მარტინ იდენი
| მარტინ იდენი Martin Eden | |
 | |
| ავტორი | |
|---|---|
| ქიანა | |
| ნინა | |
| გჷშაშქუმალაშ თარიღი |
1909 |
მარტინ იდენი (ინგლ. Martin Eden) — ჯეკ ლონდონიშ რომანი, ნამუთ რე ვეწებოში მუშითნაგურეფი მუშაშ მუკი-მუკი, ნამუთ ოცადჷ ჭარუთ გინორთინას. იჭარჷ 1909 წანას. მაართათ გჷმობჟინაფილქ იჸუ ჟურნალ „Pacific Monthly-ის“ 1908 წანაშ ეკენიაშე 1909 წანაშ ეკენიაშახ. წინგიშ სახეთ გჷმობჟინაფილქ იჸუ გჷშმაშქუმალარობა „Macmillan-შე“.
იდენი წჷმარინუანს გჷშმაშქუმალარეფიშ სპეკულირაფათ მენდდინაფილ ჭარუს. თინა გჷშმაშქუმალარობაშე გჷშმაშქუმალარობაშა ტყურელო ოჯღონანს მუშ ნახანდეფს თინეფიშ გჷმობჟინაფაშ მენდით.
იდენი ჯეკ ლონდონშე თით რე გინორთელი, ნამჷდა თინა ივარანს სოციალიზმის, გითმიანთხუ „ჭკორულ მორალს“ დო გითმიაპონუ ნიცშეშურ ინდივიდუალიზმის. „აპტონ სინკლერს“ ჯეკ ლონდონი ჭარჷნს: „თე წინგის ართ-ართი ჩქიმი მოტივი რდჷ ინდივიდუალიზმიშა გენთხაფა (თარ გერგეზშა), მა ავაბორჯი, მუთ ნამთინ რეცენზენტიქ ვა ძირჷ.“
სიუჟეტი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მოქიმინჯალა მეურს მა-20 ოშწანურაშ დაჭყაფუს, ოკლენდის. მარტინ იდენი ოცადჷ ჭიროთიშე ეშულას მუშითგონათაფაშ ზათ. მუს მენდი უღჷ, ნამჷდა ქოდეკინენს მუშ აბანს ელიტას. თიში თარი მოტივი რე არისტოკრატი ცირასქუაშ გურიშ მოგება. თის უჩქჷ, ნამჷდა მეზუღალეთ, გაგურიალათ დო გონათაფაშ უმუშო თენა ვეშეალებე. თეშენი მუში დუდიშ თირუა ოკო. მარტინი ახალ რინას იჭყანს, თიშენი, ნამჷდა მორზეეფი რენა ბურჟუაზიული წირეშ წჷმმარინაფალეფი დო უშულებუ იჸუაფჷ თინეფ შქას კონტაქტი ღვენაშ დო გონათაფაშ უმუშო.
ჟირ წანამოწანაშ უმოს ხანს მარტინი ოცადჷ რუთის დაჯერუას, ნამჷდა წჷმოძინას მიოჭირინუანსინ. მარა, რუთის ვაჸურებე დო მეჭარჷნს, ნამჷდა უჯგჷ, მუდგაიჸინი საქვარი დოგორასჷნ.
მარტინი უშულადჷ ხანდათ არისტოკრატეფს გემანგებუ რჩქინათ. თინა ხეს მეთხჷნს ჭარუობას. თინა სერეფს ოთანუანს დო წინგეფიშ კითხირით ოცადჷ, ნამჷდა მუში აკოქიმინჯალური ანჯა ხოლო უმოსო დოხალიწუასჷნ, მოსოფელიშ რწყება გევითარას დო მუშ აკოქიმინჯალას წჷმარჩქინუასჷნ. პროცესის ოხოლჷ დიდი ჭიროთი, მარა თე ბორჯის ხოლო ვეჭყოლიდუანს ჯამიერობას დო გურხვეობას. თის მუში დუდიშ რწუმა ოხვარჷ. უკული თინა მუში ნაჭარეფიშ რედაქციეფშა ჯღონას იჭყანს დო ითამ ეფას ქომიპალუანს წჷმოძინას, მარა თენა თაში ვა მოხვადუ. თის ნახანდეფს რედაქტორეფი უწონენა. თინა ვამოდჷრკუ დო თიზჷმას წანს, წჷმოძინას ქომიოჭირინუანსჷნ, ნამჷდა ვემიოტენს ნახანდეფიშ შხვადოშხვა რედაქციეფშა ჯღონას.
