პარიზიშ კომუნა
პარიზიშ კომუნა (ფრანგ. Commune de Paris) — ფრანგული რევოლუციური თარობა, ნამუქჷთ ეჭოფუ ხეშულობა პარიზის, 1871 წანაშ 18 მელახიშე 28 მესიშახ.
საფრანგეთ-პრუსიაშ ლჷმაშ ბორჯის, 1870-1871 წანეფს საფრანგეთიშ ერუანულ გვარდიას გენძალიერჷ მოხანდე კლასიშ რადიკალიზმიქ. საფრანგეთიშ მასუმა რესპუბლიკაშ დორსხუაფაშ დო გერმანალეფიშე ფრანგული არმიაშ მარცხებაშ უკული, ერუანული გვარდიაშ ნორთეფქ გეჭოფეს ნოღა პარიზიშ კონტროლი 1871 წანაშ 18 მელახიშე. თინეფქ დოჸვილეს საფრანგეთიშ არმიაშ ჟირი გენერალი, ვაღიარენდეს საფრანგეთიშ მასუმა რესპუბლიკას დო ქჷდარსხუეს მუნეფიშ ზოხორინელი თარობა.
კომუნა პარიზის აკონტროლენდჷ ჟირი თუთაშ, ართი მარაშ დო სუმი დღაშ გოძვენას. ჸათე პერიოდის კომუნარეფქ მიშეღეს მუნეფიშ კანონეფი, ნამუეფით რდჷ უმოსო პროგრესული დო ანტი რელიგიური. დიკილჷ არძო კათოლიკურ ეკლესიაქ დო სკოლაქ. კომუნაქ გამათხოზუ პაპეფს.
კომუნას დიდ როლს არსულენდეს სოციალისტური, კომუნისტური, ფემინისტური დო ანარქისტული ბუნეფი.
მალას, მესიშ ბოლო დღალეფს, საფრანგეთიშ ერუანულ არმიაქ მოჯალაგუ პარიზიშ კომუნა. ერუანული არმიაშ ნძალეფქ დოჸვილეს დოხოლაფირო 10-15 ანთასი კომუნარი, ხოლო ანთასობათ ოჭოფეს, გასამართეს დო გეგნახორეს. ბრელ კომუნარქ ინტუ, უმენტაშობაქ ინგლისიშა, ბელგიაშა დო შვეიცარიაშა.
პარიზიშ კომუნაქ დო თიში იდეეფქ დიდი გოლინა იღვენუ კარლ მარქსიშა დო ფრიდრიხ ენგელსიშა. ენგელსი პარიზიშ კომუნას უძახჷდჷ პროლეტარიატიშ მაართა დიქტატურას.
რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- La Commune de 1871 by JP Achard (in French)
- Paris Commune Archive at Marxists Internet Archive
- Paris Commune Archive at Anarchist Archive
- On the Paris Commune, a collection of writings by Marx and Engels on the subject.
- Karl Marx and the Paris Commune by C.L.R. James, 1946
- The Paris Commune and Marx' Theory of Revolution by Paul Dorn
- Paris Commune on Encyclopædia Britannica
- Paris Commune on Encyclopedia.com