშე
ანტონიო ვივალდი
ვივალდიშ ორჩანიე პორტრეტი

ანტონიო ლუჩიო ვივალდი (იტალ. Antonio Lucio Vivaldi; დ. 4 მელახი, 1678, ვენეცია ― ღ. 28 კვირკვე, 1741, ვენა), გეძინელი ჯოხო Il Prete Rosso („ჭითა პაპა“), რდჷ ვენეციარი პაპა, ბაროკოშ ფარანიშ კომპოზიტორი დო მევიოლინე. თიში ოთხი ოვიოლინე კონცერტი, „წარმოწანაშ ბორჯეფი“, ორხველჷ ბაროკოშ ფარანიშ ართ-ართი არძოშე პოპულარული მუსიკალური ნახანდის.

ბიოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ანტონიო ვივალდიქ დებადჷ 1678 წანაშ მელახის, ნოღა ვენეციას. ჭიჭე ანტონიო დაბადებაშ ბორჯის დონათეს. კჷლმაძიარეფიშ უზურით, ახალ დაბადებულს ვარა სინთელეშ პრობლემა უღუდჷ, ვარა თენა მერსხილი რდჷ თი დიხაშ ნწალუაშა, ნამუთ ვივალდიშ დაბადებაშ დღას უძანძუანდ ნოღასჷნ. მორო, საეკლესიო ნათუაქ მოხვადჷ მუში დაბადებაშე ჟირი თუთაშ უკული.

ვიოლინოშ მეგამა ანტონიოქ მუმაშე, ჯოვანი ბატისტაშე დიგურუ. ჯოვანი ბატისტა რდჷ ართ-ართი Sovvegno dei musicisti di Santa Cecilia-შ დჷმარსხუაფალი, ნამუთ წჷმარინუანდჷ მუსიკოსეფიშ დო კომპოზიტორეფიშ ართნერი პროფესიული გოართოიანაფას. თე ასოციაციაშ პრეზიდენტი რდჷ ჯოფანი ლეგრენზი, სან-მარკოშ ბაზილიკაშ კაპელაშ მაესტრო, ნამუქუთ ორდოშიან ხანსჷნე აწუჩჷ ჭიჭე ანტონიოს დიდი მუსიკალური მუმალუ. მუჭოთ რჩქჷნ ვივალდიშ სინთელეწკჷმა მერსხილი პრობლემა თიშნერი გურგაჩამაუ რდჷ, ნამუდა თის ვა შეალებუ ქჷდოუგურუაფუდუკო ოშურე ინსტრუმენტეფიშ მეგამა, შურღალაშ უბაღინაფუობაშ გეშა.

15 წანერქ, 1693 წანას თიქ გურაფა დიჭყჷ ოშურიელე ოგურაფალს დო თიწკჷმა თიში ღანკი რდჷ პაპას გჷშურთუმუდუკონ. 1703 წანას, 25 წანერქ ქოთ იკურთხუ პაპათ დო თიწკჷმა თიშ გეძინელი ჯოხო რდჷ Prete Rosso, ვარა "ჭითა პაპა", ოერჩანიეთ თიში ჭითა თუმეფიშ გეშა. ჭე მოგვიანაფილო, დოხოლაფირო 1704 წანას, თის მუში სინთელეშ გეშა უვარეს ოდღახუე ლიტურღიაშ მანჯუა. თაჸურეშე მოჸუნაფილი თინა ჭიეჭიეთ მუკმაჩირთუ აქტიური პრაქტიკას, მორო იშენი სქიდუდჷ პაპათ.

Ospedale della Pietà-ში, 1703 წანაშ ეკენიას ვივალდიქ გჷნირთჷ Ospedale della Pietà-შ მილარინალს maestro di violino (ვიოლინოშ მაგურაფალო). ვენეციას გვალო 4 თეშნერი გუნაჭყეფუ რდჷ. თინეფიშ ღანკი რდჷ ქიმუჩამუდესკო განათება დო გეურდუდესკონ წჷმოტებული, ომბოლი დო უღვენჯი ფანიაშ სქუალეფი. თინეფი იფინანსებუდეს რესპუბლიკაშ ფონდეფშე. ბოშეფი ქიდიგურუანდეს ვაჭარუას დო მილარინალს ტებულენდეს 15 წანაშ ხანს, ოდო ცირეფი ეთმოჭოფუნდეს მუსიკალურ განათებას დო არძოშე ნიჭიერეფი გინმირთუდეს Ospedale della Pietà-შ ბუნაშ დო ორკესტრიშ მაკათურეფო.