ჟირი უწჷმუძინუ წანაშ გოძვენას, მუჟამსჷთ თიშ ნახანდეფს ვაგჷმაბჟინუანდესჷნ, ძალამი ბრელი მუთუნი ითჷრუ მარტინიშ არზუანობას. მარტინი ორწყე ადამიერეფს, ნამუეფსჷთ თიში ჩიება ბურდინუათ, თიში ნაჭარეფი დაბალი დონეშ ნახანდეფო მიოჩქჷნან. ძალამი დიდი ზია რჩქინდუ მარტინ დო შხვეფს შქას.
მარტინ იდენი შურდგჷმაშე სიჰამიეშ ეჭოფუაშ კორინს ოდინუანს. გვალო თე ბორჯის მოურს წჷმოძინა. ჭიე-ჭეით იჭყანა თიში ნახანდეფიშ გჷმობჟინაფას შხვადოშხვა გჷშმაშქუმალარობეფი. თინეფიშ გჷმობჟინაფაშ ბაძაძიე იდენიშ მაართა წჷმოძინეფი დო ფარაშ შიბაშ კორინი. მარტინი ჭიე-ჭეით დიდებას მიპალუანს, თის ჯგირო უჯინენა დო ურჩქინდუნა შხვა არზი.
იდენს იჭანუანა დიდებულ სადილეფშა, მარა ზღოდიშ ფსიქოლოგიაშა ინონჭაფილ მარტინს თე ირფელი გურს უღიონტუანს.
რომანი ითებუ მარტინ იდენიშ დუდიშ ჸვილუათ. მარკვიე კლარის სტაში რაგადანს, ნამჷდა თენა რე „ბიოგრაფიული მითი“ დო ჯეკ ლონდონქ შურდგჷმა დუდიშ ჸვილუათ მათუ.
თარი გერგეზეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მარტინ იდენი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ჸოფილი მეზუღალე მუშეფიშ კლასიშე, ნამუსჷთ ეჸოროფებუ ახალნორდი, ბურჟუაზიული წირეშ წჷმმარინაფალი რუთი დო იჭყანს გურაფას, ჭარუთ გინირთასჷნ დო ოკო თიში ჩილო ეკოხუნაფა.
რუთ მორზი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ახალნორდი სტუდენტი, ბურჟუაზიული ფანიაშ წჷმმარინაფალი, ნამუსჷთ მეწონებუ მარტინ იდენი, ნამუსჷთ ოგურუანს ინგლისურ ნინას, თიშ უმუკუჯინუო, ნამჷდა მარტინი მუშეფიშ კლასიშ წჷმმარინაფალიე. თინეფს ეჸოროფებუნა ართიანი, მარა ფანიაშ დორსხუაფა ვეშულებუნა თეიშახ, სოიშახჷთ მარტინი ვაძირანს რუთიშ მასქერეფს, ნამჷდა თის უღჷ ფარა დო სოციალური სტატუსინ.
ლიზი კონოლი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ლიზი მუშენს საკონსერვო ქარხანას, უჸორს მარტინი. მარა მარტინი ვარიას რაგადანს თიშე თიშ გეშა, ნამჷდა უჸორს რუთი. თეშ უმუკუჯინუო, იშენი უჸორს მარტინი ბოლოშახ თიჯგურა, მუნერით რენ, დო ვართ ფარაშ გეშა, მუჭოთ რუთისჷნ.
ჯო დოუსონი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მარტინიშ უნჩაში ონახვაშეს. ვა უღჷ მუშითგოვითარაფაშ მუთუნნერი მოტივაცია. ბოლოს შურდუ მუშობათ დო გინმირთუ ძვაბალათ.
როს ბრისენდენი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]დაღარი ჭარუ, ნამუთ ელმუჩანს მარტინს, ნამჷდა ჭარუას დეთხიას დო კინე მეზუღალეობას დართას, სოიშახ ნოღა ყინტჷნდასჷნ. თინა რე სოციალისტი დო მარტინს წჷმურინუანს მოჸოროფულ ფილოსოფოსეფიშ ბუნას, ნამუსჷთ თინა გითმიოდვანს „თახმი ბუძღის“.
