გვალა
გვალა (ქორთ. მთა) — შანულამი სიდიდაშ იზოლირაფილი ორთაშობური ემაღალაფა სქირონაშ მეტნორკებო მოდჷკჷებული ჟიდოხის. თიში ელემენტეფიე: კონკა - უმაღალაში ჭურჭულიშ გოხოლუაშ ჟიდოხი; ჯინჯი - ნერჩი ჟიპიჯიშ არგამათ გჷმოსახილი გინოტახუაშ ღოზი, ნამუთ უმუჭყვადუო აკმოფარგალანს გვალას; კართეეფი - კონკაშე გვალაშ ჯინჯიშა დოშქვაფილი ლაბა. გჷშმაგორჷნა მაღალი (ალპური), ოშქაშე სიმაღალაშ დო დაბალ გვალეფს რელიეფით, ფლორათ დო ფაუნათ. თეშნერი დორთუალა პირობითიე, რახანც სიმაღალეფიშ ართამი, ოირკოჩეთ მეღებული გრადიცია ვა რე ჸოფილი, თინა ითირუ გეოგრაფიული განედიშ კლიმატური პიჯალეფიშ (უთარაშო თირიშ ფარდიშ სიმაღალაშ) ოსქვებურო. თეშნერი დორთუალა მოხუჯურიე ართნერი გეოგრაფიული პიჯალეფს მარენჯი გვალეფიშ ალაზიმაფალო დო გამართებული რე თით, ნამდა თინეფს ართიანშე გინორთელი მორფოლოგიური სახე უღჷნა: მაღალ გვალეფს ახასიათენს ჯვეში დო თეხანური გოჸინუაშ დო ინტენსიური ფიზიკური გიმორციებაშე დოკიბირაფილი კონკეფი, გატარკალებური ფაფალა კართეეფი (მუშ კართეეფს ვერდუ ვართ ჩანარობა დო ვართ ნოტყეფი რენა.), ოდო ოშქაშე დო დაბალ გვალეფს - მოკვარკვალაფირი კონკეფი, სარსალია, ელართელი კართეეფი, დოფორილი გიმორციაშ ქერქით, ნერჩით დო ჩანარობათ.
ართიანშა გინობუნაფილი ქჷნდჷრეფი დო გვალეფიშ მასივეფი ოშშახ დო ვითოშ კმ-შახ გოფაჩილი გვალამ ჸურეეფს (გვალეფს) ოჭყანა (მაგ., კავკაციონი, ურალიშ გვალეფი). გოჭყაფაშ მეჯინათ გჷშმაგორუნა ტექტონიკურ, ეროზიულ დო ვულკანურ გვალეფს. ტექტონიკური გვალეფი ჯინჯიერაშო გითმიჭყაფუ გეოსინკლინს შჷრეეფიშ ინტენსიური დოჭირაკუაშ დო დიხაუჩაშ ქერქიშ ეულაშ გეშა. ტექტონიკური სტრუქტურეფიშ ოსქვებურო გჷშმაგორჷნა ჭირაკილი დო ლოდა გვალეფს. ეროზიული გვალეფი დიხაუჩაშ ქერქიშ ჟი ეზინდილ ჰორიზონტულ სტრუქტურეფიშ პლასტოშური ჟიპიჯიშ დორთუალაშ მოღალუ რე. ვულკანური გვალეფი - ვულკანური კონუსეფიშ, ლავური ღვარეფიშ, ტუფური საფარიშ ართამობა რე.
ქოძირით თაშნეშე[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
ლიტერატურა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- ტინტილოზოვი ზ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 6, ხს. 662, ქართი, 1983 წანა.