ჯიმალეფი კარამაზოვეფი
ჯიმალეფი კარამაზოვეფი — (რუს. Братья Карамазовы, /'bratʲjə karə'mazəvɨ/) ფ. მ. დოსტოევსკიშ ეკონია რომანი, ნამდგას ავტორი ჭარჷნდჷ ჟირი წანაშ გოძვენას. რომანქ ბეშტელქ იჸუ „რუსულ მაცნეს“ („რუსკი ვესტნიკ“). დოსტოევსკის ინოჩამილი აფუდჷ რომანი მუჭოთ უმოს დიდი რომანიშ „დიდი ცოდილიშ ისტორია“-შ („История Великого грешника“) მაართა ნორთი. რომანიშ ჭარუა ავტორქ გათუ 1880 წანას. დოსტოევსკიქ ღურჷ პუბლიკაციაშე ოთხი წანაშ უკული. რომანს რე თიშნერი ფუნდამენტურ ოკითხეფიშ ტომბა ანალიზი, მუნერით რე ღორონთი, დუდიშალა, მორალი.
ჭარუაშ ისტორია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]დოსტოევსკიქ რომანიშ მაართა ნოჭარუეფიშ ქიმინუა დიჭყჷ 1878 წანაშ პირელიშ თუთას. დოსტოევსკიშა დიდი გოლინა იღვენუ დიდ რუს მოაზროვნექ ნიკოლაი ფიოდოროვქ. რომანიშ გოგინძორაფაშენ დოსტოევსკის ოჯარალუთ აფუ ნარაგადი, მაგალითო, ჯიმალეფი კარამაზოვეფშე ართი-ართი ჯიმა ალექსანდრექ ოკო გინირთჷკო რევოლუციონერო.
სტრუქტურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]რომანი ჭარილი რდჷ მავითოჩხორა ოშწანურას, მარა თექ შილებე ბძირათ ბრელი თეხანური ელემენტეფი. დოსტოევსკის გჷმორინაფილი აფუ მუსხითირენი ლიტერატურული ტექნიკა, ნამუქჷთ კრიტიკოსეფიშ კრიტიკაშ ობიექტიქ იჸუ უკული. რომანიშ თხობელუა მასუმა პიჯით მეურს. მუჭოთ ფილოსოფოსი მიხეილ ბახტინი ანტკიცენსჷნ, რომანს ვა რე ავტორიშ ხონარი, მუთ ნათხობელას თახმიწკჷმა უმოს ხოლოს მუწარჩქინანსჷნ. ირ პერსონაჟის უღჷ მუშობური ნარაგადიშ მერინა, მუდგა აძალიერენს ადამიერიშ ინდივიდუალობას.
სიუჟეტი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]რომანიშ ქიმია მეურსჷ ნოღა სკოტოპრიგონევსკის (. Скотопригоньевск), მუჭოთ რჩქჷნი, დოსტოევსკის ჯინჯო ეჭოფილი აფუ ჯვეში რუსეთიშ ისტორია. ფიოდორ პავლეშ სქირი კარამაზოვქ, 55 წანერ კოჩიქ, ჩილო ქიმიჸონჷ ძუღე ოსური დო ქიდიჭყჷ თიში ღმალაშ ხარჯება.
ბრელი შხვა გლახა მუდგარენეფწკჷმა ართო, თე კოჩი ფშხირას ონწყჷნდჷ აკოშაყარუას დო ოსურშე ლახუას ხოლო გინმიღანდჷ. ეკონიას, ჩილქ ენტჷ თე კოჩის პეტერბურგიშა, მიდგარენ ოფიცერშა. თე ოსურქ ფიოდორს დუტუ ჭიჭე სქუა — დიმიტრი. ოსურპატჷნს ვაჭიშუ მუშ ღმალაშა მიკოჯინაქ, თეშ დოღურჷ პეტერბურგის დო ფეოდორს პავლოვიშ სქირს ქიმიაჩჷ გაბრაქ ღურელიშ თელი სიდიდარა გუმურინუაფუდუკონ. ფეოდორქ გვალო გიჭყოლიდუ სქუა დო ქიმიაჩჷ სპეკულაციეფს დო ორგიეფს. ჭიჭე ბორჯიშ მუკულაშ უკული თექ ქიმიჸონჷ მაჟირა ჩილი — სქვამი ომბოლი ცირა, ნამდგას ოჭყუდური შურო ვა უღუდჷ. თე ცირაშე ფეოდორს ქაშუ ჟირი სკუაქ - უნჩაშ ივანქ დო უკულაშ ალექსანდრექ. თე ძღაბის ირდენდჷ ფეოდორი დო ქორწინებაშ გოძვენას ვემითმიოტალენდჷ ხეგოფაჩილ რინას. ეკონიას, ფიოდორქ მუში ერთით მუში ჩილი გაღაშე გეგნიჸონჷ დო დუდი დაჸვილაფუ. ფეოდორს ქჷდასქიდჷ სუმ სქუაქ: დიმიტრიქ, მაართა ქორწინებაშე, ივანქ დო ალექსანდრექ მაჟირა ქორწინებაშე.