ჯინჯიერ თემეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]რომანიშ ჯინჯიერ თემა რე მარტინ იდენიშ თოლით ძირაფილი სოციალური კლასი. მარტინ იდენი რე მეზუღალე, მუშეფიშ კლასიშ წჷმმარინაფალი, ნამუსჷთ უჰამიე გინაფა ონძალჷ, მარა თეწკჷმა მილაჩამაშ თუდო დუთმოსქიდუ მორზეეფიშ ფანიაშა სუმარუაშ უკული, ნამუეფით ბურჟუაზიული წირეშ წჷმმარინაფალეფი რენა. თინა ოცადჷ რჩქინაშ ეჭოფუას, მარა ორწყე, ნამჷდა ეშორებუ მუშ კლასის დო მუკ-მუკი მარენჯეფს. მუჟამსჷთ მარტინი გურს ქოგუჩანს, ნამჷდა რჩქინათ გუწმულუანს ბურჟუაზიული წირეშ წჷმმარინაფალეფსჷნ, თინა დუდს გჷნაფულენს თიჯგურა ხვალახეთ, მუჭოთ დღას ვაჸოფენ.
ინდივიდუალიზმი სოციალიზმიშ მეხჷ
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]თიშ უმკუჯინუო, ნამჷდა ჯეკ ლონდონი სოციალისტი რდჷნ, თიქ წჷმარინუ გვერდო-ბიოგრაფიული გერგეზი მარტინ იდენიშ სახეთ, ძალიერი ინდივიდუალიზმით. თიშ უმკუჯინუო, ნამჷდა იდენი მუშეფიშ კლასიშ წჷმმარინაფალი რენ, თის უღჷ მუშითგოვითარაფაშ თიჯგურა მოტივაცია, მუჭომით ვაუღჷნა მუში კლასიშ წჷმმარინაფალეფს ართათ ეჭოფილო. ფრიდრიხ ნიცშეშ დო ჰერბერტ სპენსერიშ ციტირაფათ, თინა უდღანჷ „ჭკორულ მორალს“, სოციალურ აკოხვალამეფს რდასჷნ ხოლო. თიშ უმკუჯინუო, ნამჷდა ლონდონი ღოზის გუთმუსვანს, ნამჷდა თე ინდივიდუალიზმი საბოლათ იჭანუანს იდენიშ დუდიშ ჸვილუასინ. თიქ ეშანჷ, ნამჷდა თე რომანი რე იანგე კოჩიშე, ნამუქჷთ დუდი იჸვილჷ „ღორონთიშ მეხჷ რწუმაშ სინორკეშ გეშა ვარჷნ, ადამიაერეფიშ მეხჷ რწუმაშ სინორკეშ გეშა“.
ისტორია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მუჟამსჷთ ჯეკ ლონდონქ დოჭარჷ „მარტინ იდენი“ 33 წანერქჷნ, მუს უკვე აფუდჷ მოპალაფირი ოერეფოშქაშე აღიარაფა „კჷნოხონეფიშ ძახინიშ“, „ზუღაშ გერიშ“ დო „ჩე ჩქვაშ“ ჭყოლოფათ. აღიარაფაშ უმკუჯინუო, ლონდონქ მალას გინირთჷ მენდდინაფილო დო მიდანჩურჷ რჩქალ ოკიანეშა მუშ ნაღოლემ კეჩით, ნამუსჷთ ჯოხოდჷ „სნარკი“. ჟირი წანაშ რზალარუაშ ბორჯის, მუჟამსჷთ თინა ოლიმუდჷ შულადას დო ჭჷშ ლახარასჷნ, ჭარჷ „მარტინ იდენი“, სოდეთ ინაჭუ მუში მენდიშდინაფეფი. რუთ მორზიშ პერსონაჟიშ აკოქიმინუაშ ინოჩამაშ წყუ რდჷ მუში მაართა ჸოროფილი, მეიბლ ეფლგარტი.
ლონდონქ ბრისენდენიშ პერსონაჟი აკოქომინჷ მუში მაჸალეშ, ჯორჯ სტერლინგიშ მეჯინათ.[1]
ქოძირით თაშნეშე
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ Hicks, J et al. "The Literature of California: Writings from the Golden State" (2000): xv. University of California Press.