სახენწჷფო ხურგი
სახენწჷფო ხურგი თაშნეშე სახენწჷფო თანჯი— ხურგი ჟირი ვარდა უმოსი სახენწჷფოშ შქას. ხურგეფიშ მუსხინერი კლასიფიკაცია არსებენს. ართ–ართი არძაშე გოფაჩილი რე ბოგსიშ კლასიფიკაცია (Bogges, 1940), ნამუთ ოსქირონე ხურგეფს თეშნერ ბუნათ წჷმარინუანს: ფიზიოგრაფიული, ანთროროპოგეოგრაფიული, გეომეტრიული დო კომპლექსური.
- ფიზიოგრაფიული ხურგეფი მეჸუნს ტერიტორიაშ გიშარჩქინელ ფიზიკურ შანეფს, სამანგათ წყარმალუს, ქჷნდჷრს, ტობაშ წყარპიჯის დო თ. უ.
- ანთრონტროპოგრაფიული ხურგეფი ადამიერიშით ხელუანურო აკოქიმინელ შანეფს მეჸუნს. თენა შილებე ორდას, სამანგათ, რკინაშარა.
- გეომეტრიული ხურგეფი გეთხოზჷ გრძედის ვარდა განედის, მუჭოთ სამანგათ, ეგვიპტეშ ბჟადალი დო ობჟათე ხურგეფი რენ.
- კომპლექსური ხურგეფი ჟილეეშანილეფიშ არძანერ კომბინაციას წჷმარინუანს.
ოხურგე დებეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მუჭომ ჯგირო ოკო ვარდას დელიმიტირაფილი, დემარკირაფილი დო თხილერი ხურგეფი, ვა არსებენს რსული გარანტია, ნამჷ-და ვაგორჩქინდუ სახენწჷფოეფოშქაშე დება ხურგეფიშ გეშან.
გიშმართჷნა ოთხი ტიპიშ ოხურგე დებას: პოზიციური, ტერიტორიული, ფუნქციური დო ხურგიშმელენი რესურსული დება.
- პოზიციური დება ოხუ ხვალე ხურგიშ ზუსტ ორენს: თინა გიშმურს ვარდა იურიდიული დოკუმენტეფიშ შხვანერი ინტერპრეტაციაშე, ვარდა გუთმორჩქინდუ ხურგიშ ფიზიკური მუშობურობეფიშ თირუაშ შედეგო (სამანგათ წყარმალუშ კალაპოტიშ თირუაშ, კოკიშ გორჩქინაშ დო გოქარებაშ გეშა)
- ტერიტორიული დებაშ საბაბის აკმოქიმინუნს ართ დო იგივე დიხაშო მეძობელი ქიანეფიშ პრეტენზია, მუთ რჩქვანელობურო გეპონჷ შხვადოშხვა პოზიციაშე გაგებულ ისტორიას ვარდა "გეოგრაფიულ უციობას" (სამანგათ, დინოკილერი ქიანაშ ნჭაფას გეგშართას ღილე ზუღაშა დო თ.უ.)
- ფუნქციური დებაშ შვანს, მეძობელი კუნთხუეფი ჩიულენა, ნამჷ-და ხურგი უარყოფით გოლიანს იღვენუანს ადამიერეფშა, ორზოლეფიშ გინოჸარაფას, დიხაშ გიმორინაფას (სამანგათ, ოდიარეთ).
- ხურგიშმლეიანი რესურსული დება წჷმიქიმინუ, მუჟამსჷთ ართი ქიანა მირჩქინანს, ნამჷ-და მაჟირა ქიანა თიშ ხარჯშა გჷმირინუანს ორთაშობურ რესურსეფს, სამანგათ წყარს. თეჯგურა დება გიშაკერძაფილო შხირას მუთმოხვადუ სპარსეთიშ ჸუჯიშ ქიანეფს შქას ნავთობიშ დო გაზიშ წყარგიმეიანი საბადოეფიშ ექსპლუატაციაშ გეშა.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- რ. გაჩეჩილაძე, ახლო აღმოსავლეთი. სივრცე, ხალხი, პოლიტიკა. თბილისი –2008 (გვ. 308-310)