რაპანუი (ნინა)
რაპანუი — ბჟაეიოლპოლინეზიური ნინა, მუდგაშათ რაგადანა თანაფაშ კოკის.
თანაფაშ კოკი ჩილეშ სპეციალურ ტერიტორიას წჷმარინუანს. 2002 წანაშ ეჭარუაშ მეჯინათ, კოკი დო კონტინენტურ ჩილეს, დოხოლაფირო 3 700 ეთნიკურო რაპანუი ოხორანs.[1] რაპანუი უმორჩილეშობაშ ნინა რე დო თიშა მორაგადეეფი თაშნეშე რაგადანა ესპანურო. ბაღანეფიშ უმენტაშობა თეჟამო ესპანურ ნინაშა ირდუ, რაპანუიშა რაგადის თინეფი უკულნეშის, რინას გურაფულენა.[2]
რაპანუიშ ჭარალუა ლათინურ ანბანს ირინუანს.
რაპანუიშ ნინა ბჟაეიოლპოლინეზური ნინა რე, ნამუთ თაშნეშე იკათუანს მარკიზულ დო ტაიტურ ნინეფს. ნინეფიშ ფანიას, მორფოლოგიურო თინა არძოშე ხოლოსიე მარკიზულწკჷმა, თიშ უმკუჯინუო, ნამდა ფონეტიკურო უმოსი ბრელი დოხოლაფა უღუ ახალზელანდიურ მაორულ ნინაწკჷმა. ჟირხოლო ნინა, წოროხონარიელეფიშ ატებაშ ჸურე ალაზიმაფათ კონსერვატიულიე შხვა ბჟაეიოლპოლინეზიურ ნინეფწკჷმა ალაზიმაფათ, ნამუეფქჷთ თინეფი მიოდინეს.
შხვა პოლინეზიური ნინეფიშ შორო, რაპანუის ძალამი ჭიჭე წოროხონარიელი უღჷ. ბჟაეიოლპოლინეზიურ ნინეფს რაპანუი უნიკალურიე თით, ნამდა თინაქ ქეტუ დუდშენოიანი პროტო-პოლინეზიურიშ გლოტალური რსხუ.
რაპანუიშ ნინაშ გეშა ეკონია ბორჯის გჷშაშქუმალირი არძოშე შანულამი წინგიე ვერონიკა დიუ ფეიშ რაპანუი (გრამატიკაშ ეჭარუა) (ISBN 0-415-00011-4).
ძალამი ჭიჭე რე ჩინებული თე ნინაშ ევროპელეფწკჷმა კონტაქტაშახიანი ულირიშ გეშა. თიში ლექსიკაშ უდიდაში ნორთი გჷნულირიე პროტო-ბჟაეიოლპოლინეზიურშე. ტაიტურშე მასიურო დოსერსხაფაშ გეშა, ასე ბრელი ზიტყვაშ ჟირი ფორმა რე, მუთ ორდოულ ნინას ართი ზიტყვათ გჷმისახუაფუდ. სამანგათ, ტაიტური ite-შ ხასლას რე ორიგინალი tike‘a (რწყება); ჟირხოლო თინეფშეიანი მუთმურს პროტო-ბჟაეიოლპოლინეზიური kite‘a-შე.
ქოძირით თაშნეშე
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Old Rapa Nui dictionary (Internet Archive version from 2007-10-16)
- Rapa Nui Swadesh vocabulary list (Wiktionary)
- Rapa Nui words from the Austronesian Basic Vocabulary Database
- Rapa Nui legends and traditions, both in Rapa Nui and in English, also from Rongorongo.org
- Easter Island Foundation's Rapa Nui Glossary Archived 2006-04-05 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Miki Makihara (Queens College), has several papers on contemporary Rapa Nui language and language revival efforts Archived 2006-09-15 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Rapanui glossary Archived 2006-04-05 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Audio for You Can Be God's Friend! (Brochure on mp3) Archived 2012-03-07 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. (ZIP file)