ლადოგიშ ტობა
| ლადოგიშ ტობა | |
|---|---|
 | |
| კოორდინატეფი: 2°37′00″ o. გ. 98°49′00″ ბ.ე. გ. | |
| ორენი |  რუსეთი
|
| სიმაღალა ზუღაშ დონეშე | 51 მ |
| ფართობი | 18.135 კმ² |
| სიგჷრძა | 219 კმ |
| სიგანე | 138 კმ |
| წყარპიჯიშ ზოლიშ სიგჷრძა | 1570 კმ |
| მოცულობა | 908 კმ³ |
| მაქსიმალური სიტომბა | 230 მ |
| ოშქაშე სიტომბა | 51 მ |
| ჯიმუამობა | 0,06 ‰ |
| კარაკანობა | 2,3-3,9 მ |
| აუზიშ ფართობი | 276 ვთშ. კმ² |
| გიშმალი წყარმალუ | ნევა |
ლადოგიშ ტობა (რუს. - Ладожское озеро) — ტობა რუსეთიშ ევროპულ ოორუე-ბჟადალ ნორთის. ლენინგრადიშ აკანს. უდიდაშიე ევროპას ფართობით 17 700 კმ² (კოკებაფო 18.135 კმ²), სიგჷრძა 219 კმ, ოშქაშე სიგანე 83 მ, ოშქაშე სიტომბა 51 მ, მაქსიმალური 230 მ; წყარიშ ონტირუ 908 კმ3. აუზიშ ფართობი 276 ვთშ. კმ². ლადოგიშ ტობაშ ქვიბი ტექტონიკური წუმნაქიმინა რე დო გინოქიმინელიე ჯიშთეფიშე. ოორუე წყარპიჯი მაღალი, კირდეამი, მიშაჭკირილ-გიშაჭკირილიე დო ფორილიე ტყათ; ობჟათე — დაბალი დო დაღარას დოწიწონილი. ლადოგიშ ტობას 660-შახ კოკი იდვალუაფუ, დიდი კოკეფიე: რისკალანსარი, მანტსინსარი, კილპოლა, ტულოლანსარი, ვალაამი. ტობაშა დინმახჷრჩანს წუარმალუეფი: ვოლხოვი, სვირი, ვუოქსა. გიშმახჷრჩინანს წყარმალუ ნევა. წყარიშ დონე წანმოწანაშ მალობას ოშქაშეთ 0,8 მ-იე, უდიდაში - 3 მ-შახ (მანგის დო გერგობათუთას). მოსერუაშ ბორჯის რეღმეფიშ სიმაღალე 3 მეტრის ანჭუ. დამორჩილს ფხშირიე შტორმი. უჩქჷ სეიშეფი.
ტემპერატურა ზოთონჯს 2-შე 2,5 °C-შახიე, ზარხულს 4-5 °C. წყარპიჯი დო ჸურეეფი იჸინუ ქირსეთუთაშ დაჭყაფუს. ცენტრალური ნორთი - ღურთუთა-ფურთუთას. ჸინიშ ოშქაშე სისქა 50-60 სმ რე, უდიდაში 90-100 სმ. ჸინძანძუა ტობაშ ცენტრალურ ნორთის მელახიშ დო პირელიშ დაჭყაფუს უჩქჷ. წყარიშ ოშქაშე კარაკანობა ცენტრალურ ნორთის 4,5 მ, უდიდაში - 8 - 10 მ. წყარი ლიგე რე. ტობა დიდარიე ჩხომეფით: ორაგული, კალმახი, სიგი, ჭაფალა, ფარგა, კაპარჭინა, ქორჭილა, თართი დო შხვა. აფხვადუნა სელაპი ხოლო.
ლადოგიშ ტობა ონიშე დო ვოლგა-ბალტიაშ შარაშ ნორთიე. ობჟათე წყარპიჯიშ მანგო წყარმალუ სვირიშე ნევაშახ გოჸუნელიე ონიშე არხი. ტობაშ წყარპიჯისიე ნოღეფი: პრიოზერსკი, პეტროკრეპოსტი, ნოვაია-ლადოგა, სორტავალა. ჯვეშო ტობას ნევო ჯოხოდჷ. XIII ოშწანურას გიოდვეს ჯვეში რუსული ნოღაშ ლადოგიშ (IX ო.) ჯოხო.
თაშნეშე ქოძირით
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 6, ხს. 100, ქართი, 1983 წანა.