ბაღანეფი დუდშე ირდუდეს კარამაზოვეფიშ მოინალეშ, გრიგორიშ ხეშე. თეშ უკული ბაღანეფი გეგნოჩეს მარდუალეფს. დიმიტრიქ გემწირდჷნი, მიდართჷ გესქენჯური ნინალაშა, ივან დო ალექსანდრექ გემშართეს უნივერსიტეტშა. თელ ბორჯიშ გოძვენას ფეოდორი ვეგმიშინანდჷ მუშ სქუალეფს. დიმიტრის ქუდასქიდჷ მუშ დიდაშ მონძალაშ თიაქ, მარა რეალურო მუმაშე ღებულენდჷ ფარას პერიოდულო, მარა დიმიტრის ზუსტი არჩქინა ვა უღუდჷ მონძეალაშ მუდანობაშენ. თაშინ, ირფელი ალამო დახარჯჷ დო ფეოდორიშ ზიტყვეფით, დიმიტრის თეშ ვალი ხოლო გეძჷდჷ.
ივანი, მუშ გურაფაშ ბორჯის, მუმას ვეგწმუღანდჷ ფარას დო ფინანსურ დუდიშალას ხოლო მიონჭირინუ. ალექსანდრექ მიოტუ გიმნაზიას გურაფა დო მიდართჷ ოხვამეშა მარჩქილეთ. ალექსანდრეშ ხემანჯღვერქ, ზოსიმექ, დეალუ ფეოდორიშ დო თიშ სკუაშ გასაჯებას. ალექსანდრეს არძოშ უმოსო ოშკურუდჷ, ნამდა მოჯგირეეფი უღირსო მიქციებუდესჷნ ჯვეშიშ წოხოლე. თაშით ქჷმოხვადჷ. ოხვამეს კარამაზოვეფიშ აკოშაყარუაქ გეთუ გჷშარჩქინელი სკანდალით, ნამუთ მანწყუ ფოედორ პავლეშ სქირქ. მუმა დო სქუაშქას ნირზის მატერიალურწკჷმა ართო ოჸოროფული ურთიერთალეფი ხოლო უღუდჷ ოსხირო: ჟირხოლო ოლუაფუდჷ აგრაფინია სვეტლოვას (გრუშენკას) — მუშობურ ოსურპატჷნს, ნამდგას უღუდჷ ღმალან. სკანდალშე ჭიჭე ბორჯიშ მუკულაშ უკული ჯვეში ზოსიმე ღურუ, მარა ღურაშა ალექსანდრეს უტენსჷ ოხვამურშე.
დიმიტრი გურს გუთმუნწყჷნს მუშ ჯიმას დო ურაგადჷ ნამდა თის გურს მუმაწკჷმა ჸოფილი ნტერული ურთიერთალეფწკჷმა ართო უმონკენს ეკატერინე ივანიშ სქირი ვერხოვცევიშ ვალი, ნამუთ აფუდჷ ოჩილე დო ნამუთუ მიოჸოთჷ თიშენი, ნამდა თიშ მანგო ვემიორჩქჷდჷ დუდი (კერძოთ, ეკატერინეს ოკოდჷ დიმიტრიშ ჩილობა, თიშე ნამდა დიმიტრი (მიტია) ურსხებუდჷკო კინ მუშ დუდშე, დო დუდის ვალდვალირო კოროცხჷდნჷ მიტიაწკჷმა თიშენი, ნამდა მიტიაქ მეხვარჷ ეკატერინეშ მუმას ეუჩილითუაფუდჷკო სახაზინო ფარაშ ხარჯებაშ გჷმობჟინაფაშ გეშა ჯოხოშ დინაფა). ეკატერინექ მეჩჷ დიმიტრის სუმი ვითოში, დიმიტრის თე ფარა ოკო გეგნუჩამუდჷკო ეკატერინეშ მოჯგირეშა მოსკოვს, მარა დიმიტრიქ თე ფარა დახარჯჷ გრუშენკაწკჷმა ართო ბორჯიშ ტარებას ოფუტე მოკროეს. თეშ უკული დიმიტრის მენდი უღუდჷ მუმაშე მეუღებუდჷკო 3000 თი ფარაშე, ნამუთ დიო ხოლო მიოჩამალი აფუდჷ ფიოდორ პავლეშ სქირსჷნ, მარა ფეოდორქ გეგნოჭყდივდჷ, უჩა გურიშე, ნამდა გვალო თესხი დაუხარჯებუდჷკო გრუშენკაშ ოჩილითარაფონ. თე ფარა ფეოდორქ ქარღადის ქიმიოკირჷ, ლენტა ქუგაბუნუ, სქვამას ქიგიოჭარჷ „გრუშენკას“ დო ორთუმელიშ თუდო დოჩუ.
