ლიბერალიზმი
ლიბერალიზმი (ფრანგ. libéralisme) — იდეოლოგია, ფილოსოფიური თოლწონუა დო პოლიტიკური ტრადიცია, ნამუშ მეჯინათ დუდიშულა თარი პოლიტიკური ღირება რე. იდეოლოგიაქ ბჟადალიშ გონათუარობაშ ეპოქას (ფრანგ. siècle des lumières, გერმ. Aufklärung) გიჭყჷ, მარა ტერმინი ასე უმოსო ანდანერ პოლიტიკურ ნოარზის იკათუანს.
ფართო გაგებათ, თეხანური ლიბერალიზმიშ დუდოქუა ინდივიდიშ ნებეფი რე. თინა მიანჭუაფჷ ჯარალუას, ნამუშოთ დჷმახასიათაფალი რე ირი ადამიერიშ არზუანაფაშ დუდიშულა, ხემანჭუაფაშ გოხურგუა, გიშაკერზაფილო თარობაშ დო რელიგიაშ, კანონიშ უჟინაშალა, უფასე ჯარალობური გონათუა, იდეეფიშ დუდიშული გოთირუა, ობაზარე ეკონომიკა, ნამუთ უნარღელჸვენს დუდიშულ კერზო მეწარმალას დო თარობაშ ქანთელი სისტემას, ნამუსჷთ არძა მენმოღალეშ ნება თხილერი რე. თეხანურ ჯარალუას ლიბერალეფი უხუჯანა ლიბერალურ დემოკრატიას ღილე დო წორწო გიშაგორუეფით, სოდე არძა მენმოღალეს ართნერი ნებეფი უღჷ კანონით დო წორწო შილებუანობეფი წჷმოძინაშო.
მეკვარჩხანე ლიბერალეფი თარობაშ დუდიშულ ბაზარშა უმოს აქტიური კათაფიშ მოხუჯეეფი რენა, შხირას ანტი-დისკრიმინაციული კანონეფიშ, პროგრესირებაფონი ბეგარუაშ, არძაშოული გონათუაშ დო თიჯგრ. სახეთ. თე ოწანაფეთ თაშნეშე მიარზუაფჷ, ნამჷ-და თარობაქ უნარღელჸუას-ოკო ართამი ჯგირობუაშ გორკვიაფილი დონე, თინეფს შქას უმუშერეფიშ კომპენსაცია, ურსაფეფიშ დოხორუა, ომედიცინე ნინალა ლეხეფშო. თეშნერ ჯარალობურო დოფინანსაფილ ინიციატივეფს დო ბაზარშა კათაფას აწმურენა კლასიკური ლიბერალიზმიშ თეხანური გემაჸვენჯეფი, ნამუეფჷთ უმოსო ისხჷნუანა დუდიშულ კერზო მეწარმალას, ინდივიდუალურ ღვენურ ნებეფს დო კონტრაქტიშ დუდიშულას ისხჷნუანა; კლასიკური ლიბერალებიშ რწუმათ, ეკონომიკური უწორწალა, ნამუთ ორთაშობურო გჷთმიჭყაფჷ დუდიშულ ბაზარს, ვა რე ობაღინე არგუმენტი კერზო ღვენურ ნებეფიშ გილანწყუმაშ გამართებელო. თეშ უმკუჯინალო, კლასიკური ლიბერალიზმიშ თეხანური გემაჸვენჯეფი უხუჯანა კორპორაციეფიშ უმოს მაღალ ბეგარუას, პროგრესირებაფონი მიშნაველიშ გინაგაფალიშ მიმალი ტენდენციაშ მანგიორო, ნამუთ გინაგაფალიშ ედომუშამ ორზოლს ინდივიდუალურ მუშა-მანინალეს გეთმიონჯირუანსჷნ.
საქორთუოს ლიბერალური ყარაფიშ ისტორიაშ გეშა რაგადიშის გჷშმართუნა ჟირი პერიოდის, ნამუთ ართიანშე ქრონოლოგიუროთ დო იდეუროთ კვათიერო გინორთელი რე. ლიბერალური ყარაფიშ მაართა ეტაპი ქორთულ სინანდულეს დუდს ირჩქინანს 1860-იანი წანეფშე დო ითებჷ 1921 წანაშ ოკუპაციათ, დო მაჟირა ეტაპი, ეჸონუას იჭყანს 1990-იანი წანეფშე დო ასეშა იგჷნძორებჷ. XIX ოშწანურაშ ქორთული ლიბერალური ყარაფი მუში დინორეთ უმოსო პოლიტიკურ ემანსიპაციაშ გეშა, პოლიტიკურ პლურალიზმიშ დო მონარქიული ბიუროკრატიაშ დოდაღარაფაშენ რდჷ ორიენტირაფილი, ეკონომიკური დოქტრინეფიშ ფართოთ გოფაჩუაშ მანგიორო. XIX-XX ოშწანურეეფიშ ხურგიშ მოღალეეფშე გიშაკერზაფილი როლი ილაჸაფჷ სუმ ინტელექტუალქ - ილია ჭავჭავაძექ, არჩილ ჯორჯაძექ დო ნიკო ნიკოლაძექ.
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
|
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |