სიგჷრძა

სიგჷრძა — ფიზიკური სიდიდა რე, ნამუთ მუდგაინი წირეშ ოლეს (სიგჷრძას) ეთმოშანჷნც. ონჭირე (ინწრო) სვენათ სიგჷრძაშ გიმე იგურიწყულებჷ ასაგასაშ ზჷმა გინძაშური გეზათ, ანუ ჰორიზონტალური გეზათ ასაგასაშ ჟირი არძოშე უმოსი დოჩილითაფირი ჭურჭულ შქას გოძვენა, გინორთელო ვერტიკალური ზჷმაშე (სიმაღალა). ფიზიკას სიგჷრძა ფშხირას გოძვენაშ სინონიმო გჷმირინუაფუ დო ეთმიშანუაფჷ ლათინური ასოთ $L$ ვარა $l$.

სიგჷრძაშ ართული SI სისტემას რე მეტრა (მ), ოდო CGS სისტემას რე სანტიმეტრი (სმ).

სიგჷრძაშ ართურეფი

მეტრაშური სისტემა

მეტრაშური სისტემას სიგჷრძაშ ართურო გჷმირინუაფუ გეჸვენჯი სიდიდარეფი

• კილომეტრი = 10 ³ მ = 10 ⁵;
• მეტრა = 10 ² სმ;
• დეციმეტრი = 0.1 მ = 10 სმ;
• სანტიმეტრი = 0.01 მ;
• მილიმეტრა = 10 ^–3 მ = 10 ^–1 სმ;
• მიკრონი = 10 ^–6 მ = 10 ^–4 სმ;
• ნანომეტრი = 10 ^–9 მ = 10 ^–7 სმ;
• ანგსტრემი = 10 ^–10 მ = 10 ^–8 სმ.

ბრიტანული (იმპერიული) სისტემა

იმპერიული (ბრიტანული) სიგჷრძაშ ართულეფი რე: მილი, იარდი, ფუტი დო დიუმი. მილქ ბრიტანეთის გიფაჩჷ ჯვეში რომიშე, სოდეთ თინა ეთმინწყუმუდჷ მუჭოთ აკოანჯარაფილი რომაული ჯარიშ 1000 ჟირმანგი ბიჯგი.

ოზუღე სისტემა

სიგჷრძაშ გოზჷმუაშ ოზუღე სისტემა მებუნაფილიე დიხაუჩაშ ზჷმაწკმა. ობაზისე ართურო ეჭოფილიე ოზუღე მილი, ნამუთ ეთმინწყუმუ, მუჭოთ დიხაუჩაშ ელიფსოიდიშ მერიდიანიშ ართი გრადუსიშ 1/60-ალიშ სიგჷრძა. ოზუღე მილიშ ზჷმა ვა რე იროიანი. ეკვატორს თინა 1843 მ-იშ მანგიე, ოდო პოლუსეფც 1861,6 მეტრაშ.

ოერეფოშქაშე ოზუღე მილი 1852 მეტრას აკმადგინანს.

ასტრონომიული ართურეფი

ასტრონომიას სიგჷრძაშ ოზიმალო ხშირას გჷმირინუაფუ გეჸვენჯი ართურეფი

• ასტრონომიული ართური
• სინთეშ წარმოწანა
• პარსეკი