ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ეგვიპტე

{{ინფოდაფა ქიანა|
|ოდაბადური_ჯოხო = {{lang-ar|جمهورية مصر العربية}}
|ედომუშამი_ჯოხო = ეგვიპტეშ არაბული რესპუბლიკა
|ოართე_ჯოხო =ეგვიპტე
|შილა = Flag of Egypt.svg
|გერბი = Coat_of_arms_of_Egypt.svg
|რუკა = EGY orthographic.svg
|ჰიმნი =  "[[ეგვიპტეშ ჰიმნი|Bilady, Bilady, Bilady]]"<br />{{lang|ar|"بلادي، بلادي، بلادي"}}<br />({{Lang-xmf|"ჩქიმი ქიანა, ჩქიმი ქიანა, ჩქიმი ქიანა"}})<br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:Bilady, Bilady, Bilady.ogg]]}}</div>
|დევიზი =
|ზოხორინალაშ თარიღი =
|ოფიციალური_ნინეფი =[[არაბული ნინა|არაბული]]
|რელიგია=  
|ნანანოღა= [[კაირო]]
|latd=30
|latm=2
|latNS=N
|longd=31
|longm=13
|longEW=E
|უდიდაში_ნოღა =კაირო
|თარობაშ_ტიპი = [[უნიტარული სახენწჷფო|უნიტარული]] გვერდო საპრეზიდენტე რესპუბლიკა [[ავტორიტარიზმი|ავტორიტარული]] რეჟიმით<ref name="Truex & Tavana 2019">{{cite journal |last1=Truex |first1=Rory |last2=Tavana |first2=Daniel L. |title=Implicit Attitudes toward an Authoritarian Regime |journal=The Journal of Politics |date=July 2019 |volume=81 |issue=3 |pages=1014–1027 |doi=10.1086/703209 |s2cid=203513334 }}</ref><ref name="foreignpolicy">{{Cite web |url=https://foreignpolicy.com/2015/05/22/egypts-sisi-is-getting-pretty-good-at-being-a-dictator/ |title=Egypt's Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator |last1=Cambanis |first1=Thanassis |date=22 May 2015 |website=Foreign Policy |access-date=25 July 2017}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|title=Egypt: A Move to Enhance Authoritarian Rule|url=https://www.hrw.org/news/2019/02/12/egypt-move-enhance-authoritarian-rule|date=2019|website=Human Rights Watch}}</ref><ref>{{Cite news|date=9 July 2020|access-date=22 November 2022|title=Egypt tries to silence its critics in the United States by jailing their relatives|newspaper=The Washington Post|first=Sudarsan |last=Raghavan|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/egypt-tries-to-silence-its-critics-in-the-united-states-by-jailing-their-relatives/2020/07/08/c93a809e-c053-11ea-864a-0dd31b9d6917_story.html}}</ref><ref>{{Cite web|last=Al-Arian|first=Abdullah|date=27 February 2020|title=Hosni Mubarak's legacy is Abdel Fattah el-Sisi|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2020/2/27/hosni-mubaraks-legacy-is-abdel-fattah-el-sisi|url-status=live|access-date=2 November 2021|website=Al Jazeera|language=en|archive-url = https://web.archive.org/web/20201019213139/https://www.aljazeera.com/opinions/2020/2/27/hosni-mubaraks-legacy-is-abdel-fattah-el-sisi/  |archive-date = 19 October 2020 }}</ref>
|ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[ეგვიპტეშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[აბდულ-ფათაჰ ალ-სისი]]<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-12433045|title=Egypt's Mubarak resigns as leader|date=11 February 2011|accessdate=11 February 2011}}</ref>
|ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[ეგვიპტეშ პრემიერ-მინისტრი|პრერმიერ-მინისტრი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_2 =[[მუსტაფა მადბული]]
|ლიდერიშ_ტიპი_3 = 
|ლიდერიშ_ჯოხო_3 =
|ლიდერიშ_ტიპი_4 = 
|ლიდერიშ_ჯოხო_4 =
|სახენწჷფოშ ტიპი =
|მიკოღანკუა =
|ოფიციალური ჸოფირება 1 =დორსხუაფაშ თარიღი
|ოფიციალური თარიღი 1 =დოხოლ. ჯვ. წ. 3150
|ოფიციალური ჸოფირება 2 =რესპუბლიკათ გეგმიცხადჷ
|ოფიციალური თარიღი 2 =1953 წანაშ 18 მანგის
|ოფიციალური ჸოფირება 3 =[[ეგვიპტეშ კონსტიტუცია|მიმალი კონსტიტუცია]]
|ოფიციალური თარიღი 3 =2014 წანაშ 18 ღურთუთა
|ოფიციალური ჸოფირება 4 =
|ოფიციალური თარიღი 4 =
|რანგი_ფართობით = 29-ა
