ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ანა ფრანკი

{{გიშნაგორა}}
{{ინფოდაფა ჭარუ
| ჯოხო = ანა ფრანკი
| სურათი= Anne Frank passport photo, May 1942.jpg
| სურათიშ ზჷმა =250პქ
| მუკნაჭარა = ანელიზ მარია „ანა“ ფრანკი 1942 წანას
| ჩარჩო =
| ფსევდონიმი = 
| დაბადებაშ თარიღი = {{დაბადებაშ თარიღი|12|6|1929}}
| დაბადებაშ აბანი = [[მაინიშ ფრანკფურტი]], [[ვაიმარიშ რესპუბლიკა|გერმანია]]
| ღურაშ თარიღი = {{აბრ|მხლ.|მეხოლაფირო}} [[მელახი]], [[1945]] (15 წანერი)
| ღურაშ აბანი = [[ბერგენ-ბელზენი]]შ საკონცენტრაციე კარე, [[მასუმა რაიხი]]
| საქვარუა = დღარეფიშ ავტორი
| ერუანობა = [[გერმანალეფი|გერმანალი]] [[ურიეფი|ურია]]
| Alma mater = 
| ჟანრი = ბიოგრაფია, ავტობიოგრაფია
| პერიოდი = 
| ნინა = [[გერმანული ნინა]], [[ნიდერლანდური ნინა]]
| დებიუტი = 
| magnum_opus = ''ანა ფრანკიშ დღარეფი'' 
| გოლინა მახვამილეს =
| გოლინა მახვამილუ = 
| ჯილდოეფი = 
| ხეშმოჭარუა = Anne Frank signature.svg
| სქოლიო =
}}

'''ანელიზ მარია „ანა“ ფრანკი''' ({{lang-de|Anne Frank}} {{Audio-IPA|De-Anne Frank.ogg|[ˈʔanə ˈfʁaŋk]}}, {{lang-nl|Anne Vrank}} [[ერეფოშქაშე ფონეტიკური ანბანი|[ˈʔɑnə ˈfrɑŋk]]; ნანდული ჯოხო — '''ანელიზ მარია ფრანკი''' ({{lang-de|Anneliese Marie Frank}} {{Audio-IPA|De-Annelies Marie Anne Frank.ogg|[ˈanəˌliːs maˈʁiː ˈʔanə ˈfʁaŋk]}}, [[ნიდერლანდური ნინა|ნიდერ.]] ''Anneleese Marie Vrank'' [[ერეფოშქაშე ფონეტიკური ანბანი|[ˈɑnəˌlis maːˈri ˈʔɑnə ˈfrɑŋk]]]); დ. [[12 მანგი]], [[1929]], [[მაინიშ ფრანკფურტი]], [[ვაიმარიშ რესპუბლიკა|გერმანია]] — ღ. [[მელახი]], [[1945]], [[ბერგენ-ბელზენი]], [[მასუმა რაიხი]]))<ref name="theguardian">{{Cite web |url=https://www.theguardian.com/world/2015/mar/31/anne-frank-died-february-1945-one-month-earlier |title=Anne Frank probably died one month earlier than initially thought — museum |access-date=2017-10-01 |archive-date=2017-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171224042433/https://www.theguardian.com/world/2015/mar/31/anne-frank-died-february-1945-one-month-earlier |deadlink=no }}</ref> — [[გერმანია|გერმანიას]] დჷნაბადი [[ურიეფი|ურია]] ცირა ბაღანა, ნამუთ [[ადოლფ ჰიტლერი|ჰიტლერიშ]] ხეშუულობაშ მულაშე ფანიაწკჷმა ართო ატყობუდჷ [[მასუმა რაიხი|ნაცისტურ]] ტერორს [[ნიდერლანდეფი|ნიდერლანდეფს]]. საბოლათ ჭოფილქ დო ჸონაფილქ იჸუ [[აუშვიციშ საკონცენტრაციე კარე|აუშვიციშ]] საკონცენტრაციე კარეშა, მოგვიანაფათ გინოჸონაფილქ იჸუ [[ბერგენ-ბელზენი|ბერგენ-ბელზენშა]], დო ლჷმაშ დალიას დოღურჷ [[ტიფა]]თ. ჩინებული ''„ანა ფრანკიშ დღარეფი“''-შ ავტორი — დოკუმენტი, ნამუქჷთ გეგმაარგამუ ნაციზმი დო გინოთანგილი რე მოსოფელიშ ანდა ნინაშა. თე კჷრბიქ ხეთეშე მოსოფელიშ ბესტსელერო გინირთჷ — ვა ხვალე თიში მანჭებუ ინტონაციათ, თაშნეშე თარო თიშ გეშა, ნამჷ-და ართ ცირა ბაღანაშ ჭარაქ [[ჰოლოკოსტი|ჰოლოკოსტწკჷმა]] მერსხილი მილიონობათ ადამიერიშ ტრაგედიაშ აკოკათუა შილებუნ. ანა ფრანკი დო თიში ფანია იკოროცხჷნა [[ნაციზმი]]შ ართ-ართ ჩინებულ ნაკიბირათ.

