ჰოლანდიაშ რესპუბლიკა
|
ჰოლანდიაშ რესპუბლიკა | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
.svg) ჰოლანდიაშ რესპუბლიკა 1789 წანას | |||||||||
| ნანანოღა | ჰააგა (დე ფაქტო) | ||||||||
| ნინა | ნიდერლანდური ნინა | ||||||||
| რელიგია | ნიდერლანდეფიშ რეფორმაციული ეკლესია (სახენწჷფო რელიგია), ლუთერანობა, კათოლიციზმი, იუდაიზმი | ||||||||
| ფარაშ ართური | ნიდერლანდური გულდენი, რეიკსდალდერი | ||||||||
| მახორობა | 1,880,500 (1795) | ||||||||
| დუდალაშ ფორმა | ფედერაციული პარლამენტარული რესპუბლიკა | ||||||||
.svg)
ჰოლანდიაშ რესპუბლიკა, გოართოიანაფილი პროვინციეფიშ რესპუბლიკა (ნიდ. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) — კონფედერაციული სახენწჷფო, ნამუთ არსებენდჷ 1579 წანაშე 1795 წანაშახ (ბატავიაშ რევოლუციაშახ). რესპუბლიკაქ დირსხუ მუჟამსჷთ შკვითი ნიდერლანდური პროვინციეფქ ეარყეს ესპანეთიშ ხეშულობაშ მეხჷ. თინეფქ მალას ქჷდარსხუეს ართოიანი ალიანსი დო გჷმაცხადეს ზოხორინელობა 1581 წანას. რესპუბლიკა იკათუანდჷ გრონინგენიშ, ფრისლანდიაშ, ოვერეისელიშ, გელდერნიშ, უტრეხტიშ, ჰოლანდიაშ ოგრაფეშ დო ზელანდიაშ ოგრაფეშ ტერიტორიეფს.
ჰოლანდიაშ რესპუბლიკა ტერიტორიათ დო მახორობათ ჭიჭე რდჷ. მახორობაშ მუდანობა აკმადგინანდჷ დოხოლაფირო 1.5 მილიონი ადამიერს. მარა რესპუბლიკა აკონტროლენდჷ ვაჭრუაშ შარეფს, ჸათეშ გეშათ სახენწჷფოს ქვერსემი შანულობა უღუდჷ. სავაჭრო კომპანიეფიშ (ჰოლანდიაშ ოსტინდოეთიშ კომპანია, ჰოლანდიაშ ვესტინდოეთიშ კომპანია) გჷმორინაფათ რესპუბლიკაქ დარსხუ მუში კოლონიური იმპერია. ვაჭრუაშე მუშნალი ფინანსეფით, ჰოლანდიაშ რესპუბლიკაქ ეიოგჷ ართ-ართი უდიდაში ფლოტი მოსოფელიშ მასშტაბით. ჰოლანდიაშ ფლოტი აკმოდირთუდჷ დოხოლაფირო 2,000 გემიშე. მუში ჸოფაშ გოძვენას რესპუბლიკა მონაწილენდჷ შხვადოშხვა ოურდუმე კონფლიქტეფს: ოთხონეჩწანიანი ლჷმა, ჰოლანდია-პორტუგალიაშ ლჷმა (1602–1663), ინგლის-ჰოლანდიაშ ლჷმეფი, საფრანგეთ-ჰოლანდიაშ ლჷმა (1672–1678), ჩხოროწანიანი ლჷმა (1688–1697), ლჷმა ესპანეთიშ მონძეობაშო (1702–1713), ლჷმა ავსტრიაშ მონძეობაშო (1744–1748) დო მაართა კოალიციაშ ლჷმა (1792–1795).
ჰოლანდიაშ რესპუბლიკას, სიმაღალას მიოჭირინუ ხელუანობაქ დო მენცარობაქ. რესპუბლიკაშ არსებობაშ გოძვენას, თაქ მოღალენდეს გიშარჩქინელი ხანტუეფი: რემბრანდტი, იან ვერმეერი, მენცარეფი: ჰუგო გროციუსი, ქრისტიან ჰიუიგენსი, ანტონ ვან ლევენჰუკი დო შხვეფი. XVII ოშწანურას ჰოლანდიაშ კომერცია, ვაჭრუა, მენცარობა, ხელუანობა, ოურდუმე საქმე აღიარაფილი რდჷ მოსოფელიშ მასშტაბით. ჸათე პერიოდი ისტორიას, შინელი რე მუჭოთ ნიდერლანდეფიშ ორქოშ ეპოქა.
მავითობრუო ოშწანურაშე დიჭყჷ ჰოლანდიაშ რესპუბლიკაშ ეკონომიკური დაღამაკებაქ. მაართა კოალიციაშ ლჷმაშ დო ბატავიაშ რევოლუციაშ შედეგო 1795 წანას რესპუბლიკაქ აკოცუ. ჰოლანდიაშ რესპუბლიკაშ მონძეთ გინირთჷ ბატავიაშ რესპუბლიკაქ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Israel, J. I. (1995). The Dutch Republic: Its Rise, Greatness, and Fall, 1477–1806. Oxford: Clarendon Press.