|ფართობი =1,010,408<ref>{{cite web |url=https://www.capmas.gov.eg/Pages/StaticPages.aspx?page_id=5035 |title= Density By Governorate 1/7/2020 – Area km2 (Theme: Population – pg.14) |publisher=Capmas.gov.eg|access-date=8 July 2021}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.capmas.gov.eg/pdf/EgyptinFigures2015/EgyptinFigures/Tables/PDF/1-%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86/pop.pdf |title=Total area km2, pg.15 |publisher=Capmas.Gov – Arab Republic of Egypt |access-date=8 May 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150321110107/http://capmas.gov.eg/pdf/EgyptinFigures2015/EgyptinFigures/Tables/PDF/1-%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86/pop.pdf |archive-date=21 March 2015 }}</ref>
|წყარი_% =0.632
|ოეგებიე_მახორობა =110,000,000<ref>{{cite web |title=الجهاز المركزي للتعبئة العامة والإحصاء |url=http://www.capmas.gov.eg/ |website=www.capmas.gov.eg |accessdate=12 თებერვალი, 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=أقل زيادة في 10 سنوات.. رحلة الوصول إلى 100 مليون مصري (إنفوجرافيك) |url=https://www.masrawy.com/news/news_economy/details/2020/2/11/1722317/أقل-زيادة-في-10-سنوات-رحلة-الوصول-إلى-100-مليون-مصري-إنفوجرافيك- |website=www.masrawy.com |accessdate=12 თებერვალი, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200212144159/https://www.masrawy.com/news/news_economy/details/2020/2/11/1722317/%D8%A3%D9%82%D9%84-%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D9%81%D9%8A-10-%D8%B3%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D8%AD%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A5%D9%84%D9%89-100-%D9%85%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%8A-%D8%A5%D9%86%D9%81%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%8A%D9%83- |archivedate=2020-02-12 }}</ref>
|ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 15-ა
|მახორობა_ოეგებიეთ_წანას = 2023<ref>{{Cite CIA World Factbook|country=Egypt|access-date=22 June 2023|year=2023}}</ref>
|მახორობაშ_ცენზი = 94,798,827 
|მახორობაშ_ცენზი_წანას = 2017<ref>{{cite web|title=الجهاز المركزي للتعبئة العامة والإحصاء|url=http://www.capmas.gov.eg/Pages/ShowPDF.aspx?page_id=%20/Admin/Pages%20Files/2017109143840cns.pdf|website=www.capmas.gov.eg|access-date=13 October 2017}}</ref>
|მახორობაშ_მეჭედალა = 103.56
|მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = 118-ო
|ედპ_ppp_წანა = 2024
|ედპ_ppp = {{ძინა}} $1.899 ტრილიონი<ref name="IMFWEO.EG">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=469,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2022&ey=2029&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (Egypt) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=www.imf.org |date=16 April 2024 |access-date=17 April 2024}}</ref>
|ედპ_ppp_რანგი = 18-ო
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე ={{ძინა}} $17,614<ref name="IMFWEO.EG" />
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 93-ა
|აგი =0.731
|აგი_ტენდენცია = 
|აგი_კატეგორია = <span style="color:#ffcc00;">ოშქაშე</span>
|აგი_რანგი =97-ა
|აგი_წანა =2021
|ვალუტა= [[ეგვიპტური ფუნტი]] (LE/E£/£E)
|ვალუტაშ_კოდი =EGP
|ქიანაშ_კოდი =EGY
|ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[UTC+02:00]]
|ზარხულიშ_ბორჯი =[[UTC+03:00]]
|cctld ={{unbulleted list |[[.eg]] |{{lang|ar|[[مصر.]]}}}}
|ოტელეფონე_კოდი =[[+20]]
|ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა=
|სქოლიო= 
}}
'''ეგვიპტე''' ([[არაბული ნინა|არაბ.]] مصر), ოფიციალურო '''ეგვიპტეშ არაბული რესპუბლიკა''' ([[არაბული ნინა|არაბ.]] جمهورية مصر العربية) — ქიანა [[ოორუე აფრიკა|ოორუე აფრიკას]] დო [[ბჟადალი აზია|ბჟადალ აზიას]] ([[სინაიშ ჩქონი]]). ოორუეშე ეგვიპტე ომძღჷ [[სქირონაშქა ზუღა]]ს, [[ჭითა ზუღა|ჭითა ზუღას]] ბჟაეიოლშე, [[ისრაელი|ისრაელს]] ოორუე-ბჟაეიოლშე, [[სუდანი|სუდანს]] ობჟათეშეშე დო [[ლიბია]]ს ბჟადალშე. 

