ამშვი იმპერატორიშ წანა

ამშვი იმპერატორიშ წანა-ს უძახჷნა 238 წანას, მუჟამსჷთ ამშვი პრეტენდენტი აცხადენდჷ პრეტენზიას რომიშ იმპერატორიშ ხვისტაშო. ჸათე მოლინა ორდოიანი პერიოდი რდჷ მასუმა ოშწანურაშ კრიზისიშ, ნამუსჷთ ოურდუმე ანარქიას დო იმპერიული კრიზისის (235-285 წწ.) ხოლო უძახჷნა. კრიზისიშ პერიოდი იხასიათებუდჷ ურცხოული ნძალეფიშ მიშაჭკირუეფით, ომენოღალე ლჷმეფით, ლახარეფიშ გოფაჩუათ, არყებეფით, პოლიტიკური ვასტაბილურობათ დო ეკონომიკური კოლაფსით. კრიზისიქ ითუ დიოკლეტიანეშ მულათ ხეშულობაშა, 285 წანას.

ჟინი რანწკი: გორდიანე I დო გორდიანე II.
შქაში რანწკი: პუპიენუსი დო ბალბინუსი.
თუდონი რანწკი: მაქსიმინუსი დო გორდიანე III.

ისტორია

მაქსიმინუსი

235 წანას რომიშ იმპერატორო გინირთჷ მაქსიმინუს თრაკიალქ, ნამუსჷთ ისტორიული წყუეფი მიშინუანა მუჭოთ უბადო დო კონწარი მამართალს. 238 წანას, ოორუე აფრიკას დიჭყჷ არყებაქ მაქსიმინუსიშ მართუალაშ მეხჷ.

გორდიანე I დო გორდიანე II

238 წანას, აფრიკაშ ახალნორდი არისტოკრატეფქ ეარყეს დო დოჸვილეს ოგაფურეფიშ მაშაყარალეფი. უკულ თინეფქ იმპერატორო გეგმაცხადეს აფრიკაშ პროვინციაშ მამართალი გორდიანე, ნამუთ ჸათე ბორჯის დოხოლაფირო 80 წანერი რდჷ. გორდიანექ წორო-იმპერატორო ქჷმწარინუ მუში ქომოლსქუა გორდიანე II. მალას რომიშ სენატიქ ქიჩინჷ თინეფი იმპერატორეფო. თინეფიშ მართუალა იგინძარებუდჷ ხვალე სუმი მარაშ გოძვენას. აფრიკაშ მეზობელი პროვინციაშ ნუმიდიაშ მამართალქ კაპელიანექ, კართაგენიშ ლჷმას დამარცხჷ გორდიანე I-შ დო გორდიანე II-შ აკოანჯარაფილი ნძალეფი. გორდიანე II-ქ ბურჯაფის დოღურჷ. სქუაშ ღურაშ ამბეშ გაგებაშ უკულ, გორდიანე I-ქ დუდი დიჸვილჷ. თინეფიშ ღურაშ უკულ, ჟირხოლო გორდიანე რომიშ სენატიქ გაღორონთჷ.

პუპიენუსი, ბალბინუსი დო გორდიანე III

მუჟამსჷთ მაქსიმინუსიქ (ნამუთ ხარხიშ ნტერო რდჷ გჷმოცხადაფილი), აკოშაყარუ მუში მოხუჯე აკოანჯარაფილი ნძალეფი დო რომიშა მიშულა მინდომუნჷ, სენატიქ ახალი წორო-იმპერატორეფო ქჷმწარინუ სენატორეფი პუპიენუსი დო ბალბინუსი. ფურთუთას, მაქსიმინუსიქ მუში ჯარეფით ქიმერთჷ აკვილიაშა დო ნოღა ქართას (ალყა) ქინახუნუ, მარა ვეიაჭოფუ. II პართიული ლეგიონიშ ჯარიშკოჩეფქ გეგთოჩეს მაქსიმინუსი დო დოჸვილეს. უკულიანი პერიოდის, პუპიენუსიქ დო ბალბინუსიქ ვემირიგეს. თინეფს ართიანწკჷმა გლახა ურთიართალა უღჷდეს დო ართიანს ვანდუდეს. პრეტორიანალეფქ, ნამუეფით იმპერატორეფიშ მართუალათ უკმაყოფილე რდეს, დოხორეშე გეგმარაგვეს პუპიენუსი დო ბალბინუსი, მუკაქუნალი გამკანწყეს, ქაწამეს დო ბოლოს დოჸვილეს. ახალი იმპერატორო გეგმაცხადეს გორდიანე I-შ მოთა გორდიანე III.

ქოძირით თაშნეშე

ლიტერატურა

David Potter: The Roman Empire at Bay. London 2004, ხ. 167–172.