ყარაბაღიშ ლჷმა

ვიკიპედიაშე
ყარაბაღიშ ლჷმა
ყარაბაღიშ კონფლიქტიშ ნორთი

ჟიშე გიმე სათიშ ისინდიშჸურე: აზერბაიჯანული ჯიშთამტრანსპორტიორიშ ნოსქილედეფი, აზერბაიჯანარი ლტოლვილეფი, სომეხური T-72-იშ მემორიალი ასკერანის, გვალამ ყარაბაღიშ ჯარიშკოჩეფი წვართუაშ ბორჯის.
თარიღი 20 ფურთუთა 1988 - 16 მესი 1994
ორენი გვალამი ყარაბაღი
შედეგი სომხეთიშ გომორჯგუალა
ტერიტორიული
თირუეფი
გვალამი ყარაბაღი დე ფაქტო ზოხორინელო გჷნმირთუ. სომეხეფქ აზერბაიჯანიშ ტერიტორიაშ 20%-იშ ოკუპაცია ქოქიმინეს.
კუნთხუეფი
გვალამი ყარაბაღიშ რესპუბლიკა
სომხეთი

ალურედჷ:
ზსწ-იშ შილა ზსწ დაქირებული მალიმორეფი

აზერბაიჯანი

ალურდეს:
ავღანეთიშ შილა ავღანერი მოჯაჰიდეფი[1]
ჩეჩნეთიშ რესპუბლიკა იჩქერიაშ შილა ჩეჩენეფი შამილ ბასაევიშ დუდალათ
ზსწ-იშ შილა ზსწ დაქირებული მალიმორეფი

მადუდეეფი
სამველ ბაბაიანი
მონტე მელკონიანი
ჰემაიაგ ჰაროიანი
ვაზგენ სარგსიანი
არკადი ტერ-ტატევოსიანი
ანატოლი ზინევიჩი
ისგანდარ ჰამიდოვი
სურატ ჰუსეინოვი
რაჰიმ გაზიევი
შამილ ბასაევი[2]
ავღანეთიშ შილა გულბედინ ხეკმატიარი[1]
ნძალეფი
1=20,000 (გვალამ ყარაბაღიშ ნძალეფი, თინეფს შქას 8,000 სომხეთშე)
20,000 (სომხეთიშ ნძალეფი)[3]
42,000 (36,000 ოსქირონე, 1,600 ოჰავე ნძალეფი) [3]

1,500–2,500 ავღანერი დო ჩეჩენი მალიმორეფი

ნოდინაფეფი
ღურელი:
4,592[4]
ჭკირილი: დოხოლაფირო: 25,000
დინაფილი:
196
ღურელი:
25,000[5]-30,000[4]
ჭკირილი:
60,000

დინაფილი:
4,210

ყარაბაღიშ ლჷმა (ყარაბაღიშ კონფლიქტი) (სომეხ. Արցախյան գոյամարտ; აზერ. Qarabağ müharibəsi) (1991—1994) — ოურდუმე კონფლიქტი სომეხურ დო აზერბაიჯანულ აკოანჯარაფილ აკნაშაყარეფს შქას გვალამ ყარაბაღიშ რეგიონშა კონტროლიშ დამყარებელო.

წჷმოხისტორია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ჩხუპიქ ყარაბაღიშო დიო ხოლო XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს დიჭყჷ, ნამუქჷთ თიმ ბორჯის აზერბაიჯანიშ გომორძგუალათ დო რეგიონშა კონტროლიშ დოწესაფათ გეთუ.

1921 წანას რუსეთიქ კავკაციაშ სუმხოლო სახენწჷფოო: სომხეთიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა, აზერბაიჯანიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა დო საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა გეჭოფუ. სხუნუეფიშ რსხუშ აკოქიმინუაშ უკულ, ყარაბაღი სომხეთიშ სსრ-ს გეგნაჩჷ, მუსჷთ დიდ საპროტესტო ყარაფიქ მაჸუნ აზერბაიჯანს, ერევანს - კინ სხუნუეფიშ ოკუპაციაშ სააწმარენჯო აჯანყება მიშჷ. თე ფაქტორეფიშ გიწოლორაფათ, 1921 წანას გვალამ ყარაბაღიქ აზერბაიჯანს გეგნაჩჷ. 1923 წანას ტერიტორია გვალამ ყარაბაღიშ ავტონომიურ რეგიონო გეგნირთჷ დო აზერბაიჯანიშ სსრ-შა გენშართჷ. თიმ ბორჯიშო, ყარაბაღიშ მახორობაშ 94%-ს სომეხი ერუანობაშ მახორობას აკმადგინანდჷ. ავტონომიურ რეგიონიშ ნანანოღა შუშაშე ხანკენდიშა გეგნიღეს, ნამუსჷთ სომეხური კუნთხუ სტეფანაკერტის უძახუნ.

სქოლიო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  1. 1.0 1.1 Taarnby, Michael. "The Mujaheddin in Nagorno-Karabakh: A Case Study in the Evolution of Global Jihad." Real Institute Elcano. 5 September 2008.
  2. Griffin, Nicholas (2004). Caucasus: A Journey to the Land Between Christianity and Islam. Chicago: University of Chicago Press, 185–186 ხს.. ISBN 0-226-30859-6. 
  3. 3.0 3.1 Levon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books, 1994, p. 14. ISBN 978-1-85649-288-1.
  4. 4.0 4.1 (რუსული) Melik-Shahnazarov, Arsen. Нагорный Карабах: факты против лжи.
  5. "Winds of Change in Nagorno Karabakh ." Euronews. 28 გერგობათუთა 2009.