ეგვიპტე რე ართ-ართი არძაშე უმოსი მეჭედას დოხორინელი ქიანა [[აფრიკა]]ს დო [[ბჟადალი აზია]]ს. მახორობაშ უდიდაშ ნორთი ოხორანს წყარმალუ [[ნილოსი]]შ ხოლოს, [[საჰარა]]შ უდაბნოშ ტერიტორია ფაქტიურო უხორინელი რე. ეგვიპტეშ მენოღალეეფოშ გვერდიშე მეტი ოხორანს დიდ ნოღეფს [[ნილოსიშ დელტა]]ს.

== ჯოხოდვალა ==
* '''ოფიციალურო''': ეგვიპტეშ არაბული რესპუბლიკა. 
* '''არაბულო''': Al-Jumhuriyat Misr al-Arabiyah. 
* '''ეტიმოლოგია''': [[ფარაონი|ფარაონეფიშ]] ფარანიშ მახორობა მუნეფიშ ქიანას „კემეს“ უძახჷნა, ნამუთ „უჩადიხას“ შანენს. Aigyptos ანუ „ეგვიპტე“ ჯვეში [[ბერძენეფი|ბერძენეფქ]] გიორთვეს. ოეგებიეთ თენა მეღებული რე Hikuptah-შ დამახინჯებით, ნამუთ შანენს „უჟინაშ ღორონთიშ პტაშ შურიშ ოხვამეს“. ამდღანერი არაბულნინამი მახორობა მუნეფიშ ქიანას უძახჷნა „მისრს“. თაურეშერე ჯვეშქორთული „მისრეთი“. 
* '''ქიანაშ კოდი''': EG.

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Egypt Topography.png|thumb|left|210px|ეგვიპტეშ გეოგრაფიულ რუკა]]
ქიანა იდვალუაფუ ჟირ კონტინენტის — აფრიკას (ოორუე-ბჟაეიოლ რეგიონი) დო აზიას (ობჟათე-ბჟადალ რეგიონი). ობჟათეშე ომძღჷ სუდანი (თანჯაშ სიგინძა რე 1273 კმ), ბჟადალშე — [[ლიბია]] (1150კმ), ბჟაეიოლშე — [[ისრაელი]] (255კმ) დო პალესტინა (11კმ). ბჟაეილშე ომძღჷ [[დინცხფერი ზუღა]], ოორუეშე — [[სქირონაშქა ზუღა]]. ქიანაშ ტერიტორიაშ დოხოლაფირო 96% ტიოზი (უდაბნო) რე.

არძაშრ უმოსი გჷნძე თანჯა ეგვიპტეს უღუ [[სუდანი|სუდანწკჷმა]] — 1273 კილომეტრი, არძაშე უმოსი ჭიჭე — [[ისრაელი|ისრაელწკჷმა]] 266 კმ. ეგვიპტეს ფართო გიშაულარი უღუ მუჭოთ [[სქირონაშქა ზუღა]]შა, თეშ [[ჭითა ზუღა|ჭითა ზუღაშა]]. ქიანაშ აფრიკულ დო აზიურ რეგიონეფს ართიანშე გჷშართჷნს [[სუეციშ ღარი]], ღარიშ სიგინძა რე 160 კილომეტრი ([[პორტ-საიდი|პორტ საიდიშე]] [[სუეცი|სუეცშა]]). თენა აკმარსხუანს სქირონაშქა დო ჭითა ზუღეფს. ღარქ ემუშუ [[1869]] წანას. [[1956]] წანას მოხვადჷ ღარიშ ნაციონალიზაციაქ.

* '''ფართობი''': 1.001 ვითოში კვ.კმ. 
* '''ორთა''': ''გეოგრაფიული რაიონეფი'' - [[ნილოსი]]შ ლეხერი, კატარაშ ქვაბული, ბჟადალ ტიოზი, ბჟაეიოლ უდაბნო. ''უმაღალაში კინწი'' - ჯებელ კატერინა 2.638 მ.; ''უდიდაში წყარმალუ (კმ) '' – [[ნილოსი]] 1.550 (გვალე 6.671); ''უდიდაში ტობა (კვ.კმ) '' - ნასერი 5.500 (ხელოვნურ); ''უდიდაში კოკი'' - ჯაზირათ შადვანი; ''კლიმატი'' - სქირონაშქაზუღური, სქირე. 
* '''ორთაშობური რესურსეფი''': ნაფთობი, ორთაშობური აირი, რკინაშ მადანი, ფოსფატეფი, მანგანუმი, კირქუა, თაბაშირი, ტალკი, აზბესტი, ტყვია, თუთია.

== სახენწჷფო ==
* '''სახენწჷფო სისტემა''': დემოკრატიული რესპუბლიკა. 
* '''სახენწჷფოშ მადუდე''': [[პრეზიდენტი]]. 
* '''კანონმადვალუ ორგანო''': ჟირპალატამი [[პარლამენტი]] ([[454]]+[[264]] მაკათური). 
* '''ადმინისტრაციული რთუალა''': ქიანაშ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულ ართურეფი რე 28 პროვინცია (Muhafazah).

== დემოგრაფია ==
ეგვიპტე რე არძაშე უმოსი დოხორინელი ქიანა რე შქაგურ ბჟაეიოლს დო მასუმა არზაშე უმოსი დოხორინელი [[აფრიკა|აფრიკაშ]] კონტინენტის, 77 მილიონი მახორუთ ([[2009]] წანაშ [[პირელი]]შ მუნაჩემეფით). ეკონია 40 წანაშ მალობას იგინაფუაფუდუ მახორობაშ მალას რდუალა მედიცინაშ წოხლე მიწოკინათ დო ოფუტეშ მეურნობაშ წარმოებელურობაშ გოვითარაფაშ გეშა. მუ ბორჯისჷთ [[ნაპოლეონ ბონაპარტი|ნაპოლოენქ]] გეჭოფუ ქიანა, თიშ მახორობა რდჷ ხვალე 3 მილიონი. მახორობაშ 90% ართგურენს [[ისლამი|ისლამს]] დო დჷნოსქილედი ნორთიშ უმენტაშობა [[ქირსიანობა|ქირსიანი]] რე.

* '''მახორობა''': 77,4 მლნ (2003), თენეფს შქას [[ეგვიპტარეფი|ეგვიპტარი არაბეფი]] 99,1%, ნუბიარეფი 0,9%. ქიანაშ მახორობაშ რდუალაშ ტემპეფი ძალამი მაღალი რე (ირ 7 თუთას 1 მლნ). მახორობაშ სიინწროე 1 კვ.კმ-ს 74 კოჩის აკმადგინანს. 
* '''ნინეფი''': [[არაბული ნინა|არაბული]]. ინგლისური დო ფრანგული იგურაფუაფუ. 
* '''რელიგია''': [[მუსულმანეფი]] 90%, [[ქირსიანეფი]] სოდგარენ 10%. 
* '''ნოღეფი (ანთ.) ''': [[ქაირო]] (7.938; აგლომ. 15.892), [[ალექსანდრია (ეგვიპტე)|ალექსანდრია]] (3.891; აგლომ. 4.443), ალ-ჯიზა (გიზა, 2.598), შუბრა ალ-ჰაიმა (870; აგლომ. 1.070), პორტ საიდი (549), ას-სუვეისი (სუეცი, 4.880).

== ეკონომიკა ==
* '''ერუანული პროდუქტი''': ''მოცულობა'' - 72 მლრდ $ (42-ა აბანი); ''1 შურ მახორუშე'' - 1.200 $; ''სტრუქტურა (%)'' - ოფუტეშ მეურნობა 16, ხერეჭუა 34, ნინალა 50. 
* '''ექსპორტი''': ნაფთობი, ბამბე, ოფეიქარე ნაწარმი, ხილი. 
* '''ბიუჯეტი''': 21,500 მლნ $. 
* '''ვალუტა''': [[ეგვიპტური ფუნტი]] (EGP).

=== ტურიზმი ===
[[ფაილი:Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg|200px|thumb|დიდი სფინქსი]]
ეიოშანალი რე თინა, ნამდა ეგვიპტე ხვალე ართი მუსლიმური ქიანა რე, ნამუთ აქტიურო რე ჩართული ტურისტულ სფეროს. თეს დიდი გოლინა უღუ ქიანაშ ეკონომიკას, ღალაშ უმეტაში ნორთი თე სფეროშე მოურს.

[[კაირო]] ეგვიპტეშ [[ნანანოღა]] ართ–ართი უსკვამაში რე რე ნთელ მოსოფელს. წჷმარინუანს არაბული ოქიანუშ კულტურულ და კომერციულ ცენტრის. ართ–ართი უშხუაში ნოღა რე [[აფრიკა]]ს დო ხოლო ბჟაეიოლს.
თენა ეგაფილი რე [[ნილოსი]]შ წყარპიჯის, წჷმორინაფილი რე მაღალი ნოდგჷმეფით, თაქ რე უჯგუში სასუმაროეფი, მაღაზიეფი, რესტორანეფი. 

კაიროშ ალმახანურ ცენტრო იკოროცხუ ალ-ტაჰრირიშ მოედანი, თაქ რე არძა თარი ოთარობე დო ვასათარობო ორგანიზაციაშ შტაბბინა. ეიოშანალი რე [[არაბული სახენწჷფოეფიშ ლიგა]]. 

ტურისტეფიშ გურიშ გოჩამაშ ობიექტი რე [[კაიროშ ერუანული მუზეუმი]], სოდე ჯვეშ ევიპტეშ ფარაონეფიშ, ბერძნულ-რომაულ პერიოდიშ ოგანძე რე თხილერი. 155 ვითოშ ექსპონატის შქას რე ფარაონ [[ტუტანხამონი]]შ აკარდამაშ განძი.

ეგვიპტეშ ცივილიზაციაქ დიჭყჷ ჯვეშ წანაშ ეჭარუაშ [[V]] ანთასწანურას დო ითუ ახალ წანაშ ეჭარუაშ [[332]] წანას. თენა ალექსანდრე დიდ მაკედონარქ ეჭოფუ (თეშე უმოს ფირჩას თუდო ). ჯვ. წ. III ანთასწანურას ფარაონ [[ნარმენი|ნარმენქ]] აკაშქუ ჟიდონი დო თუდონი ომეფეფი. ეგვიპტე ირთუ 3 პერიოდო:

1. ჯვეში ომაფე - ჯვ. წ. 3 000 წ. - [[ნანანოღა]] [[მემფისი]].

2. შქა ომაფე - ჯვ. წ. 2 000 წ. - [[ნანანოღა]] [[თებე]].

3. ახალი ომაფე - ჯვ. წ. XVII-XIV აა. - [[ნანანოღა]] [[თებე]].

ეიოშანალი რე ეგვიპტური პირამიდეფი, ნამუეფით ჯვეშ ომაფეს ეიგაფუდუ დო თინეფი ამდღანერ დღაშა რენა მიკოსქილადირი. მაართა [[პირამიდა]] რდჷ [[ჯოსერი]], ნამუთ [[ფარაონი ჯოსერი|ფარაონ ჯოსერიშ]] საპატიცემოთ, გინოჩამუშ ყუნათ, ქურუმქ [[იმჰოტეპი|იმჰოტეპქ]] ეიოგჷ. თიშ სიმაღალა 60 მ.

ქირსეშ დაბადებაშა 5 000 წანას [[სქირონაშქა ზუღა]]შე, [[პალესტა|პალესტინაშე]] დო [[ნუბია|ნუბიაშე]] გეგნიხორეს ურცხო ტომეფქ დო დიხორეს [[ნილოსი|ნილოსიშ]] წყარპიჯის, ემაღალაფირ აბანს. ინეფქ ეიონწყუეს დორშვილი ქოხეფი დო თინეფქ გინირთეს მაართა ეგვიპტარეფო. მირჩქვანეს ორინჯეფი, მოჸუნდეს მუნაწიი, მეჸუნდეს მეორინჯობას დო ოფუტეშ მეურნობას. გორჩქინდჷ ჟირ ომაფექ - ჟიდონქ დო თუდონქ.

=== ჯვეში ეგვიპტე ===
ჯვეში ეგვიპტე რდჷ ქიანა [[აფრიკა|აფრიკაშ]] ოორუე-ბჟაეიოლ ნორთის, ნამუქჷთ ჯვ. წ. 525 წანას რინა მეჭყვიდჷ.

ჯვეშ ეგვიპტეშ ისტორია ირთუ დინასტიაშახ (სოდგარენ [[ჯვ. წ. 3000]] წანა) დო უკულიან პერიოდეფო (გვალო რდჷ 30 დინასტია<ref>ართ დო იგივე საგვარეულოშ მაფეეფი, ნამუთინქ მენწყილო ოთირუდეს ართიანს ხვისტას მოჯგირეობაშ დო მონძეობაშ ოსხირს</ref>). თე პერიოდეფი იგინძორებუ [[ჯვ. წ. III ვითოშწანა|ჯვ. წ. III]] - [[ჯვ. წ. I ვითოშწანა|ჯვ. წ. I]] ვითოშწანეფს.

პერიოდეფი მუშ განშე თაშ ირთუ: ორდოიანი ომაფე (I-II დინასტია); ჯვეში ომაფე (III - VI დინასტია); მაართა გინმაულარი პერიოდი (VII-X დინასტია); შქა ომაფე(XI-XII დინასტია); მაჟია გინმაულარი პერიოდი (XIII-XVII დინასტია); ახალი ომაფე (XVIII-XX დინასტია); გვიანი პერიოდი (XXI-XXVI დინასტია); ასურელეფიშ ნჯღვერობუა ([[ჯვ. წ. 664|ჯვ. წ.-შა 664]]-[[ჯვ. წ. 656|656]]); სპარსალეფიშ ნჯღვერობუა (XXVII დინასტია), [[ჯვ. წ. 525|ჩქ. წ.-შა 525]]-[[ჯვ. წ. 404|ჩქ. წ.-შა 404]]); სპარსალეფის მაჟია ნჯღვერობუა (XXVIII-XXX დინასტია, [[ჯვ. წ. 343|ჩქ. წ.-შა 343]]-[[ჯვ. წ. 332|ჩქ. წ.-შა 332]]); მაკედონარეფის ნჯღვერობუა ([[ჯვ. წ. 332|ჩქ. წ.-შა 332]]-[[ჯვ. წ. 305|ჩქ. წ.-შა 305]]); პტოლემეეფიშ ნჯღვერობუა ([[ჯვ. წ. 305|ჩქ. წ.-შა 305]]-[[ჯვ. წ. 30|ჩქ. წ.-შა 30]]).

=== ალმახანური ეგვიპტე ===
[[1922]] წანაშე ეგვიპტე ზოხორინელი სახენწჷფო რე, 50-იან წანეფს რესპუბლიკათ გინირთჷ [[გამალ აბდელ ნასერიშ]] დუდალათ. ხოლო ულირს თინა აწარმენდჷ ლჷმას [[ისრაელი|ისრაელწკჷმა]], მარა [[1977]] წანას [[ანვარ სადათი]]შ პრეზიდენტობაშ ბორჯის გაფორმუ თიწკჷმა ომშვიდობე აპიჯაფა. თექ გჷმიჭანუ ეგვიპტეშ გჷშარიცხუა არაბულ სახენწჷფოეფიშ ლიგა. [[1981]] წანას ექსტრემისტ-ისლამისტეფქ დოჸვილეს სადათი, თიშ აბანი დეკინჷ ჰოსნი მუბარაქიქ, ნამუთ უმოს ზომიერ ღოზის მეჸუნდუ. [[1987]] წანას ეკანწყუ ურთიართალეფი არაბულ ქიანეფწკჷმა. [[1991]] წანას მონაწილენდჷ [[სპარსეთიშ ჸუჯი]]შ ლჷმას [[ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი|ააშ-იშ]] განშე. ეგვიპტე ლაჸაფენს თარ როლს ხოლო ბჟაეიიოლიშ ომშვიდობე მოწესრიგებაშ პროცესის.

== ეგვიპტეშ ტერიტორიული მონწყილობა ==
ეგვიპტე ტერიტორიულო ირთუ 29 [[ეგვიპტეშ ოგუბერნატორე|ოგუბერნატორეეფო]]. ოგუბერნატორე ხოლო ირთუ [[მარკაზი|მარკაზეფო]] (რაიონეფო). რაიონეფიშ აკოდგინალუაშა მიშმურს ოფოტუეფიშ სუბექტეფი.

არძა ოგუბერნატორეს უღუ მუში ადმინისტრაციული ცენტრი, ფშხირას თე ცენტრეფიშ ჯოხოეფი კინ ოგუბერნატორეეფს ხოლო ჯოხონა.