რდჷ მუ ძალამ შურიელი ატოტებას, დო ფირქენდჷ მუ, ნამდა აგრაფოვნა დეალებუდჷ ფეოდორ პავლოვიჩიშა მეულასჷნ, დიმიტრი სერით მითმიატყობუ მუმაშ ჸუდეს, მითმირულე ოსინთურშა თი გარზახებათ, ნამდა გამკაჩილითუას მუდგაინ სიგნალითჷნ, დო ქიგეგას, თექ რე დო ვარ გრუშენკან. მარა, ეკონია მომენტის, გლახა აზჷრეფი მითმიოტენს დიმიტრის, დო უკახალე უმკუჯინუო მირულე ღობერშა. დიმიტრის გითმიოჭისუანს მოინალე გრეგორი, ნამუქჷთ დიმიტრი „მუმაშ მაჸვილარო“ მირჩქინჷ. დუდშე, დიმიტრი ჭკირჷნსჷ გრეგორის დუდის; მოინალე ოდინუანს ჩინებულობას. ფიქრენს მუ, ნამუდა გრეგორი ღურელი რენ, ნარღებულო იტენს თის ღობერწკჷმა. ჭიჭე ბორჯიშ უკული ირკვიებუ, ნამუდა, ფეოდორი პავლეშ სქირიშ ჸვილუაშენ გრიგორიშ ეჭვეფი ვა რე უოსხირე. ფეოდორს დასურო ძირაფულენა ღურელო მუშ თოლს (ოთახის) დო მუ რაგადი ოკო დიმიტრი კარამაზოვს აბრალუაფუნა თიშ ღურას.
თი სერს დიმიტრი მეურს ოფუტე მოკროეშა, ქჷგეგჷ მუქ, ნამუდა გრუშენკა თეჸურე რე ულირინ, მუშ ჸოროფილშა, ნამუქჷთ გრუშენკა დაღორჷ მუშ ბორჯის დო ასე, 5 წანაშ მუკულირს ირთუ თე ოსურშა. გრუშენკაშა ქიმურს დიმიტრინ, ძირაფულენს თის მუშ „ხვათახვალეწკჷმა" ართო, მუჭოთ გრუშენკა მუშ ჸოროფილს უძახჷდჷნ; მარა გრუშენკა მოწყინაფილო ხე, თიშენ ნამდა თე კოჩიშ გეშა გინაფეფი ბრელი ხანიშ წოხოლე ოდინუ. თეშ გალე, საინტერესო დო ცხვანტი ოფიცერშე, მუჭომით გრუშენკა იჩინენდჷ თი კოჩისჷნ, ვა რდჷ მუთუნი დოსქილადირი.
