ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ყარაბაღიშ ლჷმა

{{ინფოდაფა ოურდუმე კონფლიქტი
|კონფლიქტი=<big>ყარაბაღიშ ლჷმა</big>
|ნორთი=[[ყარაბაღიშ კონფლიქტი]]შ
|სურათი=[[ფაილი:Karabakhwar01.jpg|290px]]
|დუდჯოხო=ჟიშე გიმე სათიშ ისინდიშჸურე: აზერბაიჯანული ჯიშთამტრანსპორტიორიშ ნოსქილედეფი, აზერბაიჯანარი ლტოლვილეფი, სომეხური T-72-იშ მემორიალი ასკერანის, გვალამ ყარაბაღიშ ჯარიშკოჩეფი წვართუაშ ბორჯის.
|თარიღი=[[20 ფურთუთა]] [[1988]] - [[16 მესი]] [[1994]]
|ორენი=[[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|გვალამი ყარაბაღი]]
|casus=
|შედეგი=[[სომხეთი]]შ გომორჯგუალა
|ტერიტორია=[[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|გვალამი ყარაბაღი]] [[დე ფაქტო]] ზოხორინელო გჷნმირთუ. სომეხეფქ [[აზერბაიჯანი]]შ ტერიტორიაშ 20%-იშ ოკუპაცია ქოქიმინეს.
|კუნთხუ1=[[ფაილი:Flag of Artsakh.svg|22px]] [[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[სომხეთი]]
'''ალურედჷ''':<br />{{flag|ზსწ}} [[დაქირებული მალიმორეფი]]
|კუნთხუ2=[[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[აზერბაიჯანი]]
'''ალურდეს''':<br>{{flagicon|Afghanistan|1992}} [[ავღანარეფი|ავღანერი]] [[მოჯაჰიდი|მოჯაჰიდეფი]]<ref name="Taarnby">Taarnby, Michael. "[http://www.scribd.com/doc/21698244/The-Mujahedin-in-Nagorno-Karabakh-A-Case-Study-in-the-Evolution-of-Global-Jihad The Mujaheddin in Nagorno-Karabakh: A Case Study in the Evolution of Global Jihad]." Real Institute Elcano. 5 September 2008.</ref><br />{{flagicon|ჩეჩნეთიშ რესპუბლიკა იჩქერია}} [[ჩეჩენეფი]] [[შამილ ბასაევი]]შ დუდალათ<br />{{flag|ზსწ}} [[დაქირებული მალიმორეფი]]
|მადუდე1=[[ფაილი:Flag of Artsakh.svg|22px]] [[სამველ ბაბაიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Artsakh.svg|22px]] [[მონტე მელკონიანი]] [[ჩხუპიშ ბორჯის ჸვილირი|†]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[ჰემაიაგ ჰაროიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[ვაზგენ სარგსიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[არკადი ტერ-ტატევოსიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[ანატოლი ზინევიჩი]]
|მადუდე2=[[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[ისგანდარ ჰამიდოვი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[სურატ ჰუსეინოვი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[რაჰიმ გაზიევი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]] [[შამილ ბასაევი]]<ref name="Griffin">{{cite book
 | last = Griffin
 | first = Nicholas
 | title = Caucasus: A Journey to the Land Between Christianity and Islam
 | publisher=University of Chicago Press
 | year = 2004
 | location = Chicago
 | pages = 185–186
 | isbn = 0-226-30859-6 }}</ref><br />{{flagicon|Afghanistan|1992}} [[გულბედინ ხეკმატიარი]]<ref name="Taarnby"/>
|ნძალა1=1=20,000 (გვალამ ყარაბაღიშ ნძალეფი, თინეფს შქას 8,000 სომხეთშე) <br>20,000 (სომხეთიშ ნძალეფი)<ref name="Caucasian knot">Levon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian ''The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh''. Zed Books, 1994, p. 14. ISBN 978-1-85649-288-1.</ref>
|ნძალა2=42,000 (36,000 ოსქირონე, 1,600 ოჰავე ნძალეფი) <ref name="Caucasian knot"/>
1,500–2,500 ავღანერი დო ჩეჩენი მალიმორეფი
|ნოდინაფეფი1='''ღურელი:'''<br> 4,592<ref name="AMS">{{ru icon}} Melik-Shahnazarov, Arsen. ''[http://www.sumgait.info/caucasus-conflicts/nagorno-karabakh-facts/nagorno-karabakh-facts-14.htm Нагорный Карабах: факты против лжи]''.</ref><br />'''ჭკირილი:''' დოხოლაფირო: 25,000<br />'''დინაფილი:'''<br> 196
|ნოდინაფეფი2='''ღურელი:'''<br>25,000<ref>"[http://www.euronews.net/2009/11/28/winds-of-change-in-nagorno-karabakh/ Winds of Change in Nagorno Karabakh ]." ''Euronews''. 28 გერგობათუთა [[2009]].</ref>-30,000<ref name="AMS"/> <br />'''ჭკირილი:'''<br>60,000 
'''დინაფილი:''' <br>4,210
|მეღანკუა=
}}
'''ყარაბაღიშ ლჷმა''' ('''ყარაბაღიშ კონფლიქტი''') ({{lang-hy|''Արցախյան գոյամարտ''}}; {{lang-az|''Qarabağ müharibəsi''}}) ([[1991]]—[[1994]]) — ოურდუმე კონფლიქტი სომეხურ დო აზერბაიჯანულ აკოანჯარაფილ აკნაშაყარეფს შქას [[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|გვალამ ყარაბაღიშ]] რეგიონშა კონტროლიშ დამყარებელო.

