ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ახალი გვინეა

{{ინფოდაფა კოკი
| დუდჯოხო             = ახალი გვინეა
| ოდაბადური ჯოხო     = {{lang-id|Pulau Irian}}<br />{{lang-en|New Guinea}}<br />ტოკ-პისინის ენა — Niugini
| native name link = 
| მეტჯოხო       = 
| სურათიშ ჯოხო       = LocationNewGuinea.svg
| სურათიშ მიკნაჭარა    = კოკი ახალი გვინეა
| სურათიშ ზჷმა       = 250პქ
| ალტ სურათი        =[[ფაილი:Karte Neuguinea.png]]
| locator map      = 
| locator map size = 
| map_custom       = yes
| ორენი         = [[მელანეზია]]
| კოორდინატეფი      = {{Coord|5|20|S|141|36|E|}}
| ორენი      = [[მელანეზია|მელანეზიაშ არქიპელაგი]]
| კოკეფიშ მუდანობა    = 
| თარი კოკი    = 
| ფართობი_კმ2        = 786 000
| ერკებული             = 
| სიგჷრძა_კმ        =
| სიგანე_კმ         =
| წყარპიჯიშ სიგჷრძა        =
|წყარპიჯიშღოზი_კმ     =
| უმაღალაში გვალა    = [[პუნჩაკ-ჯაია]]
| სიმაღალე_მ      =4884
| ქიანაშ ჯოხო  =
| ქიანა          = {{შილა|ინდონეზია}}<br />{{შილა|პაპუა-ახალი გვინეა}}
| ქიანაშ ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო     = 
| ქიანაშ ადმინისტრაციული დორთუალა           = 
| ქიანაშ ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო 1   = 
| ქიანაშ ადმინისტრაციული დორთუალა 1         = 
| ქიანაშ ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო 2   = 
| ქიანაშ ადმინისტრაციული დორთუალა 2         = 
| ქიანაშ ნანანოღა                   = 
| ქიანაშ უდიდაში ნოღა              = 
| ქიანაშ უდიდაში ნოღაშ მახორობა   = 
| ქვიანაშ ლიდერიშ ტიპი              = 
| ქიანაშ ლიდერიშ ჯოხო               = 
| ქიანა 1                         = 
| ქიანაშ 1 ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო   = 
| ქიანაშ 1 ადმინისტრაციული დორთუალა         = 
| ქიანაშ 1 ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო 1 = 
| ქიანაშ 1 ადმინისტრაციული დორთუალა 1       = 
| ქიანაშ 1 ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო 2 = 
| ქიანაშ 1 ადმინისტრაციული დორთუალა 2       = 
| ქიანაშ 1 ნანანოღა            = 
| ქიანაშ 1 უდიდაში ნოღა            = 
| ქიანაშ 1 უდიდაში ნოღაშ მახორობა = 
| ქიანაშ 1 ლიდერიშ ტიპი            = 
| ქიანაშ 1 ლიდერიშ ჯოხო             = 
| ქიანა 2                         = 
| ქიანაშ 2 ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო   = 
| ქიანაშ 2 ადმინისტრაციული დორთუალა         =
| ქიანაშ 2 ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო 1 = 
| ქიანაშ 2 ადმინისტრაციული დორთუალა 1       = 
| ქიანაშ 2 ადმინისტრაციული დორთუალაშ დუდჯოხო 2 = 
| ქიანაშ 2 ადმინისტრაციული დორთუალა 2       = 
| ქიანაშ 2 ნანანოღა            = 
| ქიანაშ 2 უდიდაში ნოღა            = 
| ქიანაშ 2 უდიდაში ნოღაშ მახორობა = 
| ქიანაშ 2 ლიდერიშ ტიპი            = 
| ქიანაშ 2 ლიდერიშ ჯოხო             = 
| მახორობა       =~ 9 500 000
| ეჭარუაშ წანა =2010
| მეჭედალა_კმ2      =12
| ეთნიკური ბუნეფი    = [[პაპუასეფი]] დო [[მელანეზიარეფი]]
| ვებ-ხასჷლა          = 
| გეძინაფონი ინფო  =
}}
'''ახალი გვინეა''' ({{lang-id|Pulau Irian}}, {{lang-en|New Guinea}}, ტოკ-პისინიშ ნინაშა — Niugini) — მოსოფელიშ სიდიდათ [[კოკეფიშ ერკებული ფართობიშ მეჯინათ|მაჟირა კოკი]] ([[გრენლანდია|გრენლანდიაშ]] უკული), ნამუშ ფართობი აკმადგინანს 786 000 კმ²-ს. კოკი იდვალუაფუ [[რჩქალი ოკიანე|რჩქალ ოკიანეშ]] ობჟათე-ბჯადალ ნორთის. გეოგრაფიულო თე ტერიტორია ორხველჷ [[მალაიშ არქიპელაგი|მალაიშ არქიპელაგის]]<ref name=Wallace>{{cite web
|last=Wallace
|first=Alfred Russell
|authorlink=Alfred Russell Wallace
|title=On the Physical Geography of the Malay Archipelago
|url=http://web2.wku.edu/~smithch/wallace/S078.htm
|year=1863
|accessdate=30 November 2009}}; {{Cite book | last = Wallace | first = Alfred Russel | authorlink = Alfred Russel Wallace | title = The Malay Archipelago | publisher = Macmillan and Co | year = 1869 | location = London | page = 2 }}</ref> თე კოკი წჷმარინუანს [[აზია|აზიაშ]] დო [[ოკიანეთი]]შ გჷმართალს. ახალი გვინეა ორხველჷ [[ავსტრალია (კონტინენტი)|ავსტრალიაშ კონტინენტის]]<ref>{{Cite journal |last=Allen |first=Jim |last2=Gosden |first2=Chris |last3=Jones |first3=Rhys |last4=White |first4=J. Peter |year=1988 |title=Pleistocene dates for the human occupation of New Ireland, northern Melanesia |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=331 |issue=6158 |pages=707–709 |doi=10.1038/331707a0 }}</ref> ახალი გვინეა [[ავსტრალია|ავსტრალიაშე]] გიშართილი რე [[ტორესიშ საროტი|ტორესიშ საროტიშ]] მეშქაშობათ. თე ტერიტორია მირჩქინუაფუ [[მელანეზია|მელანეზიაშ]] კოკეფიშ ბუნაშ ნორთო. მუთ ოხუ პოლიტიკურ თოლოზირუსჷნ, ახალი გვინეა ირთუ ჟირ ნორთო. [[ბჟადალი პაპუა (რეგიონი)|ბჟადალი პაპუა]] მიშმურს [[ინდონეზია|ინდონეზიაშ]] აკოდგინალუაშა რანწკითი პროვინციაშ სახეთ. ბჟაეიოლ ნორთის იდვალუაფუ, სუვერენული სახენწჷფო [[პაპუა-ახალი გვინეა]]. კოკის დოხოლაფირო 9 500 000 ადამიერი (2010) ოხორანს, თე ტერიტორია ართ-ართი არძაშე მერჩხას დოხორელი აკანი რე (12 კაცი/კმ²).

