იაპონური კალენდარი

ვიკიპედიაშე
კალენდარი
მუნაჩემეფი კალენდარშენი
კალენდარიშ
ტიპი

ბჟაშ, თუთაშ, თუთა-ბჟაშ

კალენდარული
ხანი
ნარკეფიშ
დინოხუნაფა

შხვა კალენდარი
ალბანური · არმელინა · სომეხური: აიკიდური, ქირსიანული · ასირიული · აცტეკური · ბაჰაი · ბენგალური · ბუდისტური · ბაბილონური · ბიზანტიური · ვიეტნამური · გილბურდა · ჰოლოცენური · გრიგორიანული · ქორთული · დარიული · ჯვეშბერძენული · ჯვეშეგვიპტური · ჯვეშინდური · ჯვეშსპარსული · ჯვეშსლავური · ურიული · ზოროასტრიული · ინდოური · ინკეფი · ირანული · ირლანდიური · ისლამური · კელტური · ჩინური · კონტა · კოპტური · მალაიური · მაია · მასონური · მინგო · ნეპალური · ახალიულიანური · პროლეპტიკური: იულიანური, გრიგორიანული · რომაული · რუმიული · სიმეტრიული · სხუნუური · სტაბილური · ტამილური · ტაილანდური: თუთაშ, ბჟაშ · ტიბეტური · სუმსეზონამი · ტუვური · თურქმენული · ფრანგული · ხაკასიური · ქანაანური · ჰარაპული · ჩუჩხე · შვედური · შუმერული · ეთიოპიური · იულიანური · იავური · იაპონური

1873 წანაშ 1 ღურთუთაშე იაპონარეფი გჷმირინუანა გრიგორიანულ კალენდარს, თუთეფიშ აბანურ ჯოხოეფით დო ფიქსირებული დღახუეფით. 1873 წანაშახ ლუნისოლარული კალენდარი გჷმირინუაფუდჷ, ნამუთ ჩინურ კალენდარს გერსხუდჷ.

წანეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

გრიგორიანული კალენდარიშ ემუშაფაშ უკული იაპონარეფი სხუმ შხვადოშხვა კალენდარს გჷმირინუანა (ვარდა გჷმირინუანდეს):

  • ბჟადალური, საართო ერა (西暦, სეირეკი)
  • იაპონური ერა (年号, ნენგო), ნამუთ გეპონჷ თეხანური იმპერატორიშ მართუალაშ ხანას, ნამუსჷთ 2005 წანა ომანგუ ჰაისეი 17-ს.
  • იმპერიული წანა (皇紀, კოკი), ნამუთ გეპონჷ იაპონიაშ მითიურ დორსხუაფას იმპერატორ ჯიმმუშით ჯვ. წ. 660 წანას.

სუმშე, მაართა ჟირი ასე ხოლო გჷმირინუაფუ; იმპერიული კალენდარი გჷმირინუაფუდჷ მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ თებაშახ.

თუთეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

თეხანური იაპონური თუთეფიშ ჯოხოეფი ბონო ითანგუ მუჭთ "მაართა თუთა", "მაჟირა თუთა", დო თ.უ. ომანგე რიცხუ კომბინირაფილი რე ბოლომუკნაბუნა -გაცუ (თუთა):

  • ღურთუთა - 一月 (იჩიგაცუ)
  • ფურთუთა - 二月 (ნიგაცუ)
  • მელახი - 三月 (სანგაცუ)
  • პირელი - 四月 (შიგაცუ)
  • მესი - 五月 (გოგაცუ)
  • მანგი - 六月 (როკუგაცუ)
  • კვირკვე - 七月 (შიჩიგაცუ)
  • მარაშინათუთა - 八月 (ჰაჩიგაცუ)
  • ეკენია - 九月 (კუგაცუ)
  • გჷმათუთა - 十月 (ჯუგაცუ)
  • გერგობათუთა - 十一月 (ჯუიჩიგაცუ)
  • ქირსეთუთა - 十二月 (ჯუნიგაცუ)

თეწკჷმა, ირ თუთას ტრადიციული ჯოხო უღუ, ნამუთ ასეშახ გჷმირინუაფუ, სამანგათ, პოეზიას; ვითოჟირშე, შივასუ ამდღა ხოლო არძაშე გოფაჩილი რე. ჭარილიშ ვარდა მიოგომორძგუალი ზიტყვაშ მაართა პარაგრაფი მუჭოთ წესი იკათუანს ართ-ართ თე ჯოხოშე, თიშ გეშა ნამჷ-და მერჩქინელქ იჸუას ორთაშ ბორჯინ. კანკალე ჯოხოს, მუჭოთი რე იაიოი დო საცუკი, ჟირნერი შანულობა უღუ დო გჷმირინუაფუ ადამიერიშ ჯოხოეფს(ოსურეფშო). თე თუთეფიშ ჯოხოეფი ინოხინოხ გჷშარჩქინდუ კანკალეშა ჯიდაიგეკი-ს, მუთ ედოშ პერიოდიშ ვარდა უმოს ორდოშიანი სატელევიზიო წჷმორინეფს დო ფილმესს გჷმოხანტუნს.

თუთაშ ჯოხოდვალა (გჷმორაგადაფა, ბონი შანულობა):

  • ღურთუთა - 睦月 (მუცუკი, მოფერაფაშ თუთა)
  • ფურთუთა - 如月 ან 衣更着 (კისარაგი ვარდა კინუსარაგი, მუკაქუნალიშ გჷმოთირუა)
  • მელახი - 弥生 (იაიოი, ახალი თელარა; აფუნიშ დაჭყაფუ)
  • პირელი - 卯月 (უზუკი, ყურდგელიშ თუთა)
  • მესი - 皐月 ან 早月 ან 五月 (საცუკი, კუნტა თუთა)
  • მანგი - 水無月 (მინაცუკი ვარდა მინაზუკი, წყარიშ თუთა)
  • კვირკვე - 文月 (ფუმიზუკი, წინგიშ თუთა)
  • მარაშინათუთა - 葉月 (ჰაზუკი, ფურცელიშ თუთა)
  • ეკენია - 長月 (ნაგაცუკი, გჷნძე თუთა)
  • გჷმათუთა - 神無月 (კან'ნაზუკი ვარდა კამინაზუკი, უღორონთე თუთა), 神有月 ან 神在月; (კამიარიზუკი, ღორონთიშ თუთა – ხვალე იზუმოშ პროვინციას, სოდე გჷნოჩამაშ მეჯინათ არძა ღორონთი იშაყარუ გჷმათუთას ირწანური შაყარუაშო იზუმოშ ოხიდას.)
  • გერგობათუთა - 霜月 (შიმოცუკი, ჸინუაშ თუთა)
  • ქირსეთუთა - 師走 (შივასუ, პაპეფიშ დღა; თაშ გიადუ თიშ გეშა, ნამჷ-და პაპეფიშ გიშაკერძაფილო დოხარგელი რენა წანაშ ბოლოშ ხვამეფით.)

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]