არამ ხაჩატურიანი
| არამ ხაჩატურიანი | |
| სომხ. Արամ Խաչատրյան რუს. Арам Ильич Хачатурян | |
 არამ ხაჩატურიანი 1971 წანას | |
| მოღალობა |
კომპოზიტორი, დირიჟორი |
|---|---|
|
ბიოგრაფიული ჩინებეფი
| |
| დაბადებაშ თარიღი | |
| დაბადებაშ აბანი | |
| ღურაშ თარიღი |
მესი 1, 1978 (74 წანერი) |
| ღურაშ აბანი | |
| ნთხორუაშ აბანი | |
| მენოღალობა | |
| ერუანობა | |
| ჯილდოეფი: | |
არამ ხაჩატურიანი (სომხ. Արամ Խաչատրյան, რუს. Арам Ильич Хачатурян; დ. 6 მანგი [ჯვ.სტ. 24 მესი], 1903, ქართი, ქართიშ გუბერნია, რუსეთიშ იმპერია — ღ. 1 მესი, 1978, მოსკოვი, რსფსრ, სსრრ) — სომეხი კომპოზიტორი დო დირიჟორი, სსრრ-შ ართ-ართი უდიდაში დო გოლინიანი კომპოზიტორი.
ბიოგრაფია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ხაჩატურიანიქ დებადჷ ქართის, სომეხეფიშ ფანიას. 1921 წანას ოცხოვრებშა მოსკოვშა გეგნორთჷ, სოდეთ გურაფულენდჷ დიო გნესინიშ სახენწჷფო სამუსიკო კოლეჯის დო უკულ მოსკოვიშ კონსერვატორიას.
არამ ხაჩატურიანიშ მუსიკალურ ნაწარმებეფიშე ეიოშანალი რე: "პიანინოშ კონცერტი" (1936), "ვიოლინოშ კონცერტი" (1940), "ჩელოშ კონცერტი" (1946), თაშნეშე "მასკარადი" (1941), სომხეთიშ სსრ-შ ჰიმნი (1944), სუმი სიმფონია (1935, 1943, 1947) დო მუსიკალური კომპოზიციეფი 25 კინო-ფილმიშო. ხაჩატურიანს დიდი პოპულარობა მოუღჷ ბალეტეფქ: "გაიანე" (1942) დო "სპარტაკი" (1954). გაიანეშ ფინალური აქტის "ლეკურეფით სხაპუა" უღუდჷ დო ასე ხოლო უღუ პოპულარობა მოსოფელიშ მასშტაბით. ხაჩატურიანიშ სტილი იხასიათებუ მიარე ჰარმონიათ, რიტმით, იმპროვიზაციათ დო მელოდიურობათ.
არამ ხაჩატურიანს, მუში კარიერას გოძვენას, 1930-იან წანეფიშე უკინებუდჷ შხვადოშხვა პოსტეფი სსრრ-შ კომპოზიტორეფიშ რსხუს. 1943 წანაშე რდჷ სსრრ-შ კომუნისტური პარტიაშ მაკათური.
1948 წანას სსრრ-შ რეჟიმქ ხაჩატურიანიშ (თაშნეშე შხვა კომპოზიტორეფიშ: სერგეი პროკოფიევიშ, დიმიტრი შოსტაკოვიჩიშ) ნაწარმებეფი ანტიკომუნისტურო მირჩქინჷ, მარა მალას რეაბილიტირებულქ იჸუ.
1950-იან წანეფიშე ხაჩატურიანქ დირიჟორობა ქიდიჭყჷ დო უღუდჷ ტურნეეფი ევროპას, ააშ-ს, ლათინურ ამერიკას. 1957 წანას ხაჩატურიანქ გიშაგორილქ იჸუ სსრრ-შ კომპოზიტორეფიშ რსხუშ მელამოსეთ. ჸათე პოსტი თის ღურაშახ უკინებუდჷ. ხაჩატურიანი თაშნეშე რდჷ მოსკოვიშ კონსერვატორიაშ პროფესორი.
არამ ხაჩატურიანი რდჷ შხვადოშხვა სახენწჷფო, საირქიანო ჯილდოეფიშ დო პრემიეფიშ ლაურეატი. ხაჩატურიანიქ ღურუ 1978 წანაშ 1 მესის, 74 წანერქ. დასაფულებური რე ერევანიშ კომიტასიშ პანთეონს.
ჯილდოეფი დო პრემიეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]სსრრ
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
სოციალისტური ხანდაშ გერგეზი (1973)
ლენინიშ ორდენი (1939, 1963, 1973)
სსრრ-შ სახარხო არტისტი (1954), რსფსრ-შ სახარხო არტისტი (1947), სომხეთიშ სსრ-შ სახარხო არტისტი (1955), საქორთუოშ სსრ-შ სახარხო არტისტი (1963), აზერბაიჯანიშ სსრ-შ სახარხო არტისტი (1973)- სომხეთიშ სსრ დამსახურებული არტისტი (1938), რუსეთიშ სფსრ (1944), უზბეკეთიშ სსრ (1967)
ხანდაშ ჭითა შილაშ ორდენი (1945, 1966)
გჷმათუთაშ რევოლუციაშ ორდენი (1971)- ლენინური პრემია ბალეტიშო სპარტაკი (1959)
- სტალინური პრემია (1941 ვიოლინოშ კონცერტიშო, 1943 ბალეტიშო გაიანე, 1946 მაჟირა სიმფონიაშო, 1950 ფილმიშო "სტალინგრადიშ ლჷმა")
- სსრრ-შ სახენწჷფო პრემია (1971, კონცერტ-რაპსოდიაშ ტრიადაშო: ვიოლინოშო დო ორკესტრიშო; ჩელოშო დო ორკესტრიშო; პიანინოშო დო ორკესტრიშო)
შხვა ქიანეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- არაბეფიშ გოართოიანაფილი რესპუბლიკაშ ხელუანობაშ დო მენცარობაშ ორდენი (1961)
- პაპი იოანე XXIII–შ მენდალი (1963)
- ირანიშ შაჰიშ მენდალი (1965)
- პოლონეთიშ სახარხო რესპუბლიკაშ დამსახურებული არტისტი (1972, პოლონეთის კულტურაშა მიშაღალირი თიაშო)
ხელუანობაშ დო ლიტერატურაშ ორდენი (საფრანგეთი) დო კომანდორიშ ტიტული (1974)
აკადემიური ტიტულეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- მუსიკაშ პროფესორი — 1950
- წიმინდე ცეცილიაშ ერუანული აკადემიაშ საპატიო მაკათური, რომი, იტალია — 1960
- გდრ-შ ხელუანობეფიშ აკადემიაშ მაკათური-კორესპონდენტი — 1961
- მუსიკაშ ერუანული კონსერვატორიაშ საპატიო პროფესორი, მექსიკა — 1960
- სომხეთიშ სსრ-შ მენცარობეფიშ აკადემიაშ აკადემიკოსი — 1963
- ხელუანობეფიშ დოქტორი (სსრრ-შ მენცარობეფიშ აკადემია) — 1965
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- არამ ხაჩატურიანი ენციკლოპედია ბრიტანიკას
- არამ ხაჩატურიანიშ ვირტუალური მუზეუმი
- Aram Khachaturian: An Introduction 2014 documentary
- 2003 documentary on SnagFilms
- არამ ხაჩატურიანი — კინოფილმეფიშ ინტერნეტ მუნაჩემეფიშ ბაზას (ინგლისური)