ანტონიო ვივალდიშ თე პოსტის გერინაფაშენ მალას ომბოლეფიშ მილარინალს ეიორდალეფიშ ბუნაქ ქჷმიპალუ დიდი ჯოხო დო პატიჩამა რესპუბლიკაშ თანჯეფს გალეთ. წორას ვივალდიქ ჭარჷ თინეფიშ კონცერტეფიშ, კანტატეფიშ დო ოშურიელე მუსიკაშ უმენტაში ნორთი. მორო კომპოზიტორიშ მერინა Ospedale della Pietà-შ დუდალაწკჷმა ობაღინაფალო აკოკვაჭილი რდჷ. მადუდურეფიშ სხუნუ ირი წანას ონწყუნდჷ კალიშ ღვაფას მაგურაფალეფიშ გჷშაგორუაშ გეშა. მორო, ოკო ქირაგადუას, ნამუდა ვივალდიშ დოტებაშენ კალიშ ღვაფა ირო გადარით ითებუდჷ დო 1709 წანას დიდი კომპოზიტორქ მიოდინუ თე სამუშა 7 ხონარით 6-იშ მეხჷ. ოდო ართი წანაშ უკული, მუჭოთ შტატგალენი მუსიკოსინ კჷნე დართინეს ოსპედალეშა. მუჭოთ რჩქჷნ დუდალობაქ დერწუმჷ თიშ გენიალობაშა. უკვე 1713 წანას თიქ გჷნირთჷ თე გუნაჭყეფუშ მუსიკალურ აკოქიმინჯალაშ გამამინჯეთ. ოდო 1716 წანას ქჷმუწუძინეს დო გეჭოფჷ ჯოხოდვალა maestro di' concerti.

წორას თე წანეფს ჭარჷ ვივალდიქ მუში მუსიკალური ნახანდეფიშ უმენტაშობა, თინეფ შქას მიარე ოპერა დო კონცერტი.

1705 წანას გჷშეშქვინჷ მუში ნახანდეფიშ მაართა კათელქ Opus 1-იქ, ნამუთ იკათუანდჷ ჟირი ვიოლინოშ 12 სონატას. 1709 წანას გჷშეშქვინჷ მაჟირა კათელქ Opus 2. 1718 წანას ვივალდიქ ქჷდიჭყჷ შარალუა. მუში შხირი შარალუაშ უმუკუჯინუო Ospedale della Pietà ყაბულც რდჷ თიშო ხეშფარა გჷნუგაფუდუკონ, კომპოზიტორი თინეფს დუჭარუნდჷ თუთას ჟირი კონცერტის დო გამკიჸონანდჷ მეცადინეობას ხუთშა იშენ-და თიმ ბორჯის, მუჟამს ვენეციას რდჷნ. ანგარიშკოროცხუაშ ფურცელეფი გჷნმობჩანა, ნამუდა 1723-1733 წანეფს თის 140 კონცერტიშ ჭარუაშ ხეშფარა გჷნუგეს. მა-18 ოშწანურაშ ვენეციას ოპერა რდჷ არძოშე უმოსო პოპულარული მუსიკალური ოძირაფუობა დო თიში ჭარუათ კომპოზიტორშოთ ძალამი მომგებიანი რდჷ. რდჷ მუსხირენი თეატრი, ნამუეფუთ ირალი კონკურენციას რდეს ართიანწკჷმან. ვივალდიშ მაართა ოპერა Ottone in villa- ქ დიდგჷ 1713 წანას ვენეციას ვარი დო განზერიას ვიჩენცაშ თეატრის. გეჸვენჯი წანას ვივალდიქ უკვე ვენეციაშა გჷნილჷ დო გჷნირთჷ Sant'Angel-იშ თეატრიშ იმპრესარიოთ, სოდეთ დოდგეს თიში ოპერა Orlando finto pazzo (RV 727). მორო თე ოპერა ვა გამულენდჷ თიჟამიშ მაჯინეშ მოთხუალეფს, ათეშენ ჟირი მარაშ უკული ვივალდიქ აძვილებურქ იჸუ მუნწყუმუდუკო თინა თეატრიშ რეპერტუარშე დო დუთირუდუკო თიმ ბორჯიშო უმოსი პოპულარული წჷმორინაფათ. 1715 წანას თიქ მაჯინეს წჷმურინუ ოპერა Nerone fatto Cesare (RV 724, დინაფილი რე). თენა რდჷ შქვითი ომპოზიტორიშ აკოქიმინელი ოპერა, სოდეთ ვივალდი რდჷ ლიდერი. ეჟამც ოპერას დიდი წჷმოძინაქ ხვადჷ თიათ.

1716 წანას ვივალდიქ დოჭარჷ ხოლო ჟირი ოპერა L'incoronazione di Dario (RV 719) დო La costanza trionfante degli amori e degli odi (RV 706). ეკონია თინეფშეიანქ თინერი პოპულარულო გჷნირთჷ ნამუდა ჟირი წანაშ უკული უკვე თირელი დო გჷნომუშებული Artabano re dei Parti (RV 701, დინაფილი რე) იდგუმუდჷ შხვადოშხვა თეატრეფიშ სცენებფს დო ბოლოს 1732 წანას პრაღასჷთ ქჷდიდგჷ. წორას თე პერიოდის დოჭარჷ ანტონიო ვივალდიქ ჩინებული წარმოწანაშ ბორჯეფი, ნამუთ წჷმმარინუანს ვიოლინოშ 4 კონცერტის. მუჭოთ იარგამებუნ თე მუსიკაშ დოჭარუაშ ინმაჩამალი წყუს წჷმარინუანდჷ მანტუაშ მუკი-მუკი რინელი სქვამი ოფუტეშ ელჷ-მოლჷ. თე ნახანდიქ მახვამილუ რევოლუცია მუსიკალური კონცეფციას. თინეფიშ ინოხ გენიალური კომპოზიტორქ არგამას ხანტჷ მაფერიშ ხარჩალი, ჩიტეფიშ ღურჭული, ჯოღორეფიშ ლალუა, მეშხურეეფიშ წჷმოძახინეფი, შტორმი, წყჷნარი სერეფი, გოჸინილი პეიზაჟეფი, დაჩხირიშ კიალი. არძო თე სცენა თოლწოხ წჷმომდირთუნა თე გენიალური მუსიკაშ მორჩქილა შვანს.

მუში კარიერაშ კონკას კომპოზიტორქ დოჭარჷ საქორწილო კანტანტა Gloria e Imeneo (RV 687), სპეციალურო ლუი XV-იშ ქორწინებაშა მეჯღუნილი დო La Cetra მეჯღუნილი იმპერატორ ჩარლზ VI-შა. 1728 წანას თინაქ პირადო აკოხვადჷ იმპერატორ ტრიესტის, პორტიშ კიდანჯუაშა მულირს. ჩარლზის თეშ მეწონჷ "ჭითა პაპაშ" მუსიკაქ, ნამუდა თინაქ თიმ დღას თიშე უმოსი ეჩჲუ კომპოზიტორს, ვინდარო ალბეთ არძო მინისტრის ჟირი წანაშ განწხანსჷნ. თიქ ვივალდის ქიმეჩჷ აიარიშ (რაინდიშ) ჯოხოდვალა, ორქოშ მედალი დო ვენაშა ქჷმიჭანუ. მუშ ჸურე კომპოზიტორქ იმპერატორს გეგნოჩჷ La Cetra-შ ხეშნაჭარაშ ანგი.

1730 წანას მუმაშ ალარინათ ვივალდი შარალენს ვენაშა დო პრაღაშა, სოდეთ დოდგჷ მუში ოპერა Farnace. თე პერიოდიშ შხვა კომპოზიტორეფიშნერო ვივალდიქჷთ თელარაშ ეკონია წანეფს წისაფულენდჷ ფინანსურ გაჭირებას. თიშ ნახანდეფი უკვე ვა რგებაფულენდეს პოპულარობათ, მუსიკალური გემაშ თირაფალაქ თინეფი მალას მოდაშე გჷნოლაფირო გჷნაშქჷ, მუდგაშ გეშათ ვივალდიქ აძვილებურქ იჸუ მუში ხეშნაჭარეფიშ უმენტაშობა ძალამი დაბალ ძივთიშა გეგმუჩამუდუკო, ვენას მუში რინა უნარღელი ქოჸოფედუკონი. ამუდღარშახ უჩინებუ რე ვივალდიშ ვენეციაშე ულაში ბაძაძი. მორო კჷლმაგორალეფიშ ნორთის ზურს უღჷ, ნამუდა თინაქ ვენაშა იმპერატორწკჷმა აკახვამილაფარო იშარჷ, მარა თიში ვენაშა დინულაშე ჭიჭე ხანშა იმპერატორქ დოღურჷ. უიღბალობაშ თე მონკა გეშკუმალაქ კომპოზიტორი ვენას მუშნალიშ წყუშ დო იმპერატორიშ თხილუაშ უმუშო ქჷდიტუ. ვივალდიქ ღურჷ 1741 წანაშ 27 ვარა 28 კვირკვეს დინოხოლენი ორგანოეფიშ ინფექციათ, ნაქირებუ ჸუდეს. 28 კვირკვეს დონთხორეს ღარიბეფიშ ოლეხეშ ოზეს, ნამუთ იდვალუაფუდჷ წიმინდე კარლიშ ჯოხონობაშ ოხვამეწკჷმა. თე საფლას ნთხორუნდეს ღურამესარჯაფილი დუმაშებელეფსჷთ. თიშ გეშა ნამუდა თე საფლაქ 1783 წანას დიკილუნ, შელებუანი ვა რე თიში დოდგინა, სო რე ნთხორილი ა. ვივალდინ. 1815 დო 1818 წანეფს თი ტერიტორიას, სოდეთ სასაფლა რდჷნ, ეიკიდჷ ვენაშ ტექნიკური უნივერსიტეტიქ. 1978 წანას, ანტონიო ვივალდიშ დაბადებაშე 300 წანაშ დუდწკჷმა რსხუაფათ, უნივერსიტეტიშ წოხოლე დიდგინ მემორიალური დაფაქ, ბაროკოშ ფარანიშ დიდი კომპოზიტორიშ ჯოხოშ უღურალჸოფაშო.

მუსიკალური ფრაგმენტეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]