== წჷმოხისტორია ==
{{თარი|სომხეთ-აზერბაიჯანიშ ლჷმა (1918-1920)}}
ჩხუპიქ [[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|ყარაბაღიშო]] დიო ხოლო [[XX ოშწანურა]]შ დაჭყაფუს დიჭყჷ, ნამუქჷთ თიმ ბორჯის [[აზერბაიჯანი]]შ გომორძგუალათ დო რეგიონშა კონტროლიშ დოწესაფათ გეთუ.

[[1921]] წანას [[რუსეთი|რუსეთიქ]] [[კავკაცია]]შ სუმხოლო სახენწჷფოო: [[სომხეთიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]], [[აზერბაიჯანიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]] დო [[საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]] გეჭოფუ. [[სხუნუეფიშ რსხუ]]შ აკოქიმინუაშ უკულ, [[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|ყარაბაღი]] სომხეთიშ სსრ-ს გეგნაჩჷ, მუსჷთ დიდ საპროტესტო ყარაფიქ მაჸუნ აზერბაიჯანს, [[ერევანი|ერევანს]] - კინ სხუნუეფიშ ოკუპაციაშ სააწმარენჯო აჯანყება მიშჷ. თე ფაქტორეფიშ გიწოლორაფათ, [[1921]] წანას [[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|გვალამ ყარაბაღიქ]] აზერბაიჯანს გეგნაჩჷ. [[1923]] წანას ტერიტორია ''გვალამ ყარაბაღიშ ავტონომიურ რეგიონო'' გეგნირთჷ დო აზერბაიჯანიშ სსრ-შა გენშართჷ. თიმ ბორჯიშო, [[გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა|ყარაბაღიშ]] მახორობაშ 94%-ს [[სომეხეფი|სომეხი]] ერუანობაშ მახორობას აკმადგინანდჷ. ავტონომიურ რეგიონიშ ნანანოღა [[შუშა (ნოღა)|შუშაშე]] [[ხანქენდი|ხანკენდიშა]] გეგნიღეს, ნამუსჷთ სომეხური კუნთხუ [[სტეფანაკერტი|სტეფანაკერტის]] უძახუნ.

== სქოლიო ==
{{სქოლიო|2}}

{{პოსტსხუნუეფიშ ქიანეფი}}
{{რგილი ლჷმა}}
[[კატეგორია:აზერბაიჯანიშ უახალაში ისტორია]]
[[კატეგორია:სომხეთიშ უახალაში ისტორია]]
[[კატეგორია:ამიერკავკაციას XX ოშწანურაშ ოურდუმე კონფლიქტეში]]
[[კატეგორია:XX ოშწანურაშ ლჷმეფი]]