ახალი გვინეა გეოლოგიური თოლწონუათ, ეშახე ტექტონიკურო აქტიურ ზონას. თაქ რე მიარე ვულკანი, თინეფს შქას სიმაღალეშ თოლწონუათ უმაღალაში რე [[პუნჩაკ-ჯაია]], სიმაღალე — 4884 მ (16 023 ფტ). კოკი დიდარი რე ფლორაშ დო ფაუნაშ მიარეფერუამობათ, თაქ რე მიარე ენდემური ჯიშიშ ჩხოლარი დო ჩანარი.

== რესურსეფი ინტერნეტის ==
* [http://natzoo.si.edu/Publications/ZooGoer/2001/2/intoxnewguineabirds.cfm ''The Intoxicating Birds of New Guinea'' by John Tidwell]
* [http://www.fpcn-global.org/index.php?module=htmlpages&func=display&pid=1 Online documentaries re OPM sponsored by West German-based Friends of Peoples Close to Nature] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101129153315/http://www.fpcn-global.org/index.php?module=htmlpages&func=display&pid=1 |date=2010-11-29 }}
* [http://www.papuaweb.org/gb/peta/sejarah/collingridge/ Facsimile of material from "The Discovery of New Guinea" by George Collingridge] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101129025545/http://www.papuaweb.org/gb/peta/sejarah/collingridge/ |date=2010-11-29 }}
* [http://news.independent.co.uk/environment/article343740.ece Scientists hail discovery of hundreds of new species in remote New Guinea] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060209023212/http://news.independent.co.uk/environment/article343740.ece |date=2006-02-09 }}
* [http://www.papuaweb.org PapuaWeb] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210116121904/http://www.papuaweb.org/ |date=2021-01-16 }}
* [http://rainforests.mongabay.com/20png.htm ''პაპუა-ახალი გვინეა.'' mongabay.com]

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
{{მერკე}}

[[კატეგორია:ინდონეზიაშ კოკეფი]]
[[კატეგორია:პაპუა-ახალი გვინეა]]