==ბიოგრაფია==
ანა ფრანკიქ დებადჷ ფრანკფურტის, [[ურიეფი]]შ ფანიას. გერმანიაშ თარობაშა ნაცისტეფიშ მოულაშ უკული, ფრანკეფიშ ფანიაქ ოცხოვრებშა ამსტერდამიშა გეგნორთჷ. ანა დო თიში და მარგო გურაფულენდეს ამსტერდამიშ სკოლას. ნიდერლანდეფიშ ოკუპაციაშ უკულ, ნაცისტეფქ ნიდერლანდეფს მახორუ ურიეფიშ თხოზინი ქიდიჭყეს. ანა დო მუში და ბიბლიოთეკაშ უკახალენ ოთახის ტყობუდეს, ჸუდეს, სოდეთ ანაშ მუმა ოტო ფრანკი მუშენდჷ. ჸათე პერიოდის დიჭყჷ ანაქ დღარეფიშ ჭარუა. დღარეფს ეჭარილი რე ანაშ ფანიაშ ტრაგიკული რინა, 1942 წანაშე 1944 წანაშახ. 1944 წანაშ 4 მარაშინათუთას ანაშ ფანია [[გესტაპო]]ქ ოჭოფჷ დო საკონცენტრაციე კარეშა გეგნიჸონჷ. 1944 წანაშ 1 გერგობათუთას, ანა დო მარგო [[აუშვიციშ საკონცენტრაციე კარე|ოსვენციმიშ საკონცენტრაციე კარე]]შე [[ბერგენ-ბელზენი]]შ კარეშა გეგნიჸონეს, სოდეთ ჟირხოლოქ [[ტიფა]]თ დოღურეს, 1945 წანას. ჭითა ჯვარიშ მუნაჩემეფით, თინეფიშ ღურაშ თარიღი დოხოლაფირო [[მელახი]] რე, ნიდერლანდეფიშ თარობაშ მუნაჩემეფით 31 მელახი. ორდოიანი მუნაჩემეფით, ანაშ ღურაშ თარიღი [[ფურთუთა]] რდჷ. ფრანკეფიშ ფანიაშე ხვალე ანაშ მუმაქ, ოტო ფრანკიქ გინოსქიდჷ დო მალას ამსტერდამიშა დირთჷ დო ჸუდეს სოდეთ ანა ტყობუდჷ, მიოგორუ ანაშ ნაჭარა დღარეფს. ოტო ფრანკიქ დღარეფი გჷმაბჟინუ [[1947]] წანას. უკულიან წანეფს ანა ფრანკიშ დღარეფქ 70 ნინაშა ითანგჷ. ანა ფრანკიშ დღარეფს შხვადოშხვა ფილმეფიშ სიუჟეტიქ გიარსხუ.