დიმიტრი მითმიარძიენს პანს (გრუშენკაშ ჸოროფილს დო ჸოფილ ოფიცერს) 3 ვითოშის თიშო, ნამუდა, პანქ თი წუნს ქიდიტუკო თექიანობან დო ანწი დღას ვამკორჩქინედჷკო გრუშენკაწკჷმან. პანი ვაალჷ, თიშენ ნამდა დიმიტრის თელი თანხა ართო ვემიაჩინე. დიმიტრი დო პანი იჭყანა კარტიშ ლაჸაფის დო მუთმოხვადუ სკანდალი. სკანდალი გჷშეჭანუ თიქ, ნამუდა პანი კარტის ეთმუთირანს დიმიტრის. პანი გრუშენკაშე ითხინს, ნამუდა თიქ დარჩქალას დიმიტრინ. გრუშენკა პანს გალე ოხუნუანს. ართ-ართი ოართე ოხორინალს, სოდგა დიმიტრი, გრუშენკა დო პოლონარი პანეფი რენა, მოულა ოფუტარი ცირეფი დო ბოშეფი, არძო იბირა დო სხაპუნა, ფარა ბრელი იხარჯებაფუაფუ — იჭყაფუ შუმა. გრუშენკა ურაგადჷ დიმიტრის, ნამუდა უჸორს დიმიტრინ, ხაზირელი რე დიმიტრიწკჷმა ართო იდასინ დო დიჭყას ახალი, პატიოსანი რინან. დიმიტრის ფსუა ქაჩამუ, თხინს ღორონთის, ნამუდა რჩინი უნელო გუმორჩქინდჷ პოლიცია, აპატიმარენა დიმიტრის. იჭყაფუ ოწმახი კილაგორუა, მუ ბორჯისჷთ დიმიტრი იფუჩუანს, ნამუდა ვა უჸვილუ მუმან. კილმაძიარეფს დიმიტრი ურაგადჷ, ნამუდა დასურო რდჷ ბაღის მუმაწკჷმან, ფირქენდჷ მუ, ნამუდა გრუშა ფეოდორწკჷმა რდჷნ. დერწუმჷ მუქ, ნამუდა გრუშენკა თექ ვარდჷ, დიმიტრიქ დიტუ ბაღი; მუჟამსჷთ გინმოხოხჷნდჷ ღობერსჷნ, მოინალე გრიგორიქ ქიხვამილუ დიმიტრიშ ბარგი, დო დიმიტრიქ, ნამუთ რდჷ ძალამი ატოტებული, ქიგიაშქუ მოინალეს დუდის.
ქოძირჷ მუქ ზისხირინ, დიმიტრიქ ქოსხაპუ, ქუძირუდჷკო შურდგჷმილი რდჷ დო ვარ რჩინჷნ. მუჟამსჷთ დიმიტრის ურაგადჷნა, ნამდა გრიგორი თელი რენ, თინა ითამ ითელებუ დო იჩიებუ „ჩქიმ ხეს ვა რე ზისხირი“. ბაღის მოხვალამირიშ უკული (მუჭოთ დიმიტრი იჩიებუნ), თიქ ინტჷ მოკროეშა. კილმაძიარეფიშ კითხირშა, სოჸურეშე მიღჷ დიმიტრიქ ფარა, თეს ვაკო გამაშ მეჩამა ღირსებაშ თხილუაშ აზჷრით, მარა უკული რაგადანს, მუჭო ეჭოფუ ოსურპატჷნი ვერხოვცევიშე 3 ვითოში სესხონ, მარა მუჭო ხარჯებული აფუ ხვალე გვერდინ, დო მაჟირა გვერდი ენოკირილი აფუ ბარგიშა. დიმიტრი იჭკადუდუ თის, ნამდა მოკროეს ბრელშა რაგადებული აფუდჷ, ნამუდა მოღალირი აფუდჷ 3 ვითოშინ (მარა, თახმას თეშ გვერდი უღუდჷ ხვალე), დო არძო თეს ადასურენს. კილმაძიარი იჩიებუ, ნამდა დჷნოშურიშ აბანს ძირაფილი რე კონვერტი ფარათ, ნამუთ რჩინს გინოდვალირი აფუდჷ გრუშენკაშო. დიმიტრი იჩიებუ, ნამდა გჷნაგონეფი აფუ თე კონვერტიშენ, მარა დღას ვა უძირჷ თინა დო ვართ ფარა ეუჭოფუ. თეწკჷმა ართო, არძო სამხილი დო მოწმეეფიშ ნარაგადი, ოწინააღმდეგჷ დიმიტრიშ ნარაგადის. დოკითხირიშ ეკონიას დიმიტრის ჭოფუნა დო მითმახუნუანა კამერას.
