კულტურული მონძალაშ ძეგლი

ძეგლი ფართე გაგებით — ნამდგაინი ობიექტი, ნამუთ ქიანაშ, ერიშ კულტურული მონძალაშ ნორთი რე. ტიპოლოგიური შანეფიშ მეჯინათ შილებე გირთას ოთხ თარ კატეგორიათ: არქეოლოგიაშ, არქიტექტურაშ დო სახუაფონი ხელუანობაშ ძეგლეფი, თაშნეშე ჭარუაფონი ძეგლეფი, ნამუეფსჷთ ისტორიულ-ოგაგებე ვარდა ისტორიულ-ხანტურული შანულობა უღუ. ინწრო გაგებათ — ხელუანობაშ (სკულპტურული ვარდა არქიტექტურული) ნაწარმეეფი, ნამუთ აკოქიმინელი რე მიდგაინიაშ ვარდა მუგდაინიშ შვენაშ უღურალობაშო. ძეგლიშო დჷმახასიათაფალი რე აქტიური ჯარალუაშ ჟიქიმინჯეფიშ ფუნქცია, ნამუთ იძირებე მუჭოთ იდეურ პროგრამას, თეშ ხანტურულ გოხორციალაფას. ძეგლი თეშ იდგჷმუ, ნამჷ-და თიში ჯირაფა მიარე ადამიერს შეულებდასჷნ. ძეგლი შანულამ როლს არსულენდას ოკო ელმოლიშ ორგანიზაფას. ძეგლიშ პროტოტიპეფს დიო ხოლო მაართაჸოფურ ჯარალუას დო უჯვეშაში ბჟაეიოლიშ ცივილიზაციეფს აბხვადუთ (მეგალითეფი, პირამიდეფი, ობელისკეფი დო შხვა), მაართა მემორიალური დოშანაფაშ ძეგლიქ ანტიკურ ოქიანუს აკიქიმინჷ. გჷმიქიმინჷ ძეგლიშ თარი კომპოზიციური ტიპეფქ — ალეგორიული დო პორტრეტული ნოჭახნაკეფი, სკულპტურული ბუნეფი, ცხენენჯეფიშ ნოჭახნაკეფი, სატრიუმფო ორგალეფი, სჷმეტეფი, სტელეფი. შქა ოშწანურეფიშ უკული ქირსიანულ ოქიანუს ძეგლიშ არძაშე გოფაჩილი გვარობა რდჷ ჯვარი. რენესანსიშ ეპოქაშე — არზა ტიპიშ ძეგლიქ ხეახალო გიფაჩჷ ედომუშამ ევროპას. ქჷდიდგჷ ოერე ხასიათიშ ძეგლეფქ. XIX ოშწანურაშე გიფაჩჷ ძეგლიშ თემატიკაქ. მონარქეფიშ დო ცხენეჯმადუდეფიშ ელახ გორჩქინდჷ ხელუანეფიშ, მენცარეფიშ, ლიტერატურულ გერგეზეფიშ ძეგლეფქ. XX ოშწანურას გიშაკერზაფილო აქტუალური რე არქიტექტურაშ მემორიულ დგჷმილეფიშ იდეა. იდეური დო ხანტურული თოლწონუათ შანულამი რე დიდი ომუმალე ლჷმაშ (1941—1945) გომორძგუაშო მენძღვიებული მონუმენტეფი ჸოფილ სსრ რსხუშ მიარე ნოღას.

საქორთუოს მაართა ნოჭახნაკეფქ XIX ოშწანურაშ II გვერდის დიდგჷ. უთარაში მეჭირინაფეფი თე სფეროს მერსხილი რე ქორთული მეჭახნაკეფიშ (იაკობ ნიკოლაძე, ვალენტინ თოფურიძე, შოთა მიქატაძე, გიორგი ოჩიაური, გურამ კორძახია, ჯუანშერ მიქატაძე დო შხვეფი) ნახანდეფწკჷმა.

ლიტერატურა

• ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 11, ხს. 266, ქართი, 1987 წანა.