=== ბაღანობა ===
[[ფაილი:Anne-frank-geburtshaus-gedenkstele-2011-ffm-027.jpg|thumb|left|150px|გასაშინე სტელა დალეფი ფრანკეფიშ პატიოცემელო [[მაინიშ ფრანკფურტი]]ს]]
ანა ფრანკიქ დებადჷ [[1929]] წანაშ [[12 მანგი]]ს, [[მაინიშ ფრანკფურტი]]ს, {{ვარე თანგილი 5|მაინგაუშ ჭითა ჯვარიშ კლინიკა|მაინგაუშ ჭითა ჯვარიშ კლინიკას|en|Maingau Red Cross Clinic}}<ref>{{Cite web |title=Geschichte |url=https://www.rotkreuzkliniken.de/drk_schwesternschaft_bad_homburg-maingau.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140127023342/https://www.rotkreuzkliniken.de/drk_schwesternschaft_bad_homburg-maingau.html |archive-date=27 January 2014 |access-date=20 October 2016 |publisher=Frankfurt Red Cross Clinics}}</ref>, ასიმილირაფილი [[ურიეფი]]შ ფანიას. ანაშ მუმა [[ოტო ფრანკი]] რდჷ გინორინელი ოფიცერი დო თიმ პერიოდის ბიზნესით რდჷ დაკებული, ნანა — [[ედიტ ფრანკი|ედიტ ფრანკ-ჰოლენდერი]] — დიაჸუდეში. ანას ჸუნდჷ უნჩაში და [[მარგო ფრანკი]],{{sfn|Müller|1999|loc=preface: ''Family tree''}} ნამუქჷთ დებადჷ [[1926]] წანაშ [[16 ფურთუთა]]ს.
[[ფაილი:Frankfurt, Klinik Maingau, Ärztehaus.jpg|thumb|right|150px|კლინიკა, სოდე დებადჷ ანა ფრანკიქჷნ]]
ფრანკეფიშ ფანია ორხველუდჷ ლიბერალურ ურიეფს დო აიწორო ვათხილანდეს [[იუდაიზმი]]შ არძა ტრადიციას დო წესის.{{sfn|van der Rol|Verhoeven|1995|p=10}} ფანია ოხორანდჷ ურიეფიშ დო შხვაში თური მენმოღალეეფიშ ასიმილირაფილი ჯარალუას, სოდე თინეფიშ ბაღანეფი ირდუდეს [[კათოლიციზმი|კათოლიკეეფწკჷმა]] დო [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტეფწკჷმა]]. ჟირი წანერიშ ხანშა ანა ოხორანდჷ მაინიშ ფრანკფურტიშ დორნბუშიშ რაიონს, მარბახვეგიშ შოშეშ ჸუდე N307,{{ref+|Dornbusch was created in 1946 out of parts of Eckenheim and Ginnheim.}} მარა უკული ფრანკეფიშ ფანიაქ გეგნორთჷ კჷნე თი რაიონიშ განგხოფერშტრასეშ შოშეშ ჸუდე N24-შა. თეხანიშო ჟირხოლო ჸუდე გედგჷ.<ref>{{Cite web |title=Wohnhaus der Familie Frank |url=https://www.frankfurt.de/sixcms/detail.php?id=3865&_ffmpar%5B_id_inhalt%5D=2461110 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190117003451/https://www.frankfurt.de/sixcms/detail.php?id=3865&_ffmpar%5B_id_inhalt%5D=2461110 |archive-date=17 January 2019 |publisher=City of Frankfurt}}</ref>

გერმანიაშა ადოლფ ჰიტლერიშ ხეშუულობაშ მულათ დო [[1933]] წანაშ მუნიციპალურ გიშაგორუეფს ნაცისტეფიშით გომორძგუათ, ანაქ დიამუში დო დაწკჷმა ართო გეგნორთეს [[აახენი|აახენშა]] როზა ბებიშა (ედიტიშ ნანაშა), ოტოქ ემიგრაციაშა მიდართჷ [[ამსტერდამი|ამსტერდამშა]], სოდე მუშენდჷ სააქციო ჯარალუაშ „ოპეკტა“ მადუდეშ პოსტის (ფირმა, ნამუთ აწარმენდჷ ჯემეფს) დო ცხოვრენდჷ რივერენბუურტიშ რაიონიშ მერვედეპლეინიშ მოედანს 37/2.{{sfn|Lee|2000|pp=20–23}} თიმ წანაშ ეკენიაშ თუთას ედიტიქჷთ გეგნორთჷ ამსტერდამშა, მარაშინათუთას თინეფს ქაკათჷ მარგოქ,{{sfn|Verhoeven|2019|p=7}} [[1934]] წანაშ ფურთუთას — ანაქჷთ.{{sfn|Verhoeven|2019|pp= 24–25, 31}}