ირთუ ივანი, ნამუთ დარწუმებული რე, ნამდა თიშ მუმაშ მაჸვილარი რე დიმიტრი. ალექსანდრე დარწუმებული რე, ნამუდა დიმიტრი ვა რე ბრალსჷნ. თითონ დიმიტრი დარწუმებული რე, ნამდა მუმა ჸვილირი აფუ სმერდიაკოვს, ნამუთუ ჸუდეს რდჷ ჸვილუაშ სერს; მარა სმერდიაკოვი თე დღას ეპილეპტიკური მონთხაფას გილაჸაფუანს დო თიშ „ალიბის“ ადასურენა ექიმეფი ხოლო. თე ბორჯიშ გოძვენას, ივანს აწუხენს სვინდისი. თინა ფირქენს, ნამდა დჷმაშებუ რე მუმაშ ღურას, თიშენ ნამდა ოკოდჷ თექ მოხვადჷკონ დო შილებე გოლინა უღუდჷ სმერდიაკოვიშან (ივანს ვაშეულებუდჷ ართი აზრის ქიგესქიდჷკო მუმაშ მაჸვილარიშ მინობაშენი). ივანი მეურს სმერდიაკოვიშა, ნამუთ ოლეხეს რე ეპილეფსიაშ გოხანგინძორაფილი მონთხაფაშენი; სმერიდაკოვი ივანს არდებულო ეჩიებუ დო იძიცანს. ივან მეურს თეშა ხოლო დო ხოლო. ეკონიას სმერდიაკოვი იჩიებუ, ნამუდა თეს აფუ ჟინოსქუა (ე.ი. ივანიშ მუმა) ნაჸვილან, მარა მუჭოთ ნანდული მაჸვილარი რე ივანინ, თიშენ ნამუდა ივანქ დაგურუ სმერიდაკოვს, (მაგ. „ირფელიშ ღოლამა ალობიერი რენ“, „მუ რე უკული, ართი ვალარა ოჭკუმუნსუ მაჟირას-და“) დო ხე ვაუჩალუ დჷნოშურიშ მოხვალამაფაშა, თიშ უმკუჯინუო, ნამდა ირფელს გუთმოხვადუდუნ. სმერდიაკოვი ივანს არზენს ფარას (სუმ ვითოშის). გურჭვილი ივანი ღვარანს, ნამუდა ჭუმანი (ე.ი. სასამართლო დღას) გაბჟინუანსუ სმერდიაკოვსჷნ. ჸუდეს ივანს აჭყაფუ სინჩხე, მუდგას მაუჸუნუ ნერვული მონთხაფეფი ჰალუცინაციეფით. შმერდიაკოვი დუდის მიკიბუნუანს.
სასამართლოს, კატერინა ივანეშ ცირა, დიმიტრიშ რინელი ოჩილე, სასამართლოს მიწმურინუანს ჭარილს, ნამუთ დიმიტრიქ ჭარუ შუმილობა ბორჯის, სოდგა დიმიტრი დუთმოდვანს პიჯალას, ნამუდა დოგორუნს ფარას, ნამუთ ვალო აფუდჷ ეჭოფილინ, დო მუჭოთ ფარას უციოთ დართინუანს, მუმაშ ჸვილუაქ მურთასჷნ ხოლო. კატერინა ივანეშ ცირა თეს ორთჷ ივანიშ გინატებელო, ნამუთ თის უჸორსჷნ. ეთმოსოფუნს ივანი, დო ღვარანს, ნამუდა მაჸვილარი რე სმერდიაკოვინ, მარა თე ბორჯიშო ივანი ანწი გინულირი რე გაღაშე დო თეში მითინს ვაჯერს. თეწკჷმა ართო, ირწყებედჷ მუჭო მასაჯებელეფს იშენი ჯერდეს დიმიტრიშ უდჷნოშურობა, არძო ელჷ დიმიტრიშ გოტებას, მარ მასაჯებელეფს გიშუღუნა განაჩენი - „დჷმაშებუ რე“. დიმიტრის არზენა კატორღაშ 20 წანას.
რომანი თით ითებუ, ნამდა ალექსადნრე ოხვარჷ დიმიტრის ნტებაშ გეგმაშ აკოდგინას, თაშინ, ალექსანდრეს დიმიტრი უდჷნოშურეთ მიორჩქჷ.
პერსონაჟეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- ფეოდორ პავლეშ სქირი კარამაზოვი
- დიმიტრი კარამაზოვი
- ივან კარამაზოვი
- ალიოშა კარამაზოვი
- ჯვეში ზოსიმა
- აგრაფინია ალექსანდრეშ ცირა სვეტლოვა(გრუშენკა)
- კატერინა ივანეშ ცირა ვერხოვცევა
- პავლე სმერდიაკოვი
- მიხეილი რაკიტინი
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Илья Глазунов. Триптих «Легенда о Великом Инквизиторе». Archived 2009-04-08 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. Иллюстрации к роману «Братья Карамазовы».
- М. М. Бахтин. Проблемы творчества Достоевского
- Великий Инквизитор. Притча из романа «Братья Карамазовы».
- В. Ф. Переверзев. «Творчество Достоевского», гл. VIII Archived 2013-02-01 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Образ «дитё» в контексте философской антропологии Ф. М. Достоевского