[[2008]] წანაშ პირელს, [[კაირო (მუჰაფაზა)|კაირო]]ს დო [[გიზა (მუჰაფაზა)|გიზა]]ს გაგშერთჷ 4 ტერიტორიაქ დო დირსხუ ახალ ოგუბერნატორეეფქ: [[6 გჷმათუთა (მუჰაფაზა)|6 ემათუთა]], [[ჰელუანი (მუჰაფაზა)|ჰელუანი]], [[კაირო (მუჰაფაზა)|კაირო]] დდო [[გიზა (მუჰაფაზა)|გიზა]].

{| style="background:transparent; font-size:95%;" cellspacing="0" cellpadding="0"
|- valign="top"
|
{| class="wikitable" border="1"
|-
! ოგუბერნატორეეფი                                   !! ნანანოღა             !! აკანი</tr>
| [[ალექსანდრია (მუჰაფაზა)|ალექსანდრია]]    || [[ალექსანდრია (ეგვიპტე)|ალექსანდრია]]      || ოორუე</tr>
| [[ასუანი (მუჰაფაზა)|ასუანი]]                   || [[ასუანი]]           || ობჟათე</tr>
| [[ასიუტი (მუჰაფაზა)|ასიუტი]]                   || [[ასიუტი]]           || ცენტრალური</tr>
| [[ბეჰეირა (მუჰაფაზა)|ბეჰეირა]]           || [[დამანჰური]]        || ბჟადიიოლ</tr>
| [[ბანი-სუაფი (მუჰაფაზა)|ბანი-სუაფი]]         || [[ბანი-სუაფი]]       || ცენტრალური</tr>
| [[კაირო (მუჰაფაზა)|კაირო]]              || [[კაირო]]           ||ოორუე</tr>
| [[დაკაჰლია (მუჰაფაზა)|დაკაჰლია]]        || [[ელ-მანსურა]]         || ოორუე</tr>
| [[დუმიატი (მუჰაფაზა)|დუმიატი]]               || [[დუმიატი]]        || ოორუე</tr>
| [[ელ-ფაიუმი (მუჰაფაზა)|ელ-ფაიუმი]]              || [[ფაიუმი]]          || ოორუე</tr>
| [[გარბია (მუჰაფაზა)|გარბია]]          || [[ტანტა]]           || ოორუე</tr>
| [[გიზა (მუჰაფაზა)|გიზა]]                 || [[გიზა]]            || ოორუე</tr>
| [[ჰელუანი (მუჰაფაზა)|ჰელუანი]]                 || [[ჰელუანი]]          || ოორუე</tr>
| [[ისმაილია (მუჰაფაზა)|ისმაილია]]       || [[ისმაილია]]        || ბჟაეიიოლ</tr>
| [[ქაფრ-ელ-შაიხი (მუჰაფაზა)|ქაფრ-ლ-შაიხი]]|| [[ქაფრ-ელ-შაიხი]]  || ოორუე</tr>
|}
|
{| class="wikitable" border="1"
|-
! ოგუბერნატორე                                   !! ნანანოღა                                 !! აკანი</tr>
| [[მატრუჰი (მუჰაფაზა)|მატრუჰი]]                 || [[მარსა-მატრუჰი]]                         || ბჟადიოლ</tr>
| [[ელ-მინია (მუჰაფაზა)|ელ-მინია]]                || [[ელ-მინია]]                   || ცენტრალურ</tr>
| [[მონუფია (მუჰაფაზა)|მონუფია]]                      || [[შიბინ-ელ-ქუმი]]                        || ოორუე</tr>
| [[ახალი ველი (მუჰაფაზა)|ახალი ველი]]   || [[ელ-ხარგა]]                               || ობჟათე</tr>
| [[ჩრდილოეთ სინაი (მუჰაფაზა)|ჩრდილოეთ სინაი]]      || [[ელ-არიში]]                                || ბჟაეიოლი</tr>
| [[პორტ-საიდი (მუჰაფაზა)|პორტ-საიდი]]           || [[პორტ-საიდი]]                            || ოორუე</tr>
| [[კალიუბია (მუჰაფაზა)|კალიუბია]]                    || [[ბანჰა]]                                || ოორუე</tr>
| [[კენა (მუჰაფაზა)|კენა]]                     || [[კენა]]                                 || ცენტრალური</tr>
| [[ჭითა ზუღაა (მუჰაფაზა)|ჭითა ზუღა]]      || [[ჰურგადა]]                             || ობჟათე-ბჟაეიოლი</tr>
| [[შარკია (მუჰაფაზა)|შარკია]]         || [[ელ-ზაკაზიკი]]                              || ოორუე</tr>
| [[სუჰაგი (მუჰაფაზა)|სუჰაგი]]                   || [[სუჰაგი]]                                || ცენტრალური</tr>
| [[ობჟათე სინაი (მუჰაფაზა)|ობჟათე სინაი]]       || [[ელ-ტური]]                               || ბჟაეიოლი</tr>
| [[სუეცი (მუჰაფაზა)|სუეცი]]                || [[სუეცი]]                                 || ბჟაეიიოლი</tr>
| [[6 გჷმათუთა (მუჰაფაზა)|6 გჷმათუთა]] || [[6 გჷმათუთა (ნოღა)|6 გჷმათუთა]]   || ოორუე</tr>
|}
|style="padding-top:8px;"|
|}