ანა ამშვი წანაშ ხანშახ გილეშჷ [[მონტესორიშ მეთოდი|მონტესორიშ 6-ა სკოლაშ]] ბაღშა, უკული თე სკოლაშ პირველ კლასიშა მიდართჷ, ნამუსჷთ ანაშ ღურაშ უკული „ანა ფრანკიშ სკოლაშ“ ჯოხოქ დიადჷ.<ref>{{Cite web |title=Anne Frank in kindergarten |url=https://www.annefrank.org/en/anne-frank/the-timeline/entire-timeline/#31 |access-date=2024-01-08 |website=Anne Frank Website |language=en}}</ref><ref>{{cite web|lang=nl|url=https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/1461/amsterdam-anne-frankschool|title=Amsterdam, Anne Frankschool|publisher=[[National Committee for 4 and 5 May]]|access-date=2021-07-20}}</ref><ref>{{cite news|lang=nl|url=https://nha.courant.nu/issue/IJC/1957-05-26/edition/null/page/13|work=[[IJmuider Courant]]|date=1957-05-26|title=Anne Frankschool in Amsterdam|quote=Het Anne Frank-comité dat zich in november 1956 met een oproep tot het Nederlandse volk en tot de gemeentelijke autoriteiten van Amsterdam had gericht met het verzoek het te steunen in zijn streven om tot een blijvende herinnering aan Anne Frank te komen, heeft van Amsterdams wethouder van Onderwijs, mr. A. de Roos, de mededeling ontvangen dat B. en W. besloten hebben de naam van de Montesorrischool in de Niersstraat, waar van Anne Frank zes jaren leerlinge was, te wijzigen in „Anne Frankschool".}}</ref> თიშ უკული, მუთ [[1940]] წანაშ მესის, გერმანიაქ ნიდერლანდეფიშ ოკუპაცია იქჷნ, ანაქ, ნამუქჷთ მონტესორიშ სკოლას ამშვი წანას იგურჷნ, აძვილებურქ იჸუ ურიულ ლიცეუმშა გეგნურთუმუდჷკონ.

[[1938]] დო [[1941]] წანეფს,  ანაშ მუმა ოცადუდჷ მუში ფანიაშო ვიზაშ მეღებას, [[ააშ|ამერიკაშ აკოართოიანაფილ შტატეფშა]] ვარ-და [[კუბა]]შა ემიგრაციაშო.<ref name="cohennyt">{{Cite news |last=Cohen |first=Patricia |date=14 February 2007 |title=Letters reveal desperate plight of Anne Frank's family – Europe – International Herald Tribune |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2007/02/15/world/europe/15iht-frank.4597896.html |url-status=live |access-date=20 November 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151121062559/https://www.nytimes.com/2007/02/15/world/europe/15iht-frank.4597896.html |archive-date=21 November 2015}}</ref> [[1941]] წანაშ 1 ქირსეთუთას, ოტო ფრანკის მეჩეს ხვალე აკა ვიზა კუბაშა ხვალე თიშო, მარა ვითი დღაშ უკული გერმანიაქ დო [[იტალია]]ქ ლჷმა გეგმუცხადეს ააშ-ს, დო ჰავანაქ ვიზა გაუქვჷ.<ref>{{Cite web |date=6 July 2018 |title=German Bombs and US Bureaucrats: How Escape Lines from Europe Were Cut Off |url=https://us-holocaust-museum.medium.com/german-bombs-and-us-bureaucrats-how-escape-lines-from-europe-were-cut-off-1b3e14137cc4 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221001002204/https://us-holocaust-museum.medium.com/german-bombs-and-us-bureaucrats-how-escape-lines-from-europe-were-cut-off-1b3e14137cc4 |archive-date=1 October 2022 |access-date=30 September 2022 |website=www.us-holocaust-museum.medium.com |language=en}}</ref>

