ლევანი (კახეთიშ მაფა)
| ლევანი | |
 | |
| ლევანიშ ფრესკა ფილოთეიშ მონასტერს | |
| კახეთიშ მაფა | |
| დუდალ. დაჭყაფუ: | 1518/1520 |
|---|---|
| დუდალ. დათებუ: | 1574 |
| წიმოხონი: | გიორგი II |
| მონძე: | ალექსანდრე II |
| დაბ. თარიღი: | 1504 |
| ღურ. თარიღი: | 1574 (69-70 წანერი) |
| ალმასქუ: | თინათინ გურიელი |
| სქუალეფი: | გიორგი, იესე, ალექსანდრე II, ელმირზა, ვახტანგი, ერეკლე, თეიმურაზი, დავითი, ბაგრატი, ხოსრო, ნიკოლოზი, ელენე, ქეთევანი, თეკლა, ნესტან-დარეჯანი |
| დინასტია: | ბაგრატიონეფი |
| მუმა: | გიორგი II |
| ნანა: | ელენე დიაფალი |
| რელიგია: | მართმადიდებელობა |
| ხეშმოჭარუა: | .svg) |
ლევანი (დ. 1504 — ღ. 1574) — კახეთიშ მაფა 1518/1520-1574 წანეფს. რდჷ გიორგი II-შ დო თიში ალმასქუ ელენე ჩოლოყაშვილიშ ქომოლსქუა. გიორგი II ფშხირას ოლიმუდჷ ქართლის. 1513 წანას გიორგი ოჭოფეს დო ჯიხას ქუდახუნეს. კახეთიშ ომაფე ქიდეკინჷ ქართლიქ. დიდებუანეფქ ლევანი მიდეჸონეს დო გვალას დატყობინეს. 1518 წანას ქართლიშა გემშეჭკირჷ ირანიშ შაჰიქ ისმაილ I-ქ. ჸათე მომენტით დიდებუანეფქ ქისარგებლეს დო ლევანი კახეთიშ მაფათ გეგმაცხადეს.
ქართლიშ მაფაქ დავით X-ქ მუში ჯარით კახეთიშა გემშართჷ დო ოცადუდჷ ლევანიშ ხეშა აშაჸოთამას, მარა უშედეგეთ. 1520 წანა ლევანქ დო დავითიქ ართიანწკჷმა თინჩალას მიოჭირინეს დო გაჭყეს პოლიტიკური ალიანსი. ხეშუულებაშ კონსოლიდაციაშ უკულ, ლევანქ ქიდიჸუნუ ბჟაეიოლი საქორთუოშ მეგვალეეფი დო გაჭყჷ მაჸალური ურთიართალა ტარკიშ შამხალიწკჷმა. 1521 წანას, ლევანქ წიმიჭყჷ ოურდუმე კამპანია შაქიშ მამართალი ჰასან-ბეიშ მეხჷ. ლევანქ შაქი გეჭოფუ დო ჰასან-ბეი დაჸვილაფუ. ჸათე ბორჯის შაქი ირანიშ პატრონაჟით სარგებლენდჷ. ლევანს ისმაილ I-შ ლესქერობაშა ვაწარინჷ, თიში სიუზერენიტეტი ქიჩინჷ დო ხარკიშ გაფას ხოლო დეჸაბულჷ. ირანიშ ახალი შაჰის თამაზ I-ს ლევანქ ლოიალურობა გეგმუცხადჷ დო თის, 1551 წანას ქიმეხვარუ შაქიშ არყებაშ მოჯალაგუას.
.jpg)
1555 წანას, ამასიაშ ზეთ ოსმალეთიქ დო ირანქ ობჟათე კავკაცია გოლინაშ სფეროეფო გირთეს. კახეთიქ ირანს ქუდასქიდჷ. ლევანქ მუში სქუა ვახტანგი (თაშნეშე შინელი რე იესეშ ჯოხოთ), მუჭოთ პოლიტიკური მძევალი ირანიშა გოუტუ. ჸათაქ თის ისლამი ქიმიოღებაფეს, ქიგიოდვეს ისა-ხანი დო შაქიშ მამართალო ქუდარინეს. 1561 წანას, ლევანს ვალარინჷ ქართლიშ მაფა სიმონ I-შა, ნამუთ ლევანიშ სინჯა რდჷ დო ნამუთ კონწარო ოლიმუდჷ ირანალეფს. მარა სიმონიშ ჸურე ლჷმენდჷ ლევანიშ სქუა გიორგი. ციხედიდიშ ლჷმას ირანალეფქ ქორთუეფი დამარცხეს დო ბურჯაფის დოღურჷ გიორგიქ ხოლო.
უკულიანი პერიოდის ლევანი ოცადუდჷ ირანიშ ჰეგემონიაშ დოდაღარაფას რუსეთიშ მოხვარათ. ჸათე ღანკით, თიქ ელჩეფი ქაჯღონჷ ივანე IV-შა. ლევანქ კახეთიშა რუსული გარნიზონი ხოლო ქიმიჭანუ, 1564 წანას. კახეთ-რუსეთიშ ჸათე ურთიართალა ვამოწონდჷ ირანს. ირანიშ შიშით ლევანს კახეთიშე გატებელქ აჸუ რუსიშ ჯარქ.
ლევანიშ მართუალაშ ბორჯის, კახეთის თინჩალა რდჷ. გევითარჷ ეკონომიკაქ, ვაჭარუაქ. გეახალჷ ნოღეფქ, გეუჯგუშჷ ოფუტეშ მეურნობაქ. კახეთიშა მულა ქიდიჭყეს სომეხი დო სპარსალი მოვაჭარეეფქ. 1565 წანას ლევანიშ ინიციატივათ ეიოგეს შანულამი გრემიშ კომპლექსი. ლევანქ ღურუ 1574 წანას. თიში ღურაშ უკულ ქიდიჭყჷ ლჷმაქ ომაფე ხვისტაშო. ლჷმას გემორძგუ ლევანიშ უნჩაში ქომოლსქუაქ ალექსანდრე II-ქ დო გინირთჷ კახეთიშ გეჸვენჯი მაფათ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- გუჩუა ვ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — ხს. 157-158.