ჟოზეფ-ლუი ლაგრანჟი
| ჟოზეფ-ლუი ლაგრანჟი | |
| ფრანგ. Joseph-Louis Lagrange | |
 | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: | |
| ღურაშ თარიღი: |
პირელი 10, 1813 (77 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: | |
| მენოღალობა: |
|
| ომენცარე სფერო: | |
| სამუშაშ აბანი : | |
| ალმა-მატერი: | |
| ომენცარე ხემანჯღვერი: | |
| ჯოხოშინელი მოგურაფეეფი: |
ჟან ბატისტ ჟოზეფ ფურიე |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
ომაფე ჯარალუაშ მაკათური (1806) |
| ხეშმოჭარუა: |
|
.svg){kind=small}
ჟოზეფ-ლუი ლაგრანჟი (ფრანგ. Joseph-Louis Lagrange; დ. 25 ღურთუთა, 1736, ტურინი, სარდინიაშ ომაფე — ღ. 10 პირელი, 1813, პარიზი, საფრანგეთი) — ფრანგი მათემატიკოსი დო ასტრონომი.
ბიოგრაფია დო მენცარული რკვიებეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ლაგრანჟი გურაფულენდჷ ტურინიშ უნივერსიტეტის. რდჷ ომაფე ოურდუმე აკადემიაშ პროფესორი. 1766 წანას ლეონარდ ეილერიშ დო ჟან ლერონ დ’ალამბერიშ რეკომენდაციათ, ლაგრანჟი გეირჩის პრუსიაშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ მათემატიკაშ დეპარტამენტიშ დირექტორო. ჸათე პოზიციას ლაგრანჟიქ იმუშუ 20 წანას. ჸათე პერიოდის ლაგრანჟიქ გჷმაბჟინუ შხვადოშხვა მენცარული ნახანდეფი დო მიპალუ საფრანგეთიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ ჯილდოეფი. 1788 წანას გჷმობჟინაფილი წინგი "ანალიტიკური მექანიკა", XVIII ოშწანურაშ ართ-ართი თარი ფუნდამენტალური ნახანდი რე, კლასიკური მექანიკაშ დარგის. უკულიან წანეფს წინგის მოჩამილ მენცარულ რკვიებეფს, გიარსხუ მათემატიკური ფიზიკაშ გოვითარაფაქ. 1787 წანას, 51 წანერ ლაგრანჟიქ, ოცხოვრებშა დო ომუშებუშა პარიზიშა გინილჷ დო მალას გინირთჷ საფრანგეთიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ მაკათურო. საფრანგეთის ლაგრანჟი მუშენდჷ პარიზიშ უმაღალაში ნორმალური სკოლაშ დო პოლიტექნიკური სკოლაშ პროფესორო.
ლაგრანჟიშ მენცარული ინტერესეფიშ სფერო რდჷ: მათემატიკური ანალიზი, რიცხუეფიშ თეორია, კლასიკური დო ცელესტიური მექანიკა. ლაგრანჟი რდჷ ვარიაციეფიშ კალკულუსიშ ართ-ართი დუმარსხუაფალი. ლაგრანჟიქ გიმიგონჷ დიფერენციალური განტოლებეფიშ გინოჭყვიდუაშ მეთოდი, ნამუეფსჷთ პარამეტრეფიშ ვარიაციეფს უძახჷნა. ლაგრანჟიქ გიმირინუ დიფერენციალური კალკულუსი ალბათობაშ თეორიაშო. ლაგრანჟიქ წჷმარინუ ოთხი-კვადრატიშ თეორემა. ლაგრანჟიშ რკვიებეფქ მიშეღჷ დიდი თია ჯგუფეფიშ თეორიაშ დორსხუაფაშა. ასტრონომიას, ჟოზეფ-ლუი ლაგრანჟიქ გიმირკვიუ დიხაუჩაშ, ბჟაშ დო თუთაშ სუმი-რსხულიშ პრობლემა. თაშნეშე, გიმირკვიუ პლანეტა დიაშ ალმაშარეეფიშ ჸარაფი.
ჯილდოეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ლაგრანჟი რდჷ პრუსიაშ აკადემიაშ, პარიზიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ, პეტერბურგიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ, შვედეთიშ მენცარობეფიშ ომაფე აკადემიაშ, ლონდონიშ ომაფე ჯარალუაშ დო ედინბურგიშ ომაფე ჯარალუაშ მაკათური. 1808 წანას ლაგრანჟიქ მიპალუ საპატიო ლეგიონიშ ორდენი, 1813 წანას გოართოიანაფაშ დიდი ჯვარი. ლაგრანჟი რე ართი-ართი 72 მენცარიშე, ნამუშ ჯოხოთ მიკოჭარილი რე ეიფელიშ ჸორშიშ ფასადის. ლაგრანჟიშ ჯოხონობაშ რე ართ-ართი კრატერი თუთას დო ართი ასტეროიდი.