=== ტყობშეიანი რინა ===
[[ფაილი:Amsterdam Anne Frank.jpg|thumb|left|150px|ანა ფრანკიშ ნაწახნაკა [[ამსტერდამი|ამსტერდამს]]]]
მუჟანსჷთ ოტო ფრანკიქ, მუში მაჸალეეფიშ (ვიქტორ კლიუგერი, იოხანეს კლეიმანი, მიპ გიზი, თიში ალმასქუ იან გიზი დო ელისაბედ (ბეპ) ფოსკიოილი) წოროქიმინუათ, წყარპიჯის მადვალუ [[ანა ფრანკიშ ჸუდე|პრინსენგრახტ-263-იშ]] ჸუდეშ უკახალე მანწყჷ (სოდე იდვალუაფუდჷ „ოპეკტა“) ფულირი ოტყობინჯე — მუჭოთ რინსენგრახტ-263-ის მადვალი შხვა ჯარალობური ჸუდეეფსინ, არძას ართამი პირველი სართული უღუდჷ (თის იკენდჷ „ოპეკტაშ“ საწარმოშ ოწკარუე), მუჟანსჷთ მაჟირა სართულიშე დგჷმილი ჟირი ნორთო ირთუდჷ: ართი ნორთი გიშმეშჷ წყარპიჯიშა, სოდე რდჷ „ოპეკტაშ“ ოფისეფი, მაჟირას — დოსართე შხირას ცაიორი რდჷ. ოტყობინჯე იკენდჷ დგჷმილიშ მაჟირა ნორთიშ 3-ა, 4-ა დო 5-ა სართულეფს დო თექ იდვალუაფუდჷ მასუმა სართულშა აკა გიშალი, ნამუთ დოფორეს დოკუმეტეფიშ კარადათ (2-ა სართულს დგჷმილიშ მაჟირა ნორთისჷთ უღუდჷ გიშაულარი პირველ სართულშა, მარა ვაუღუდჷ მუთუნნერი გინაულარეფი ჟილენი სართულეფშა).

[[1942]] წანაშ [[12 მანგი]]ს, ანაქ 13 წანერო გჷნირთუ. ბადებაშ დღაშახ ჭიჭე ხანიშ უწმოხ, ანაქ მუამუშის მაღაზიაშ ვიტრინას ქაძირჷ ნოჭკერიშ კაბრამი მორჩილი ავტოგრაფეფიშ ალბომი, ნამუქჷთ ანას თეშ მეწონჷ, ნამჷ-და გჷნოჭყვიდუ თიში დღარო გჷმორინაფა. ანაქ მუში დღარს პირველი დინნაჭარა აკეთჷ თიმ დღას.

ოტყობინჯეს ანა დღიურს ჭარუნდჷ [[ნიდერლანდური ნინა|ნიდერლანდურ ნინაშა]] (პირველი ნინა რდჷ გერმანული, მარა ნიდერლანდურიშ გურაფა დიჭყჷ ჭიჭენობაშე დო გჯირო რაგადანდჷ, ვინდარო თიში მასქერეფი). თე ნაჭარეფს ანა ჭარუნდჷ მუში გჷმოგოინაფილ დამაჸალე კიტის. ანა თე ნაჭარეფს კიტის ირფელს ურაგადუდჷ, დო მუჭო მიშჷ თინეფიშ რინა ოტყობინჯესჷნ. ანაქ მუში დღას გიოდჷ ''„Het Achterhuis“'' („უკახალენი ჸუდეს“).

'''1943 წანაშ 19 გერგობათუთაშ დინნაჭარა:'''

{{ციტატა|გერმანალეფი არძა კარს რეკჷნა დო კითხულენა, ჸუდეს ქორენა დო ვარი ურიეფინ... ონჯუას, აკოსერილს, ვორწყექ კათაშ რანწკის ენგარაფილი ბაღანეფით. თინეფი მეულა დო მეულა, განთხიშ გითოლაფაშახ მეგამეფით დო ქურსუეფით. მითინქ ვადოსქიდჷ — რჩინუეფი, ჩქჷჩქუეფი, მოკათუეფი, დალახებულეფი — არძა მიშჷ თე ოღურალე შარას.}}

