ეშმაკიშ ვარდი

ეშმაკიშ ვარდი, ტყარი ვარდი (Rosa) — ჩანარიშ გვარი ვარდიშობურეფიშ ფანიაშე. იროწვანე ვარდა ფურცელმაცჷმე, კანკალეშა მაკარკატე, ძიგირამი ბართვი რე. ჩანარს ცანდსუაშნერი ფურცელეფი უღუ. სქვამი დო შურამი პიორეფი (ვარდიშფერი, ჭითა, ჩე, ოშა-გოშათ ჸვინთელი) ცანდო ვარდა ქორგაშნერ-ფენჯგირე ბიბილს რე აკოშაყარელი. გუმნაღელი ართთასამი კაკალი რე. მონდინაფაშ ბორჯის ძელამო გჷნმირთუ დო ღებულენს ნარინჯიშ, ჭითა, კანკალეშა უჩა ფერსჷთ.

ეშმაკიშ ვარდიშ ორთაშობური არეალი ოორუე გვერდოსფერო რე. ჩინებული რე 400-შახ გვარობა, საქორთუოს - 25, თინეფშე 5 ენდემური რე. ეშმაკიში ვარდი ტყაშ პიჯის ჩანს, ოშა-გოშათ ტყაშ გიმენ ზონას, ბართონას, ქუამ დო კირდეამ კართეფს, სუბალპურ დოლოეფს დო შხვა. გუმნაღელი იკათუანს B₂, P, K ვიტამინეფს, A პროვიტამინს, დიდი მუდანობათ C ვიტამინს. ლადირი გუმნაღელი - შანქარს, ცაცლაბის დო აზოტოვან ნიფთიარობეფსჷთ. შილებე გუმნაღელიშ ლადირო დო დოკონსერვებულო ჭკომუა.

შმაკიში ვარდიშ დჷნადგინა გჷმირინუაფუ ჩხონჩხიშ ლახარაშ ბორჯის. ჯინჯეფი დიდარი რე ოშაშალი დო ოღაფალი ნიფთიარობეფით. ეშმაკიშ ვარდის გჷმირინუანა ბაღიშ ვარდიშ ოჯინჯოთ, ცორცხალ ღობერო დო დეკორატიულ მებაღობას. ეშმაკიშ ვარდიშ ვარა ფორმეფშე ჯვეშითჯვეშიშე გჷმოჸონაფილი რე ბაღიშ ვარდიშ მიარე ანდაღებული ჯიში. სამანგ., ჩინებული ყაზანლიყური ვარდი (Rosa damascena), ნამუშ გურგინიშ ფურცლეფშე შურამ ვარდიშ ზეთის გჷთმიჸონანა, ჩაიშ ვარდი (Rosa chinensis), მაკარკატე ვარდი (Rosa multiflora) დო შხვა.

გჷმორინაფა

კათა უშვენი ბორჯიშე გჷმირინუანს ეშმაკიშ ვარდიშ გუმნაღელს შხვადოშხვა ლახარეფიშ ოსქილადარო დო გჷმამანგარაფალ საშუალებათ, თაშნეშე ეშმაკიშ ვარდი გჷმირინუაფუ მუჭოთ ვიტამინური დო წალამანტინე ჩანარი, თიშ გუმნაღელშე აკეთენა ექსტრაქტეფს, პოლივიტამინურ ჩაის დო დჷნადგინეფს.

ლიტერატურა

• ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 1, ხს. 635, ქართი, 1975 წანა.