== მონძალა ==
* '''[[კაირო]]''' - ერუანული მუზეუმი ტუტანხამონიშ აკარდამაშ ძვირფასეულობათ, ეგვიპტური მუზეუმი, ისლამური კაირო; 
* '''[[ლუქსორი]]''' - ლუქსორიშ დო კარნაკაშ ოხვამეეფი, მაფეფიშ მინდორი; 
* '''[[ელ-გიზა]]''' - პირამიდეფი დო დიდი სფინქსი; 
* '''[[ასუანი]]''' - აბუ-სიმბალიშ ოხვამე; 
* '''[[სინაი]]''' - ჭითა ზუღაშ ქორალური ბაღეფი.

== ჩინებული ეგვიპტარეფი ==
* '''[[პოლიტიკოსეფი]]''' – გამალ აბდელ ნასერი, ანვარ სადათი; 
* '''[[დიპლომატეფი]]''' – ბუტროს გალი; 
* '''[[მაჭარუეფი]]''' – ნაგიბ მაჰფუზი; 
* '''[[მსახიობეფი]]''' – ომარ შარიფი, სუად ჰუსნი; 
* '''[[ბიზნესმენი]]''' – მოჰამედ ალ-ფაიედი.

== რესურსეფი ინტერნეტის ==
;თარობა
* [http://www.egypt.gov.eg/english/ Egypt's Government Services Portal] არაბული, ინგლისური
* [http://www.eip.gov.eg/ Egypt Information Portal] არაბული, ინგლისური
* [http://www.idsc.gov.eg/ Egypt Information and Decision Support Center] არაბული, ინგლისური
* [http://www.sis.gov.eg/ Egypt State Information Services] არაბული, ინგლისური, ფრანგული
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-e/egypt.html Chief of State and Cabinet Members]
* [http://www.egypt.travel/ Egyptian Tourist Authority]
;ზოგადი
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/world/middle_east/country_profiles/737642.stm Country Profile] [[BBC News]]-შე
;შხვა
* Leonard William King, ''History of Egypt'', [[Chaldea]], [[Syria]], [[Babylonia]], and [[Assyria]] in the Light of Recent Discovery'', [http://www.gutenberg.org/etext/17321 Project Gutenberg].
* [http://www.ibtada.com/ibtada.php?cur_page=main&sub=submain&mainpage=ajaib_ghar&page=qadeem_mesar&pgno=1 Egyptian History (urdu)]
* [http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/ By Nile and Tigris], a narrative of journeys in Egypt and Mesopotamia on behalf of the British museum between the years 1886 and 1913, by Sir [[E. A. Wallis Budge]], 1920 ''(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; [[DjVu]] &[http://fax.libs.uga.edu/DS49xB8x1920/1f/ layered PDF] format)''
* [http://arthistory.about.com/od/from_exhibitions/ig/Napoleon-on-the-Nile/Joseph--1874.htm Napoleon on the Nile: Soldiers, Artists, and the Rediscovery of Egypt].

== სქოლიო ==
<references/>

[[კატეგორია:ეგვიპტე| ]]
[[კატეგორია:აფრიკაშ ქიანეფი]]
[[კატეგორია:ხოლო ბჟაეიოლიშ ქიანეფი]]
[[კატეგორია:არაბულნინამი ქიანეფი]]
[[კატეგორია:გოეროშ მაკათური სახენწჷფოეფი]]