=== ჭოფუა დო დეპორტაცია ===
ოტყობინჯეს ვალეგალეფი 25 თუთას ქორდეს. [[1944]] წანას, ოკუპაციურ ხეშუულობას უჩინებუ ადამიერქ ნინა ქემუღჷ ტყობინელი ურიეფიშ ბუნაშ გეშა, დო [[4 მარაშინათუთა]]ს პრინსენგრახტიშ შოშეშ ჸუდე N263-შა ქემიაკითხუეს ნიდერლანდეფიშ პოლიციაქ დო [[გესტაპო|გესტაპოალეფქ]] [[კარლ ზილბერბაუერი]]შ დუდალათ. ბრუოხოლო ადამიერი ოჭოფეს დო ვეტერინგსჰანსიშ შოშეს მადვალი ხვილიშას ოთხი დრაშ გოძვენას ხვილუდეს, უკული გეგნიჸონეს [[ვესტერბორკიშ საკონცენტრაციე კარე]]შა, სოდე, მუჭოთ გიშაძახებაშე მუკოშველებურეფინ, თინეფი გინოჸონაფილი რდეს კარეშ „საჯარიმო გჷმნართიშა“ დო არძაშე ურთულაში საქვარიშ კეთება დავალეს. თინეფს არზენდეს არძაშე უჭიჭაში ოჩამური თიას, დო ოცადუდეშ თინეფიშ იზოლირაფას შხვა ჭოფილეფშე. თარო თინეფი მუშენდეს ფურინჯეფიშ ტახილი აკუმულატორეფიშ ხუალას. [[3 ეკენია]]ს ბრუოხოლო ვალეგალქ დეპორტირაფილქ იჸუეს [[აუშვიციშ საკონცენტრაციე კარე|აუშვიციშ]] (ოშვიენჩიმიშ/ოსვენციმიშ) საკონცენტრაციე კარეშა. თე 93-ა ბუჯგუა, 1019 ადამეირიშ მუდანობათ, ბოლო ეშელონი რდჷ, ნამუსჷთ ნიდერლანდიშ ურიეფი მეჸუნდჷ ღურაშ კარეშან, თიშ უკული ურიეფიშ დეპორტაციაქ ვესტერბორკიშე აუშვიციშა მეჭყორდჷ.

==გასაშინე==
<gallery mode="packed" heights="140">
File:Anne_-_1.jpg|ანა ფრანკიშ ბაღანეფიშ ადამიერიშ ნებეფიშ მემორიალი ანტიგუას, გვატემალა
File:Anne Frank USA.JPG|ანა ფრანკიშ ცენტრი ნიუ-იორკის
File:Anne Frank mural - Anne Frankmuurschildering, Utrecht, 2020 08.jpg|ბაირონ გომეს ჩავარია, ანა ფრანკიშ [[მურალი]] ჩიტეფით დო ბაღანეფიშ ხელეფიშ ანგეფით (2017), ანა ფრანკიშ სკოლა, [[უტრეხტი]], ნიდერლანდეფი, 2020
File:Anne_Frank_Children's_Human_Rights_Memorial.jpg|ანა ფრანკიშ ბაღანეფიშ ადამიერიშ ნებეფიშ მემორიალი, იერუსალიმი
</gallery>

==ლიტერატურა==
* Lee, Carol Ann (2000). The Biography of Anne Frank – Roses from the Earth. London: Viking Press. ISBN 978-0-7089-9174-9.
* Prose, Francine (2009). Anne Frank: The Book, the Life, the Afterlife. New York: HarperCollins. ISBN 978-0-06-143079-4.
* Frank, Anne (1989). The Diary of Anne Frank, The Critical Edition. Netherlands State Institute for War Documentation. New York: Doubleday. ISBN 978-0-385-24023-9.

== რესურსეფი ინტერნეტის ==
{{commons-inline|Anne Frank}}
* [http://www.annefrank.com/ Anne Frank Center, United States]
* [http://www.annefrank.org/ Anne Frank House]
* [http://www.annefrank.org.uk/ Anne Frank Trust UK]
* [http://www.annefrank.ch/ Anne Frank-Fonds (Foundation)]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}


{{ანა ფრანკი}}

[[კატეგორია:გერმანალეფი]]
[[კატეგორია:გერმანალი ურიეფი]]
[[კატეგორია:გერმანალი ჭარუეფი]]
[[კატეგორია:დღარეფიშ ავტორეფი]]