შხუ ქალამი ორინჯი

ჩხოუ

შხუ ქალამი ორინჯი — ჸუდეშ ჭკობაჩორქოამი მანკორუ ჩხოლარეფი ხვერექამეფიშ ფანიაშე. თინეფს ორხველჷ კამბეში, იაკი დო რჩქვანელობური ჩხოუშ გვარშა (Bos) მიშმალი შხუ ქალამი ორინჯიიშ არძა ჸუდეშ ჯიში. შხუ ქალამი ორინჯი (Bos taurus) ხვალე საორინჯო ფორმათ მუთმოფხვადჷნა. თიში ნოგორი რე ტური (Bos primigenius), ნამუშ დოჭყანაფაქ დოხოლაფირო 8 ვითოში წანაშ კინოხ დიჭყჷ, თიქ — XVII ოშწანურაშ დაჭყაფუს გეშალჷ.

შხუ ქალამ ორინჯის გჷმირინუანა ბჟაშ, ხორცის, ტყებიშ, ოჸვილურიშ შხვა პროდუქციაშ, აწმაკინე ჭყანაშ დო წვირეშ მიოღებელო. სპეციალიზაფილი მეხორცე ჯიშეფი მებჟალეწკჷმა ალაზჷმაფათ გერქიულო იგვანუ, ირზენს დიდ ოჸვილურ წონას დო უჯგუში ხარისხიშ ხორცის. 1,5 — 2 წანაშ ნარდუშ წონა ოშქაშეთ 400-500 კგ ანჭუ. საორინჯო წინგის დინოჭარილი მებჟალე ფუჯეფიშ ოშქაშე წანმოწანური ნაჭვალა რე 3500-6000 კგ ბჟა, ნამუშ ციმუანობა 3,6-4%. რეკორდული ნაჭვალა რე: დღალური — 82,2 კგ, წანმოწანური — 20 000 კგ, ედომუშამი თელარაშ გოძვენას — 120 247 კგ. ლაქტაცია იგჷნძორებუ ოშქაშეთ 280-320 დღას, მებჟალე ფუჯის გჷმირინუანა 12-13 წანაშ გოძვენას.

შხვადოშხვა ჯიშიშ ძინათებული ფუჯეფიშ თელი მასა რე 200-600 კგ. უდიდაში რე 1000 კგ-შე უმოსი; კუროეფიშ — 300-900 კგ, უდიდაში რე — 1600 კგ. ჯაკელას დორგილაფაშა უტენა 16-22, კუროს 14-18 თუთერ ბორჯის, მაკება იგჷნძორებუ ოშქაშეთ 285 დღას. ფუჯი ართიშმახალი რე, ნაჟირალი ოშა-გოშათ რე (2%). შხვადოშხვა ქიანაშ კლიმატური ზონაშო გჷშაჸონაფილი რე შხუ ქალამი ორინჯიშ მიარე ჯიში. საქორთუოს უმენტაშო გოფაჩილი რე კავკაციური ჭუბურა, სტეპიშ ჭითა, შვიცური დო უჩაჭარგა, თაშნეშე ენდემური ჯიში: ჭითა მარგალური, აბანური ჯიში — ქორთული გვალაშ ორინჯი დო შხვა.

ლიტერატურა

• გოცირიძე ნ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 7, ხს. 182, ქართი, 1984 წანა.